بی‌عدالتی در تعرفه‌های پزشکی

دکتر رضا لاری‌پور، در عین حال با بیان اینکه متاسفانه از خدمات جامعه پزشکی قدردانی نشده، تصریح کرد: جامعه پزشکی، خدمات درمانی را با نازل‌ترین قیمت و بهترین کیفیت به مردم ارائه می‌دهد اما خدمات ارائه شده نه تنها قدردانسته نشده بلکه تعرفه‌های پزشکی در دولت‌های مختلف و طی سال‌های متمادی آسیب جدی دیده و با بی‌عدالتی و عدم رعایت قانون مواجه شده است. 

لاری‌پور ادامه داد: بررسی وضعیت تعرفه‌های پزشکی بیانگر این است که این مولفه در دولت‌های مختلف فریز شده و متناسب با نرخ تورم کشور افزایش نیافته است. فریز شدن تعرفه‌های پزشکی در شرایطی اتفاق افتاده که بسیاری از تجهیزات پزشکی، دارو و سایر خدمات با نرخ ارز سنجیده می‌شوند و سنجش قیمت‌ها با نرخ ارز سبب چند برابرشدن نرخ تورم شد. 

معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی در ادامه به مایحتاج بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اشاره کرد و گفت: بیمارستان باید مایحتاج خود مانند لوازم شست‌وشو، موادغذایی و ملحفه را به صورت نقدی خریداری کند و قیمت افزایش یافته آن، هزینه‌ای نبود که نتوان آن را پرداخت کرد. اما «سازمان برنامه و بودجه» و «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» قیمت تمام شده خدمات پزشکی را احصا نکرده‌اند و قیمت واقعی تعرفه‌ها مصوب نشده است. از طرفی هم حق‌الزحمه ارائه‌دهندگان خدمات سلامت یعنی کادر درمان با تاخیر و کسورات زیاد پرداخت می‌شد. همین مباحث در نهایت سبب نارضایتی میان پزشکان، پیراپزشکان و پرستاران می‌شد و همین نارضایتی‌ها نیز گاه می‌توانست عوارضی مانند کاهش کیفیت خدمات درمانی را به همراه داشته باشد. بنابراین وقتی که ارائه‌دهندگان خدمت نسبت به شرایط خود احساس نارضایتی کند، دریافت‌کنندگان خدمات سلامت نیز ممکن است احساس نارضایتی کنند. 

انتقاد از عملکرد رسانه‌ها در مواجهه با پزشکان

لاری‌پور با اشاره به تصویرسازی از جامعه پزشکی در رسانه‌ها گفت: برخی رسانه‌ها و به ویژه صداوسیما گاهی در برنامه‌هایشان سبب نارضایتی عمیق جامعه پزشکی می‌شوند. برخی فیلم‌ها و سریال‌ها، مصاحبه‌ها، مطالب و اخبار منتشر شده یک قدرناشناسی از جامعه پزشکی است. انتشار برخی مطالب و پخش برخی فیلم‌ها و سریال‌ها نه تنها سبب آزردگی خاطر جامعه پزشکی می‌شود بلکه رابطه میان پزشک و بیمار را هم مخدوش می‌کند. نکته مهم و اساسی این است که خدشه‌دار شدن رابطه پزشک و بیمار سبب نقصان در عرصه درمان می‌شود. 

۳۵۰هزار پزشک در کشور و ماجرای طرح‌های اجباری

وی درباره جامعه آماری ارائه‌دهندگان خدمات سلامت توضیح داد: حدود ۳۵۰‌هزار پزشک و حدود ۴۰۰هزار پرستار، خدمات سلامت را ارائه می‌دهند. اگرچه دانش‌آموختگان رشته‌های علوم‌پزشکی موظف به سپری‌کردن «طرح خدمات نیروهای انسانی» هستند اما طرح اجباری برای سایر رشته‌های دانشگاه‌ها در نظر گرفته نشده است. اگرچه پزشکان در قالب طرح خدمات نیروهای انسانی به مناطق به مناطق محروم یا کم‌برخوردارتر اعزام می‌شوند، اما نکته مهم و اساسی این است که مناطق محروم فقط به پزشک نیاز ندارند و به مواردی مانند آب، برق، گاز، تلفن و زیرساخت‌های دیگر نیز نیاز دارند. بنابراین تامین نیازهای مناطق محروم و کم‌برخوردار به حضور دانش‌آموختگان سایر رشته‌ها نیز نیاز دارد؛ این درحالیست که تنها پزشکی در این مورد دیده شده است و طرح‌های اجباری برای فارغ‌التحصیلان پزشکی گذاشته می‌شود.

معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه پزشکان در عنفوان جوانی به مناطق محروم خدمت‌رسانی می‌کنند، افزود: تکریم پزشکانی که در عنفوان جوانی در مناطق محروم و کم‌برخوردارتر ارائه خدمت می‌کنند باید در دستور کار قرار گیرد. یک پزشک متخصص که دوره طرح خود را سپری کرده، حدود ۳۰ تا ۴۰ سال دارد و نسبت به دانش‌آموختگان سایر رشته‌ها حدود ۱۰ تا ۱۵ سال دیرتر وارد بازار کار می‌شود. هنگامی که ورود یک پزشک متخصص به بازار کار نسبت به سایر رشته‌ها دیرتر اتفاق می‌افتد، جنبه‌های زندگی شخصی وی مانند ازدواج و فرزندآوری نیز قاعدتا با تاخیر انجام می‌شود.

عدم همخوانی سختی کار با درآمد در مناطق محروم

معاون فنی و نظارت سازمان نظام‌پزشکی درباره میزان درآمد پزشکان متخصص در مناطق محروم و کم‌برخوردار گفت: در حال حاضر، یک پزشک متخصص که در مناطق محروم ارائه خدمت می‌کند کمتر از ۲۰ میلیون تومان درآمد دارد. میزان درآمد یک متخصص که در مناطق محروم خدمت‌رسانی می‌کند با میزان سختی کار، حجم پاسخگویی، میزان تحصیلات وی همخوانی ندارد. با توجه به میزان درآمد پزشکان متخصص در مناطق محروم و کم‌برخوردار باید گفت میزان نارضایتی این گروه از پزشکان بسیار زیاد است.  

لاری‌پور ادامه داد: با توجه به نارضایتی پزشکان مناطق کم‌برخوردار، انتظار می‌رود که «مجموعه دولت»، «وزارت بهداشت به عنوان متولی نظام سلامت»، «مجلس شورای اسلامی»، «سازمان برنامه و بودجه» و «تمام نهادهای قانون‌گذار» این حوزه به وضعیت پزشکان متخصص مناطق محروم و کم‌برخوردار توجه ویژه داشته باشند.

چالش مهاجرت پزشکان

معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی درباره زنجیره تامین نیروی انسانی و توجه به نیروی انسانی توضیح داد: نیروی انسانی، موتور پیشران نظام سلامت به حساب می‌آید. به دلیل تامین نشدن نیازهای جامعه پزشکی، شاهد مهاجرت «شغلی» و «جغرافیایی» این گروه هستیم. علاوه بر مهاجرت، اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی که نظام آموزشی کشور را سرپا نگه داشته‌اند، به دلایل و مسائل متعددی مانند «پرداخت نامناسب»، «رعایت نشدن شان و شئون»، «عدم رعایت قوانین در بسیاری از دستورالعمل‌ها» از چرخه آموزش خارج می‌شوند. به دلیل خروج اعضای هیئت‌علمی از بدنه آموزشی کشور، بسیاری از دانشگاه‌ها با نیروهای طرحی اداره می‌شوند. باید توجه کرد که خروج استادان باتجربه از بدنه آموزشی کشور سبب تشویش نظام سلامت می‌شود.  

توجه به چگالی نظام سلامت در ارتباط با نیروی انسانی

لاری‌پور با بیان اینکه در ارتباط با نیروی انسانی باید به چگالی نظام سلامت توجه کنیم و به ماجرای افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی اشاره کرد و افزود: چگالی نظام سلامت "per care worker density" در ارتباط با موضوع نیروی انسانی باید در کانون توجه قرار گیرد. به طور مثال، اگر فقط افزایش پزشک برای یک بخش درمانی با ظرفیت ۶۰ تخت لحاظ شود و افزایش سایر گروه‌های نظام سلامت مانند پرستار و بهیار برای این بخش درنظر گرفته نشود، نه تنها میزان دسترسی مردم به خدمات سلامت بهبود نمی‌یابد، بلکه افزایش تربیت نیروی پزشک نیز نمی‌تواند راهکار موثری باشد و میزان کفایت لازم برای کشور را ندارد؛ چرا که این احتمال وجود دارد افرادی فارغ‌التحصیل شوند که کیفیت لازم برای ارائه خدمات را نداشته باشند.

وی ادامه داد: به هنگام تامین نیروی انسانی باید به موضوع معیشت و مسائل مالی توجه کرد تا بخشی از نارضایتی‌ها جبران شود. نگرش به متخصصان رشته‌های پزشکی که حدود ۴۰ سال دارند و نیمی از عمر خود را صرف تحصیل کرده‌اند، باید تغییر کند و با نگرش سایر کشورها و کشورهای منطقه به آن ها نگاه کرد.