مسجد شیعی و مرکز اسلامی معروف به مسجد آبی یا مسجد امام علی (ع) در اوایل دهه ۵۰  قرن گذشته آغاز شد و در سال ۲۰۰۰ افتتاح شد. این مسجد شامل یک مرکز اسلامی است که بسیاری از فعالیت های مذهبی و فرهنگی را به نفع مسلمانان در آلمان و به طور کلی اروپا انجام می دهد.

تاریخ تاسیس مسجد

ایرانیان مقیم هامبورگ در سال ۱۹۵۳، در هتل آتلانتیک جلسه ای برگزار کردند تا ضرورت ساخت مسجد و تأسیس مرکز اسلامی در این شهر را مورد بحث و بررسی قرار دادند و نیاز خود را برای داشتن مسجد و مرکز اسلامی مطرح کردند.

این پیشنهاد را برای مرحوم آیت الله بروجردی که در آن زمان از مراجع شیعه در سراسر جهان بود، فرستادند و ایشان با ساخت مسجد موافقت کرد و مبلغی را برای کمک به ساخت و ساز پرداخت کرد.

در خرداد همان سال جلسه مشورتی تشکیل شد و ۹ نفر برای نظارت بر ساخت مسجد انتخاب شدند و اولین اقدام آنها جمع آوری کمک ها و افتتاح حساب به نام «ایرانیان» بود.

در سال ۱۹۵۵، محمد محققی به عنوان نماینده مرحوم آیت الله بروجردی و امام جماعت مسجد منصوب شد، پس از جمع آوری کمک های مالی، زمین مسجد را خریداری شد که در نزدیکی دریاچه آلستر قرار داشت.

در ماه دسامبر همان سال، شورای سازندگی مسابقه ای بین ۳ شرکت برای طراحی نقشه ساخت مسجد برگزار کرد و طرح ها برای انتخاب طرح نهایی به شهر قم ارسال شد تا مرحوم آیت الله بروجردی طرح نهایی را انتخاب کند.

قرارداد ساخت با یک شرکت در ۱۱ مارس سال ۱۹۶۰ منعقد شد و مقدمات ساخت مسجد به مساحت حدود ۸۳۲ متر مربع آغاز شد.

ساخت و ساز متوقف شد

سنگ بنای مسجد در آن سال گذاشته شد و تا سال ۱۹۶۳ کار ساخت ادامه یافت تا  اینکه به دلیل فوت آیت الله بروجردی کار متوقف شد و در آن زمان که بنای بیرونی مسجد در شرف اتمام بود، محمد محققی به ایران بازگشت و کار ساخت و ساز متوقف شد.

در سال ۱۹۶۵ آیت الله شهید بهشتی به عنوان امام جماعت مسجد برگزیده شد و به سرعت شورای ساختمانی جدیدی را تشکیل داد و هیئت امنایی را انتخاب کرد که شامل ۷ نفر بود که یکی از آنها خودش بود.

در فاصله سال‌های ۱۹۶۶ و ۱۹۶۷ پس از از سرگیری کمک‌ها، مراحل ساخت بخش اداری داخل مسجد و سنگ‌فرش جزئی دیوارهای خارجی به پایان رسید.

در سال ۱۹۷۰ آیت الله بهشتی به ایران بازگشت و پس از او محمد مقدم مسئولیت مسجد و مدیریت کانون را تا سال ۱۹۹۲ پس از مرمت بر عهده گرفت.

کاشی کاری داخلی گنبد در سال ۱۹۸۹ ساخت زیرزمین و سرویس های داخل آن و نصب تجهیزات در سالن سخنرانی به پایان رسید.

مراحل ساخت مسجد در سال ۲۰۰۰ به پایان رسید و مراسم افتتاحیه آن با حضور رضا حسینی نسب برگزار شد که مدت ۵ سال در آنجا ماندگار شد و در این مدت به سخنرانی و مدیریت مرکز اسلامی پرداخت.

طراحی مسجد آبی هامبورگ

این مسجد از دو قسمت تشکیل شده است که قسمت بیرونی آن به صورت دایره ای است که روی آن گنبدی از جنس مسی پوشیده شده است که ارتفاع آن ۱۸ متر و قطر آن ۱۳.۵ متر است. بخش داخلی مسجد از کاشی های مرمر آبی رنگ  پوشیده شده که آیاتی از سوره جمعه و اسراء بر روی آن نقش بسته است.

مسجد دارای دو مناره بتنی در دو طرف گنبد است که راس آنها از سرامیک به قطر ۲۰/۲ متر و ارتفاع ۱۸ متر ساخته شده است و ورودی اصلی مسجد که جلوه زیبایی به باغ آن بخشیده است.

در طبقه همکف وضوخانه، چند سرویس بهداشتی، آشپزخانه و سالن پذیرایی و دفتر مجله فجر که از سال ۱۹۸۲ توسط مرکز به زبان آلمانی منتشر می شود، قرار دارد.

یک سالن سخنرانی بزرگ در کنار صحن مسجد ساخته شده است که می تواند حدود ۲۰۰ صندلی را در خود جای دهد و مجهز به سیستم ترجمه همزمان است و تابلویی بالا سر آن است که آیه ای از سوره نحل بر روی آن نوشته شده است.

کنار  سالن سخنرانی، واحد سمعی و بصری دریافت رسانه های صوتی و تصویری قرار دارد که در سال ۱۹۹۱ تاسیس شده  که خطبه ها و ادعیه از آن پخش می شود.

در طبقه دوم، کتابخانه ای با ۵۰۰۰ عنوان کتاب از حوزه های مختلف مذهبی، تاریخی و فرهنگی به زبان های فارسی، عربی، آلمانی و انگلیسی قرار دارد که در برخی کلاس های آموزشی و جلسات کوچک هفتگی از آن استفاده می شود.

اهداف مرکز اسلامی

مسئولان این مسجد می گویند که این مسجد به منظور «یک مرکز مفید و فعال اسلامی، برای توسعه ارتباط بین مسلمانان ساکن در منطقه اروپا، به ویژه آلمان، و تعمیق دانش آنها نسبت به آموزه های اسلامی» ساخته شده است.

فعالیت های مرکز

فعالیت‌های این مرکز شامل برگزاری جلسات و گردهمایی های منظم مناسبتی،  برگزاری جلسات مذهبی و فرهنگی، کلاس های آموزشی (دروس روخوانی قرآن، احکام بانوان، معارف اسلامی، ارتباط با سایر نهادها و مراکز اسلامی و برگزاری سفرهای مدرسه برای بازدید از مسجد و مرکز اسلامی است و همچنبن چاپ مجله الفجر است.

ممنوعیت فعالیت مرکز اسلامی هامبورگ

در ۲۴ ژوئیه ۲۰۲۴، پلیس آلمان به مسجد آبی و تأسیسات وابسته به مرکز اسلامی حمله کرد و مدعی شد که فعالیت این مرکز اسلامی  با اهداف قانون اساسی آلمان مغایرت دارد و از حزب الله لبنان حمایت می کند. ایران نیز به دنبال این اقدام، سفیر آلمان در ایران را فراخواند.