به گزارش خبرنگار قدس آنلاین، با رونمایی ریال دیجیتال توسط بانک مرکزی مشتریان شبکه بانکی قادر خواهند بود بدون نیاز به پول نقد یا کارت‌های بانکی، با استفاده از کیف پول ریال دیجیتال خریدهای خود را انجام دهند اما سئوال اینجاست که ریال دیجیتال چه ویژگی مازاد بر ریال معمولی دارد که در کارت های بانکی موجود نیست؟

به بهانه رونمایی از این رمز ملی، چالش‌ها و فرصت‌های  ریال دیجیتال را در گفت و گو با  حسین عطاءاللهی پژوهشگر حوزه ارز و بانکداری بین‌الملل و محمد برزگری کارشناس ارشد حوزه بانکی بررسی کردیم که در زیر می خوانید.

ریال دیجیتال چه ویژگی مازاد بر ریال معمولی دارد

حسین عطااللهی پژوهشگر حوزه ارز و بانکداری بین‌الملل در گفت و گو با خبرنگار قدس می گوید: بحث رمز ریال در کشور ما رونمایی در حالی مطرح می شود که قانون درباره رمز ارزها سکوت کرده است و  نه مجلس و بانک مرکزی ارزهای دیجتال را که در عرصه بین اللملل وجود دارد نپذیرفته اند. 

وی می گوید: می شود به بانک مرکزی حق داد که بستری را ایجاد کند تا ذیل آن بتواند تحولات دیجیتالی شدن را با سهولت  بیشتری پیش ببرد ولی از این طرف باید گفت ما الان ریال عادی در کارت بانکی داریم و بعدا ولت یا کیف پولی خواهیم داشت که در ان ریال دیجیتال وجود دارد و با هردو اینها خرید انجام می دهیم، سئوال اینجاست که ریال دیجیتال چه ویژگی مازاد بر ریال معمولی دارد که در کارت های بانکی موجود نیست؟ با توجه به اینکه از بعد کرونا ریال فیزیکی تقریبا حذف شده پس ریال دیجتال قرار نیست به سر نظام پولی ما گل بزند.

ریال دیجیتال ابزار سرمایه گذاری حساب نمی شود

وی می افزاید: از طرف دیگر روی این ریال دیجیتال نمی توان به عنوان ابزار سرمایه گذاری حساب کرد چرا که هر ریال دیجتال دقیقا مساوی با یک ریال معمولی. بنابراین کارکرد خاصی غیر دیجیتالی بودن ندارد. کاش بانک مرکزی می گفت این رمز ریال را منتشر کردیم که در عرصه بین االملل  استفاده کنیم، شاید این گام رو به جلوتری بود. اینها همه مواردی است درباره چسیتی ریال دیجیتال مطرح است.

پژوهشگر حوزه ارز و بانکداری بین‌الملل می گوید: بانک مرکزی می گوید ما می توانیم روی این ریال نظارت داشته باشیم که خوب باید گفت شما روی ریال معمولی هم نظارت داشتید. درست است که ریال دیجیتال هزینه معامله را  پایین آورده و نظارت ها بر پروسه انتقال پول را بیشتر می کند ولی باید یک سری قراردادهای هوشمند روی آن تعریف کرد، مثل اینکه بگوییم ریال دیجتال ما قرار است نهادهای واسطی مثل بانک ها  را حذف کند، و کشورهای دیگر هم از رمز ریال ما استفاده کنند.

تحولی در پرداخت های مردم انجام نشده است

وی با اشاره به اینکه با ورود رمز ریال به عرصه اقتصاد کشور تحولی در پرداخت های مردم انجام نشده است یادآوری می کند: نباید رمز ریال را رمز ارز تصور کنیم. چرا که به پول های خارجی ارز اطلاق می شود، پس پول خودمان یعنی ریال دیجتیال آن هم برای استفاده خودمان  ارز  محسوب نمی شود. خود بانک مرکزی هم بر این امر صحه گذاشته است.

عطاءاللهی می افزاید: از همین ابتدا مشخص است که برخی از افراد دچار محرومیت از این خدمت می شوند چرا که یادگرفتن کارکرد ولت یا کیف پول الکترونیک با گوشی هوشمند برای برخی افراد مقدور نیست که سبب می شود فراگیری این رمز ریال تحت تاثیر قرار بگیرد.

وی می گوید: مسسائل همه تر این است که این رمز ریال چه کمکی به اقتصاد کشور می کند، ایا به عنوان نمونه می تواند نقدینگی و تورم کشور را کنترل کند. خیر. چون ریشه تورم در متغیرهای متعدد دیگری مثل مسائل ارزی و تجاری و تولید نهفته است. آیا اینکه ابزار پرداخت را از کارت بانکی به کیف پول دیجیتالی تغییر بدهید می تواند در تحریم ها موثر باشد؟ البته این بستگی دارد به اینکه کشورهای دیگر مثل روسیه  ریال دیجیتال را بپذیرند ولی ممکن است  روسیه یا چین از ما  بخواهند که از روبل یا یوآن استفاده کنیم.

رمز ریال راهی برای دوگانه کردن شیوه پرداخت ها

وی با تاکید بر ضروت وجود بستر ریال دیجتیال برای پرداخت های کلان می گوید: در پرداخت خرد که کارت بانکی هست، در حقیقت  اگر  ریال دیجیتال در پرداخت های کلان مدنظر باشد که سیستم بانکی بنداند که چه پول کلانی از کجا به کجا منتقل می شود بسیار کاربردی تر است. با دوگانه کردن شیوه پرداخت ها برای اهداف مختلف می شود کار را به شکل بهتری پیش برد و احتمالا بتواند در سیاست گذاری و حکمرانی نحوه و محل پرداخت های پول کمک کند.

پژوهشگر حوزه ارز و بانکداری بین‌الملل در عین حال تاکید می کند: این اقدام مثبتی است  و شبیه این است که بانک مرکزی یک زمینی را خریده و چهار دیواری ان را کشیده است و بقیه موارد را معطل گذاشته است، ولی به هر حال  از دنیا در این حوزه عقب نمانده است و کار را شروع کرده است. از این باب  بانک مرکزی نمره خوبی می گیرد ولی از حیث کارکردها و اهدافی که دارد گام رو به جلویی برنداشته نشده است.

 ایجاد کارآمدی و شفافیت در نظام پرداخت 

محمد برزگری فیروز آبادی کارشناس ارشد حوزه بانکی در گفت و گو با خبرنگار قدس درباره ارائه اهداف ریال دیجیتال می گوید: این رمز ارز باعث ایجاد کارآمدی و شفافیت در نظام پرداخت کشور،  کاهش هزینه‌های مبادله ،کنترل بهتر نقدینگی،  دسترسی آسان به خدمات مالی  و مبارزه با پولشویی در کشور می شود.

به گفته وی، طبق گزارش بانک مرکزی، تراکنش‌های نقدی در ایران بخش قابل توجهی از سهم کل تراکنش ها را به خود اختصاص داده است . این موضوع به معنای هدر رفتن منابع و زمان قابل توجهی در فرایند پرداخت است. ریال دیجیتال با حذف واسطه‌ها و تسریع فرایند تراکنش‌ها، می‌تواند به طور قابل توجهی به افزایش کارآمدی و شفافیت در نظام پرداخت کشور کمک کند.

کاهش هزینه‌های مبادله و کنترل بهتر نقدینگی

برزگری می گوید: بر اساس آمار بانک مرکزی، سالانه حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان برای چاپ، نگهداری و توزیع پول نقد در ایران هزینه می‌شود. استفاده از ریال دیجیتال می‌تواند با حذف نیاز به اسکناس و سکه فیزیکی، این هزینه‌ها را کاهش دهد. در حال حاضر، بانک مرکزی به دلیل استفاده گسترده از پول نقد، نظارت دقیقی بر حجم نقدینگی در گردش ندارد. ریال دیجیتال این امکان را به بانک مرکزی می‌دهد که تراکنش‌ها را به طور دقیق رصد کند..

 وی می افزاید: تراکنش‌های با پول نقد به دلیل عدم شفافیت، بستر مناسبی برای پولشویی فراهم می‌کنند. ریال دیجیتال، امکان ردیابی تراکنش‌ها و مبارزه با پولشویی و جرائم مالی را به طور موثرتری فراهم خواهد کرد.

۱۰ میلیون نفر از ایرانیان به خدمات بانکی دسترسی ندارند

این کارشناس ارشد بانکی می گوید: طبق گزارشات، حدود ۱۰ میلیون نفر از ایرانیان به خدمات بانکی دسترسی ندارند. ریال دیجیتال می‌تواند با استفاده از تلفن‌های هوشمند، دسترسی این افراد به خدمات مالی را تسهیل کند.

این کارشناس بانکی با اشاره به  تجربه موفق سایر کشورها در این حوزه می گوید: چین پیشروترین کشور در زمینه پول‌های دیجیتال ملی است. یوان دیجیتال، پول دیجیتال ملی چین، در سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد و تاکنون به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است. یوان دیجیتال در معاملات خرد و کلان، پرداخت‌های دولتی و حتی تسویه‌های بین‌المللی استفاده می‌شود. سوئد نیز کشور  در حال توسعه e-Krona، پول دیجیتال ملی خود، است. هدف از e-Krona، تکمیل پول نقد و ارائه جایگزینی کارآمدتر و امن‌تر برای آن است.

وی با اشاره به اینکه مقاومت فرهنگی نیز در این باره وجود خواهد داشت  می گوید:  برخی از افراد ممکن است به استفاده از پول نقد عادت کرده باشند و تمایلی به استفاده از پول دیجیتال نداشته باشند.

وی درباره خطرات امنیتی در این حوزه نیز هشدار داده و می گوید: هر سیستمی که به اینترنت متصل می‌شود، در معرض خطرات امنیتی است. ریال دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست. بانک مرکزی باید تدابیر امنیتی لازم را برای محافظت از این پول دیجیتال در برابر هک و سایر حملات سایبری اتخاذ کند.