سندرم روده تحریک‌پذیر یا IBS، یک اختلال شایع گوارشی است که با علائمی مانند درد شکم، نفخ، اسهال یا یبوست و تغییر در دفع مدفوع همراه است. این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا را به طور قابل‌توجهی تحت تاثیر قرار دهد.

تاکنون درمان‌های مختلفی برای IBS ارائه شده است، اما بسیاری از این درمان‌ها فقط می‌توانند علائم را به طور موقت تسکین دهند و برای همه افراد موثر نیستند. به همین دلیل، یافتن روش‌های درمانی جدید و موثر برای IBS از اهمیت زیادی برخوردار است.

محققان ایرانی از دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد، دانشگاه علوم پزشکی آجا، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و مؤسسه آموزش عالی غیر انتفاعی- غیر دولتی فیض‌الاسلام خمینی‌شهر در مطالعه‌ای که در مجله تحقیقات نظام سلامت وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان منتشر شده است، به بررسی اثربخشی دو روش درمانی جدید برای IBS پرداخته‌اند.

در این مطالعه، ۴۵ بیمار مبتلا به IBS به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول تحت درمان با ذهن‌آگاهی، گروه دوم تحت درمان با رویاروسازی پنهان و گروه سوم هیچ درمانی دریافت نکردند.

ذهن‌آگاهی روشی است که به افراد کمک می‌کند تا توجه خود را به لحظه حال معطوف کنند و افکار و احساسات خود را بدون قضاوت بپذیرند. رویاروسازی پنهان نیز نوعی درمان شناختی-رفتاری است که به افراد کمک می‌کند تا با افکار و احساسات منفی خود به طور موثرتری مقابله کنند.

نتایج این مطالعه نشان می دهند که هر دو روش درمانی ذهن‌آگاهی و رویاروسازی پنهان، به طور قابل‌توجهی موجب کاهش علائم سندرم روده تحریک‌پذیر در بیماران می شوند.

مجتبی انصاری شهیدی، استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد و همکارانش در این باره می گویند: «یافته‌های مطالعه ما حاکی از آن هستند که ذهن‌آگاهی و رویاروسازی پنهان می‌توانند روش‌های درمانی موثری برای IBS  باشند. این روش‌های درمانی می‌توانند به عنوان مکمل درمان‌های دارویی موجود برای IBS استفاده شوند».

اهمیت این مطالعه در آن است که نشان می‌دهد روش‌های درمانی غیر دارویی مانند ذهن‌آگاهی و رویاروسازی پنهان می‌توانند در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به IBS موثر باشند. این روش‌های درمانی می‌توانند به عنوان جایگزینی برای داروها یا به عنوان مکمل آن ها استفاده شوند و به بیماران کمک کنند تا علائم خود را به طور موثرتری کنترل کنند.

به گفته محققان، شیوع IBS در سراسر جهان حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد تخمین زده می‌شود و این بیماری در زنان بیشتر از مردان شایع است. علل دقیق IBS هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، روانی و محیطی در ایجاد آن نقش داشته باشند.

علائم IBS می‌تواند از فردی به فرد دیگر و حتی در یک فرد در طول زمان متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است فقط گاه به گاه دچار علائم شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائمی مداوم و شدید داشته باشند.

علائم IBS می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و علاوه بر درد و ناراحتی جسمی، می‌تواند منجر به مشکلات عاطفی و اجتماعی نیز شود. افراد مبتلا به IBS ممکن است از حضور در جمع و فعالیت‌های اجتماعی دوری کنند و به دلیل نگرانی از علائم خود، دچار اضطراب و افسردگی شوند.

حالا در مطالعه جدید، نشان داده شده که دو روش درمانی ذهن‌آگاهی و رویاروسازی پنهان می‌توانند در مقایسه با روش‌های درمانی سنتی، علائم IBS را به طور قابل‌توجهی در بیماران کاهش دهند. یافته‌های این مطالعه امیدی نو برای بیماران مبتلا به IBS ایجاد می‌کند و نشان می‌دهد که روش‌های درمانی غیر دارویی می‌توانند در بهبود کیفیت زندگی این افراد موثر باشند.