در حالی که وطن عزیزمان ایران، این روزها درگیر انتخابات بوده و جو رقابتی بر فضای کشور حکم فرماست، آن سوی دنیا در ایالات متحده نیز برگزاری نخستین مناظره انتخاباتی که البته کپی برداری از رقابت پرحاشیه چهار سال پیش است توجهات را به خود جلب کرده است.

پنج ماه مانده تا ماراتن ۲۰۲۴، جو بایدن و دونالد ترامپ در نخستین مناظره خود ساعت ۲۱ روز پنجشنبه به وقت شرقی آمریکا و صبح جمعه به وقت تهران با میزبانی شبکه تلویزیونی سی.ان.ان و بدون حضور تماشاگران استودیویی، به مصاف کلامی یکدیگر رفتند. مناظره مذکور علاوه بر اینکه بدلیل تمرکز دو نامزد دموکرات و جمهوریخواه بر مسائل مهم اقتصادی، سیاست خارجی و مهاجرت از اهمیت بالایی برخوردار بود، نخستین مناظره‌ در تاریخ آمریکا بود که یک رئیس‌جمهور مستقر با سلف خود در برابر دیدگان میلیون‌ها بیننده تلویزیونی قرار می‌گرفت. 

مَن مَن کردن های دو نامزد

مناظره اخیر به دلیل اختلاف‌ دو نامزد در مسائل گوناگون همانگونه که قابل انتظار بود به مشاجره‌های جدی منجر شد. طرفین در ادامه سعی کردند با برجسته نمایی دست اوردهای خود و همچنین اتهام زنی به طرف مقابل نظر و رای مردم را به سوی خود بکشانند.

جو بایدن در ابتدا با اشاره به اینکه من یک اقتصاد در حال فروپاشی را به دست گرفتم و ترامپ آن را بسیار ضعیف مدیریت کرد، گفت: دولت من به جهش در تعداد مشاغل دست یافته است. به گفته بایدن، اقتصاد ترامپ به ثروتمندان پاداش داد و کسری بودجه را افزایش داد. وی با بیان اینکه ترامپ بزرگترین بدهی تاریخ آمریکا را برجای گذاشت، ادامه داد: ترامپ درباره امنیت مرزها اغراق می‎کند و دروغ می‎گوید. بایدن در بخشی دیگر با بیان اینکه ایران در دوره ترامپ به سربازان آمریکایی حمله کرد، گفت: ما از اسرائیل در مقابله با ایران حمایت کردیم. جو بایدن همچنین درباره جنگ غزه، ادعا کرد: همه با طرح من در مورد غزه موافقت کردند و این حماس است که خواهان ادامه جنگ است. بایدن در بخشی دیگر با تاکید بر اینکه ترامپ هجوم به ساختمان کنگره را تشویق کرد، گفت: ترامپ به صراحت گفت که اگر در انتخابات آینده شکست بخورد، «حمام خون» راه خواهد افتاد؛ تنها کسی که مقصر است ترامپ است که در کنار من ایستاده است. به گفته وی، جرایمی که ترامپ به آنها محکوم می‎شود بسیار است و او مردی متجاوز است.

دونالد ترامپ اما با بیان اینکه من اقتصادی را ترک کردم که با وجود همه‌گیری کرونا بهترین اقتصاد تاریخ بود، گفت: تورم در حال حاضر آمریکا را می‎کُشد. وی با تاکید بر اینکه دولت بایدن نمی‎داند چه باید بکند، اضافه کرد: من قصد داشتم افغانستان را با عزت ترک کنم، اما برعکس آن در دولت بایدن اتفاق افتاد. ترامپ با ادعای اینکه ما بهتر از هر کشور دیگری بر همه‎گیری کرونا غلبه کرده‎ایم، ادامه داد: دولت بایدن بدترین دولت در تاریخ آمریکاست. وی در بخشی دیگر با اشاره به اینکه بایدن مرزها را به روی «قاتلان» باز کرد بیان کرد: به خاطر بازکردن مرزها توسط بایدن در «لانه» زندگی می‎کنیم؛ مهاجران باید به سرعت حذف شوند زیرا آنها کشور ما را نابود می‎کنند. رئیس‎جمهور پیشین آمریکا در بخشی دیگر در ادامه ادعاهای بی‎اساس خود گفت که ایران در دوره من «ورشکسته» شد و اجازه برقراری هیچ رابطه تجاری نداشته است. وی در ادامه با اشاره به اینکه «بایدن یک فلسطینی بد است»، اضافه کرد: اسرائیل باید جنگ را تا پایان دادن به حماس ادامه دهد.

حواشی مناظره

نخستین مناظره ۹۰ دقیقه‌ای رئیس جمهور دموکرات کنونی آمریکا با همتای جمهوریخواه پیشین این کشور برای انتخابات ۵ نوامبر (15 آبان) حاشیه های فراوانی هم داشت.

همان گونه که انتظار می‌رفت هنگام ورود به استودیو دو طرف بدون آنکه با یکدیگر دست داده یا خوش و بش کنند وارد صحنه شدند. آنها حتی به نشانه احترام به یکدیگر سر خود را تکان ندادند. طبق توافق صورت گرفته، میکروفون‌ نامزدها در طول مناظره خاموش می شد چرا که آخرین مناظره آنها در سال 2020 با تنش فراوان همراه بود جایی که ترامپ اجازه نمی داد بایدن سخنانش را کامل کند که این رفتار، بایدن را مجبور به واکنش کرد و گفت: "نمی توانی خفه شوی مرد؟"

در رقابت بین بایدن و ترامپ، سن یک موضوع مهم بود. بر این اساس حملات تند ترامپ به بایدن با چاشنی سلامت روان از نکات برجسته مناظره اخیر بود. رئیس جمهور پیشین ۷۸ ساله، و رئیس جمهور کنون ۸۱ ساله، سالمندترین نامزدهای دو حزب اصلی در تاریخ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هستند. بایدن از زمان روی کار آمدن با پرسش‌هایی درباره توانایی و آمادگی ذهنی‌اش درگیر بوده و لذا ترامپ کوشید با پیش کشیدن دوباره این مسئله کارزار را به نفع خود تغییر دهد.

صدای گرفته، خش‌دار و خسته بایدن در طول مناظره نیز بشدت مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است. او در طول گفت و گو چندین بار گلوی خود را صاف و سرفه کرد. بایدن حتی در حین پاسخ به یک پرسش درباره بدهی ملی، سخنان خود را فراموش کرد. جایی نیز مجری اقدام به پرسیدن پرسشی پیرامون بیمه خدمات درمانی موسوم به اوباماکِر کرد که رئیس جمهور آمریکا اندکی مکث کرده و به نظر می‌رسید رشته افکارش پاره شده و نتوانست جمله خود را تکمیل کند.

در نهایت مناظره کنونی به میزبانی آتلانتا در ایالت جورجیا برگزار شد؛ جایی که هزاران معترض به جنگ غزه و حامیان فلسطین بیرون از محل مناظره گردهم آمده و شعارهایی مبنی بر پایان بخشیدن حمایت از تل آویو و استقرار صلح در غزه سر دادند.

برنده راند نخست مناظره چه کسی بود؟

نخستین مجادله میان دو رقیب انتخاباتی آمریکا در حالی پایان یافت که ناتوانی و عملکرد ضعیف بایدن در مواجهه با ترامپ، او را هدف انتقادات بسیار قرار داده و حتی از او خواسته شده تا از شرکت در انتخابات کناره‌گیری کند. بر این اساس بسیاری از رسانه ها و تحلیلگران از آورده این نمایش تلویزیونی به عنوان شکست مفتضحانه بایدن تعبیر کرده اند. طبق نظر سنجی سی‌ان‌ان که میزبانی مناظره را بر عهده داشت، ۶۷ درصد تماشاگران گفته‌اند ترامپ عملکرد بهتری از بایدن داشت. ۳۳ درصد هم عملکرد بایدن را قابل قبول خوانده‌اند. مخاطبان در شرایطی ترامپ را برنده مناظره معرفی کرده‌اند که بایدن در نخسین مناظره خود در سال ۲۰۲۰ توانسته بود با کسب ۵۳ درصد آرا، رضایت مخاطبان بیشتری را کسب کند.

روزنامه «گاردین» انگلیس نیز در ارزیابی خود از این مناظره چهار نکته برجسته آن را عملکرد ضعیف جو بایدن، دروغگویی‌های مکرر دونالد ترامپ، برجسته شدن دوپارگی و شکاف در ایالات متحده آمریکا و پرونده ارتباط غیراخلاقی ترامپ با بازیگر فیلم‌های مستهجن می‌داند. به گزارش ایندیپندنت هم بخش بزرگی از رای‌دهندگان آمریکایی ثبت نام شده برای انتخابات ریاست جمهوری، پس از مشاهده نخستین مناظره به سی‌ان‌ان گفتند که ترامپ در مناظره نخست بایدن را شکست داد.

دموکرات ها خواهان کناره گیری بایدن

همزمان برخی منابع خشم و ناخشنودی دموکرات‌ها از بایدن را برجسته کرده اند. آنها اعلام می کنند که این مناظره از نظر آن‌ها یک «فاجعه» بوده است. بطور نمونه پل گوزار، از اعضای کنگره آمریکا با انتقاد از عملکرد بایدن، اعلام کرد که «بایدن نشان داد که از لحاظ ذهنی و روانی برای ریاست‌جمهوری آمریکا مناسب نیست». نیکلاس کریستوف، ستون‌نویس روزنامه نیویورک‌تایمز هم اعلام کرد پس از مشاهده عملکرد بایدن در مناظره نظرش این است که او باید از رقابت‌ها کناره‌گیری کند و اجازه دهد نامزد جدیدی به جای او معرفی شود. شبکه ان‌بی‌سی نوشته انتظار می‌رود نگرانی‌های مشابهی از سوی عده زیادی از دموکرات‌ها طی روزهای آتی شنیده شود. اما ایلان ماسک میلیاردر و مدیر ارشد اجرایی تسلا و اسپیس ایکس در واکنشی جالب به مناظره داشته و اعلام کرد: مناظره میان جو بایدن و دونالد ترامپ، بهانه ای برای عوض کردن رئیس جمهور کنونی با نامزدی دیگر از حزب دموکرات بود. وی نوشت: دموکرات ها از پشت به بایدن خنجر زدند.

با این حال کامالا هریس، معاون اول بایدن و مسئولان کمپین این رئیس‌جمهور، تلاش کرده‌اند حجم هجمه‌ها را کاهش داده و از او دفاع کنند. وی با پذیرش تلویحی عملکرد بد بایدن در مناظره، تأکید کرده است که نباید بایدن را تنها بر اساس ۹۰ دقیقه ارزیابی کرد و باید به کارنامه سه سال و نیمه او در ریاست‌جمهوری هم توجه کرد. او همچنین ترامپ را به دروغ‌گویی در مناظره متهم کرده بود.

در حالی که نظرسنجی‌های سراسری نشان‌دهنده رقابت مساوی است، بایدن در نظرسنجی‌های اکثر ایالت‌های میدان نبرد که به‌طور سنتی برای انتخابات ریاست‌جمهوری تعیین‌کننده هستند، از ترامپ عقب افتاده است. مردم آمریکا در حالی باید در ماه نوامبر به سر صندوق‌های رأی رفته و رئیس‌جمهور خود را برای ۴ سال آینده انتخاب کنند که هر دو نامزد اصلی فعلی آمریکا در قامت یک رئیس‌جمهور ظاهر نشده‌اند. همزمان بررسی‌ها نشان می‌دهند که تردید رای‌دهندگان آمریکایی برای انتخاب میان ۲ نامزد اصلی انتخابات ریاست جمهوری پس از مناظره اول بایدن و ترامپ تشدید شده و آن‌ها را به سمت نامزد سوم سوق داده است. رویترز با اشاره به این واقعیت در گزارشی تاکید کرد: نه بایدن و نه ترامپ محبوبیتی ندارند و بسیاری از آمریکایی‌ها در مورد انتخاب‌های خود دچار تردید هستند. آخرین نظرسنجی رویترز/ایپسوس هم نشان داد که حدود یک پنجم رای‌دهندگان می‌گویند که نامزدی را انتخاب نکرده‌اند و به یک نامزد شخص سوم تمایل دارند یا ممکن است در انتخابات شرکت نکنند.