برای بازنمایی و معرفی شخصیت های انقلاب اسلامی به ویژه شهدا و علمای آن، می‌توان به شیوه‌های متعددی متوسل شد. شرح زندگینامه، بررسی آرا و اندیشه ها و مرور تاریخ شفاهی و خاطرات این بزرگان هر کدام به نوعی در این مسیر یاری رسان هستند. بررسی اسناد و مدارک تاریخی شیوه دیگری است که به زعم کارشناسان در گذر سالیان تازگی خود را حفظ کرده و می تواند تصویری دقیق و درست از این قهرمانان برای ما ترسیم کند. بخش بزرگی از این اسناد و مدارک در بایگانی سازمان اطلاعات و امنیت کشور رژیم شاه (ساواک) است. چرا که خصلت مبارزاتی شخصیتهای انقلاب اسلامی موجب شده بود که اینان پرونده های قطوری نزد ساواک داشته باشند. این گزارش های پر حجم در وهله اول ویژگی های مبارزاتی این رجال را نمایان می‌کنند و در ادامه دربردارنده اطلاعاتی ویژگی ها و نقش آفرینی های آنان در انقلاب اسلامی است. ویژگی هایی که دیگر از زبان دوستداران و علاقمندان این شهدا بیان نشده است، که حقایقی صریح از زبان دشمنان است.
تورقی در اسناد منتشر شده ساواک نشان می‌دهد شخصیت کم‌نظیر آیت‌الله بهشتی جایگاه متمایزی در میان روحانیون مبارز داشته است. در ادامه برخی از اطلاعات موجود در چند سند ساواک را که در پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده‌است را با هم مرور می‌کنیم.
سند شماره 27756/12520 ساواک به تاریخ 23 آذر ماه 1357 با بررسی تماس ها شهید بهشتی و شرح آنها چینین نتیجه گرفته است: «(نظریه ساواک): باتوجه به گفتار بهشتی از ارتباطی که روحانیون و قشریون مذهبی نقاط مختلف کشور با وی دارند اینطور نتیجه گرفته می شود که بهشتی رل رهبری را به عهده دارد. ضمناً اغلب این برنامه های ضدملی و متشنج نمودن شهرها و اعتصابات با نظر آنها انجام می‌شود...»
در گزارشی دیگر از ساواک درباره ارزیابی راهپیمایی و تظاهرات ایام تاسوعا و عاشورای سال 57 در تهران آمده است:
«...شعارهای داده شده از یک مرکز در جلو هر دسته که معمولا چند نفر روحانی بودند عنوان می گردید و بعد سایرین تکرار می کردند و شعارها همدوش (قریب به اتفاق) مربوط به خمینی از قبیل «الله اکبر- خمینی رهبر» و «سکونت هر مسلمان خیانت است به قرآن» و غیره بود....
... قطعنامه 17 ماده ای در شهیاد توسط دکتر بهشتی برای دستجات قرائت می شد و همه می گفتند صحیح است...»
در سندی دیگر از ساواک به تاریخ 25 آذر 1357 درباره تحلیل دکتر بهشتی از راهپیمایی تاسوعا و عاشورا براساس شنود تلفنی آمده است:«...(مخاطب تلفنی بهشتی) یکی از رفقا از آمریکا تلفن می‌کرد و می‌گفت ما خیال می‌کردیم روز عاشورا کلک کنده است آیا امری در کار بوده یا برنامه همین بوده‌است. بهشتی پاسخ داد بعضی رفقا تصورات ساده‌ای دارند. ما گفتنی‌ها را در آن روز گفته‌ایم منتهی ما مبارزه طولانی داریم که به تدریج باید جلو برود تا به نتیجه برسد و هدفمان این است تا به مرحله ای برسیم که بگوییم ما دیگر قیم و رئیس انتصابی نمی خواهیم. ضمناً ما در این برنامه توانستیم به همه ثابت کنیم که چگونه می توانیم مردم را رهبری کنیم...»
و در گزارش شماره 10580/312 مورخ 25 آذر 1357 گزارشگر، در فهرست افرادی که «مبادرت به اقدامات ضد ملی و طرفداری از خمینی می‌نمایند» تعبیر «مغز گردانندگان فعالیت‌های [امام] خمینی در ایران» را برای شهید بهشتی به کار می‌برد. در سند ساواک آمده‌است:«... دکتر سیدمحمد بهشتی که در واقع مغز گردانندگان فعالیت‌های خمینی در ایران است و فعالیت شدیدی دارد...»
نظر شما