امام خمینی(ره)، معمار بزرگ انقلاب اسلامی و الگوی کامل یک رهبر الهی است که برای پاسداری و اجرای دین خدا، انقلاب و نظام جمهوری اسلامی را پایه‌ریزی و هدایت کرد. حضرت امام(ره) مرد میدان عمل و تکلیف بود و ما را با حقیقت دین و انسانیت آشنا کرد. در اندیشه امام راحل، مشروعیت رهبر جامعه اسلامی از جانب خداست و امت باید پیرو فرامین ولی امر خود باشد. در نقطه مقابل، مسئولان نظام اسلامی باید خود را خدمتگزار مردم بدانند. پیروان امام راحل باید برای صیانت و پیشبرد اهداف والای نظام جمهوری اسلامی، به بازخوانی و بازشناسی اندیشه‌های امام خمینی(ره) بپردازند. به مناسبت سالروز رحلت امام خمینی(ره) در این زمینه با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی ماندگاری به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
امام خمینی(ره) به اعتراف اندیشمندان و سیاستمداران معاصر، الگوی یک رهبر بزرگ و تاریخ‌ساز است. چه ویژگی‌ها و ارزش‌هایی ایشان را از دیگر رهبران جهان، ممتاز و برجسته می‌کند؟
امام خمینی(ره) الگوی تمام‌عیار ارزش‌های قرآنی است که ما را با حقیقت دین و انسانیت آشنا کرد؛ نخستین ویژگی امام، روحیه جهادی بود. خدا در قرآن بارها به جهاد در راه خدا توصیه کرده است: در آیه 41 سوره توبه می‌فرماید: «و جاهدوا باموالکم و انفسکم فی سبیل الله ذلکم خیر لکم» یعنی با تمام توان برای دفاع از دین الهی تلاش کنید. خدا می‌گوید: اگر جان موقت دنیایی را به من بدهید من به شما حیات جاویدان خواهم داد. ویژگی دوم امام(ره) مصداق آیه 200 سوره آل‌عمران: «یا ایها الذین آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله لعلکم تفلحون»، داشتن روحیه صبر و مقاومت بود. گرسنگی و تشنگی و تهدید و تحریم و جنگ هیچ مانعی امام(ره) را از حرکتش متوقف نکرد. سومین ویژگی امام داشتن روحیه استقامت بود. خدا در آیه 119 سوره توبه می‌فرماید: «یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین» امام(ره) تا آخر در راه هدف الهی خود پایداری کرد. اما ویژگی چهارم امام راحل، تقوا و مراقبت بود. این ویژگی‌ها در بین رهبران دنیا بی‌نظیر و الگو است.
مهم‌ترین تفاوت‌های نهضت امام خمینی(ره) با دیگر انقلاب‌های مردمی عصر حاضر چیست؟
امام راحل بنیان‌گذار و معمار کبیر انقلاب اسلامی است که با انگیزه الهی و معنوی علیه حکومت طاغوت قیام کرد. خداوند در آیه 96 سوره اعراف: «ولو ان اهل القری آمنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض»، ایمان به خدا و تقوا را عامل نزول برکات آسمان و زمین می‌داند. انگیزه تمام اعمال امام(ره) خدا بود و انقلاب را از ابتدا با «آمنوا» شروع کردند و پس از پیروزی انقلاب نیز نظام اسلامی را با «آمنوا» یعنی انگیزه الهی پیش بردند. قرآن در آیه10 سوره فاطر می‌گوید: «من کان یرید العزه و فلله العزه جمیعا»، هر کس طالب عزت است تمام عزت خاص خداست. امام از روز اول نهضتش به خدا تکیه کرد. رهبران خیلی از انقلاب‌ها و نهضت‌ها که به شرق و غرب تکیه کردند، انقلابشان یا شرقی شده و یا غربی و هیچ کدام از این انقلاب‌ها نیز به جایی نرسیدند. امام راحل وقتی انقلاب کردند برخلاف رهبران بیشتر انقلاب‌ها، حزب و پول و پشتیبانی شرق و غرب را نداشتند حتی برخی از مردم و گروهی در حوزه علمیه هم ابتدا ایشان را باور نداشتند ولی امام(ره) خدا را داشت و عمیقاً بر این باور بود که «لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض». امام(ره) از همان روز اول گفتند خدا و در همه مراحل تا آخر با خدا بودند. انقلاب امام، انقلاب خدا بود. انقلاب، هجرت، دربه‌دری و شهادت فرزندشان برای امام(ره) سخت بود ولی چون خدا را در نظر داشتند همه این سختی‌ها به نظرشان کوچک شد. توکل امام به خدا بسیار قوی بود. توکل یعنی تکیه‌گاهمان خدا باشد و باور کنیم خدا ارحم الراحمین و حاضرتر از هر حضوری است. امروز برخی تلاش دارند به غرب و دیگر قدرت‌ها تکیه بکنند ولی پشیمان خواهند شد. ما با دنیا جنگ نداریم ولی به آن‌ها تکیه هم نمی‌کنیم. خدا در آیه 64 سوره انفال به پیغمبر(ص) می‌فرماید: «یا ایها النبی حسبک الله و من اتبعک من المؤمنین». ای پیغمبر اگر می‌خواهی قوی باشی خدا و آن‌هایی که خدا را قبول دارند برایت بس است. امام(ره) مرد میدان عمل و تکلیف بودند و برای خدا نظام جمهوری اسلامی را پایه‌ریزی کردند. در انقلاب امام خمینی(ره) امت و انسجام امت اسلامی هم جایگاه مهمی داشت. این‌ها ویژگی‌هایی است که انقلاب امام را از دیگر انقلاب‌ها متمایز و برجسته می‌کند.
مردم و مسئولان نظام جمهوری اسلامی برای حفظ و پاسداری از انقلاب و آرمان‌های امام راحل چه وظیفه‌ای دارند؟
نهضت و اندیشه امام راحل در راستا و زیرمجموعه نهضت رسول خدا(ص) است؛ همان گونه که نهضت پیغمبر(ص) در طول تاریخ دچار انحراف شد نهضت امام خمینی(ره) نیز می‌تواند دستخوش انحراف شود؛ پیروان امام راحل باید در راستای صیانت و پیشبرد اهداف والای نظام جمهوری اسلامی به بازخوانی و بازشناسی اندیشه‌های امام خمینی(ره) بپردازند. در اندیشه امام راحل کلمه امام مهم است یعنی امام مشروعیتش را از خدا می‌گیرد و هر کس در جایگاه فقاهت، ولی امر مسلمین باشد خدا این منصب را به او داده است. خدا در آیه 59 سوره نساء می‌فرماید: «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم». امت باید بداند تا از امامش اطاعت نکند پیشرفتی حاصل نخواهد شد. در نقطه مقابل، مسئولان نظام اسلامی باید مانند امام راحل نه خود را برتر و بالاتر از مردم، بلکه خدمتگزار مردم بدانند. یکی از مسائل امروز جامعه ما این است که برخی می‌گویند: مردم حس و حال ابتدای انقلاب را ندارند، دلیلش این است که اندیشه‌های امام راحل را خوب درک نکرده‌ایم؛ اگر تصور کنیم صرف اینکه رأی به جمهوری اسلامی دادیم باید همه چیز درست بشود اشتباه است؛ جمهوری اسلامی قانون‌گرایی و قانون‌پذیری می‌خواهد، کار می‌خواهد، تلاش حداکثری و مدیریت می‌خواهد؛ در این صورت می‌توانیم از این نظام و اندیشه‌های امام راحل صیانت کنیم.
خبرنگار: زهرا دلپذیر
نظر شما