"پارانوئید" چیست؟

یک اختلال روانی است که موجب ایجاد حس بی‌اعتمادی و سوءظن بی‌دلیل به دیگران می‌شود. این افراد به‌طور دائم به دیگران مشکوک هستند و بر این باور هستند که دیگران سعی در تحقیر، آسیب رساندن یا تهدید آن‌ها دارند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب فکر نمی‌کنند که رفتار و طرز فکرشان مشکل‌ساز باشد. پارانوئید ممکن است برای همه افراد در یک مقطع زمانی اتفاق بیفتد اما اگر شدت آن زیاد و یا اینکه اغلب رخ می‌دهد می‌تواند نگران کننده و نشاندهنده اختلال پارانوئید باشد.

علائم اختلال شخصیت "پارانوئید"

افراد مبتلا به پارانوئید، اغلب باور نمی‌کنند که رفتار آن‌ها غیرعادی است. ممکن است کلیه رفتارهایی که بروز می‌دهند از نظر خودشان کاملاً منطقی به نظر برسد. با این حال، اطرافیان این افراد از بی‌اعتمادی و شک همیشگی آن‌ها عذاب می‌کشند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید همیشه مراقب و محتاط هستند و بر این باورند که دیگران دائماً در تلاش برای تحقیر، آسیب رساندن یا تهدید آنها هستند. این باورها، عموماً بی‌اساس هستند و به خاطر شک و بی اعتمادی و ناتوانی در برقراری روابط نزدیک در کار و زندگی شخصی آنها اختلال ایجاد می‌کند و زندگی اجتماعی شان را به شدت محدود می کند. این افراد ممکن است دائما طعنه‌آمیز رفتار کنند و اغلب اوقات موجب ناراحتی دیگران شوند. از طرف دیگر گاهی اوقات این افراد در کنار پارانوئید علائم افسردگی و اضطراب را نیز تجربه می‌کنند. این افراد معمولا:

-درحالت تدافعی و به اصطلاح گارد گرفتنِ خصمانه و تهاجمی قرار دارد.

-خیلی زود آزرده خاطر می‌شود.

-باور دارند که همیشه حق با آنهاست.

-نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند.

-توانایی سازگاری، بخشش یا پذیرش انتقاد را ندارند.

-در رفتارهای عادی افراد، معانی پنهان را جستجو می‌کنند.

-دائما شک دارند که همسرشان در حال خیانت به آنهاست.

-کینه‌ای هستند و خیلی زود در صدد انتقام گرفتن برمی‌آیند.

علل ابتلا به اختلال شخصیت "پارانوئید"

علت ابتلا به اختلال پارانوئید، ناشناخته است. با این حال، محققان بر این باورند که ترکیبی از عوامل بیولوژیکی و محیطی می‌تواند منجر به این اختلال شوند. محققان دریافته‌اند عدم توجه عاطفی، فیزیکی و مراقبتی دوران کودکی، نقش مهمی در ایجاد این اختلال در نوجوانی و اوایل بزرگسالی دارد.

-زندگی در یک خانواده فقیر

-جدا شدن یا طلاق گرفتن والدین

-ترومای دوران کودکی

-سابقه خانوادگی

تشخیص اختلال شخصیت "پارانوئید"

شخصیت در طول دوران کودکی و نوجوانی به رشد و تکامل خود ادامه می دهد. به همین دلیل، روانشناسان معمولاً فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید را تا بعد از ۱۸ سالگی تشخیص نمی دهند. شخیص این اختلال، می‌تواند دشوار باشد، زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکرشان وجود داشته باشد. بیماران دچار اختلال شخصیت پارانوئید ممکن است در حین معاینه روان‌پزشکی، رسمی به نظر برسند و از اینکه آن‌ها را مجبور کرده‌اند که از روان‌پزشک کمک بگیرند، ناراحت باشند. تنش عضلانی، ناتوانی از آسوده بودن و منبسط کردن عضلات خود، و نیاز به کاویدن محیط برای یافتن سرنخ‌هایی در آن، ممکن است در این بیماران دیده شود. حالت عاطفی بیمار اغلب جدی و خشک است. برخی از پیش فرض‌های آن‌ها در بحث‌ها و جدال‌هایشان ممکن است غلط باشد، اما تکلمشان منطقی و متضمن مقصود است. در محتوای فکر آن‌ها شواهدی از فرافکنی، پیش‌داوری و گاه افکار انتساب به خود دیده می‌شود. سوالاتی که از افراد اختلال شخصیت پارانوئید برای تشخیص دقیق اختلال پرسیده میشود، معمولا به این حوزه ها برمیگردد:

- تاریخچه زندگی

- تاریخچه روابط

- سوابق کاری

- ارزیابی میزان واقعیت سنجی

- ارزیابی توانایی کنترل تکانه

کنترل و درمان اختلال شخصیت "پارانوئید"

افراد مبتلا به این اختلال به ندرت خودشان به دنبال درمان هستند. معمولاً اعضای خانواده، همکاران یا کارفرمایان، آنها را برای درمان به مراکز سلامت روان ارجاع می دهند. اکثر افراد مبتلا به این بیماری، در پذیرش درمان مشکل دارند. فرد مبتلا به پارانوئید، علائم خود را غیرقابل‌توجیه نمی‌بیند و فکر می‌کند که رفتارهایش کاملا عادی و نرمال است.

برای درمان این بیماران، روان درمانی، مانند درمان رفتاری شناختی یا رفتار درمانی دیالکتیکی، ز روش های درمانی انتخابی است. درمان بر افزایش مهارت‌های عمومی مقابله‌ای، به ویژه اعتماد و همدلی و همچنین بر بهبود تعامل اجتماعی، ارتباطات و عزت نفس تمرکز دارد. شرکت در جلسات مشاوره یا روان‌درمانی برای افرادی که مایل به پذیرش درمان هستند مفید است. در این جلسات فرد یاد می‌گیرد چگونه با این اختلال کنار بیایید و با دیگران ارتباط برقرار کند. اما روان‌درمانی همیشه به تنهایی برای درمان پارانوئید موثر نیست. داروها نیز می‌توانند مفید باشند، به خصوص اگر فرد علاوه بر پارانوئید علائم افسردگی و اضطراب را نیز تجربه می‌کند. بیشتر داروهایی که برای درمان پارانوئید استفاده می‌شوند، ضد اضطراب هستند. برای از بین بردن افکارهذیانی نیز معمولا از داروهای ضد روان‌پریشی استفاده می‌شود.

معرفی آثار سینمایی درباره اختلال شخصیت "پارانوئید"

- مکالمه The Conversation

- بازی The Game

- جزیره شاتر Shutter Island

- انسجام Coherence

- یادگاری Memento

الهه ضمیری-خبرنگار تحریریه جوان قدس