این روزها که همه جا صحبت از اربعین حسینی و پیاده‌روی چندین میلیون نفری و باشکوه آن است، در کنار آن‌ها که توفیق زیارت یافته و راهی کربلای معلی شده‌اند، هستند بسیاری که شور و نوای این زیارت را در دل دارند اما به دلایلی بازمانده‌اند و چشم غبطه به راهی‌شدگان این مسیر دلدادگی و عشق دارند. از این رو، با حجت‌الاسلام سیدحسین صدر، استاد حوزه علمیه و کارشناس مذهبی درباره ظرفیت‌های پیاده‌روی اربعین برای بهره‌مندی جاماندگان گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.
سرّ این همه عظمت و شکوه در پیاده‌روی اربعین چیست که عاشقان حضرت سیدالشهدا(ع) را از سراسر عالم به کربلای معلی می‌کشاند؟
برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید نگاهی داشته باشیم به حقیقت اربعین و این شکوهی که الحمدلله در سال‌های اخیر ملت و کشور ما موفق در انجام وظیفه و حضور در عزاداری سیدالشهدا(ع) و زیارت اربعین حسینی بوده است. اربعین هم چهلمین روز عزای اباعبدالله(ع) و هم زیارت سیدالشهدا(ع) است و این دو را با هم جمع کرده است. اگر بخواهیم اربعین را در یک جمله خلاصه کنیم، اربعین تحقق اهداف تمام انبیای الهی به‌خصوص نبی خاتم، حضرت محمد مصطفی(ص) است، چراکه هدف انبیای الهی و هدف مقدس نبی مکرم خاتم(ص) ایجاد بستر برای بندگی خدا و تربیت جامعه بشری برای آن بوده است. عزاداری و زیارت امام حسین(ع) هر دو هدف را به حقیقت می‌رساند، به‌خصوص در ایام اربعین و با برپایی موکب‌ها و عزاداری‌ها و حضور در صحنه مردمی که تمام وجود خود را خرج اباعبدالله الحسین(ع) و به حضرت سیدالشهدا(ع) عرض ارادت می‌کنند، با پای پیاده جان و مال خویش را در طبق اخلاص می‌گذارند و همانند حجاج خانه خدا که برای خود چیزی در نظر نمی‌گیرند، هر چه در توان دارند فی سبیل الله خرج می‌کنند.
اگر کسی نتواند در ایام اربعین به زیارت امام حسین(ع) در کربلا برود، آیا از این فیوضات بی‌بهره می‌ماند یا راهی برای بهره بردن به قدر وسع هست؟
بدون شک انسان هیچ وقت نمی‌تواند آن حجم وسیع از فیوضات معنوی، علمی و تربیتی ایام اربعین را بدون حضور در آن عرصه ارزشمند زیارتی و عزاداری بدست بیاورد، اما با توجه به اینکه مکتب اسلام، مکتب رحمانیت و مهربانی خداوند متعال است و با توجه به اینکه خداوند مهربان تمام پاداش‌ها را بر اساس نیت عنایت می‌کند، کسانی که نیت زیارت امام حسین(ع) را در ایام اربعین داشته باشند اما توفیق آن را نیابند، بدون شک به نیت آن‌ها مزد داده خواهد شد و اجر و ثواب آن را خواهند برد، چرا که پروردگار توانا پاداش و اجر افراد را بر اساس نیت آن‌ها اعطا می‌کند.
علاوه بر این، برای کسانی که توفیق عزاداری ایام اربعین را در کربلا پیدا نمی‌کنند در سال‌های اخیر در تمام استان‌ها، شهرستان‌ها، کوی و برزن و روستاها مواکب پیاده‌روی و عزاداری برپا شده است، بنابراین مردم با حضور در حسینیه‌ها، مساجد، تکایا، حرم‌های امامزادگان، حرم مطهر امام رضا(ع)، حرم حضرت معصومه(س) و سایر اعتاب مقدس کشور و بهره‌مندی از برنامه‌های عزاداری جاماندگان اربعین می‌توانند این بهره را ببرند؛ بنابراین اگر کسانی توفیق شرکت در مراسم اربعین در کشور را عراق ندارند، می‌توانیم در همین کشور خودمان حال و هوای کربلا را ایجاد و پایگاه‌های اربعین را برپا کرده، پذیرایی‌ها و درس‌های اربعین و مجالس امام حسین(ع) را پرشور برگزار کنیم و در ایران هم از فیوضات عرض ارادت به ساحت قدسی سیدالشهدا(ع) بهره‌مند شویم.
جاماندگان اربعین چگونه می‌توانند معنویت، همدلی و همراهی حاکم در فضای اربعین را در کشور ایجاد کنند؟
امام حسین(ع) کشتی نجات است و در این کشتی، همه را سوار می‌کنند و هیچ استثنایی برای احدی قائل نمی‌شوند. اگر به شهدای کربلا بنگریم درخواهیم یافت همدلی عجیبی میان آن‌ها وجود داشت. در لشکر امام حسین(ع) سیاه و سفید، عرب و عجم و از ملیت‌ها و ادیان مختلف حضور داشتند و هیچ استثنایی میان شهدای کربلا وجود نداشت و حضور و همراهی آن‌ها کاملاً فرانژادی، فراطیفی و فراقومی بود. ما اربعین را تجلی عاشورای اباعبدالله(ع) و محل ظهور زیبایی‌های مکتب سیدالشهدا(ع) می‌دانیم. امروز در عراق و در تمام مسیرهای منتهی به این کشور، از ادیان مذاهب مختلف یک انسجام و اتحاد انسانی، اسلامی و فرااسلامی در داستان اربعین امام حسین(ع) اتفاق افتاده و قدرت مغناطیس و جاذبه اباعبدالله(ع) در اربعین جلوه‌گر شده است. امروز دشمنان ما از اربعین می‌ترسند و اربعین‌هراسی می‌کنند و دلیل آن، همان انسجام و اتحادی است که این روز و پیاده‌روی‌اش بین همگان ایجاد کرده است. اربعین متعلق به یک گروه خاص نیست بلکه به همه افرادی که امام حسین(ع) و اهداف، آرمان و آزادگی او را دوست دارند، تعلق دارد؛ به همین دلیل در ایام اربعین همه طیف‌ها حضور می‌یابند. نقطه مشترک اتصال ما محبت امام حسین(ع) است. ما باید سعی کنیم از وجود مقدس امام حسین(ع) درس آزادگی، بندگی خدا و حتی خانواده را بیاموزیم. برای مثال امام حسین(ع) به عالم درس خانواده‌داری می‌دهد و بهترین فرزندان به ایشان تعلق دارند؛ بهترین رفتار با زنان و همسران متعلق به اباعبدالله الحسین(ع) است. زنان اگر بخواهند شخصیت پیدا کنند باید در مکتب امام حسین(ع) از حضرت زینب کبری(س) درس بگیرند، زیرا ایشان خروجی مکتب حسینی است. زن عاشورایی، زن حسینی و زن اربعینی می‌تواند امروز در دنیا بهترین اتفاقات را به نام خود ثبت کند.
مهم‌ترین دستاوردهای پیاده‌روی اربعین چیست و افرادی که توفیق حضور نمی‌یابند، چگونه می‌توانند به این دستاورد برسند؟
دستاوردهای شرکت در مجالس امام حسین(ع)، زیارت امام حسین(ع) و به‌خصوص اربعین امام حسین(ع) متعدد است اما آنچه در خصوص اربعین هست و امام حسن عسکری(ع) نیز بر آن تأکید می‌کنند، ایمان به خداوند متعال، دین خداوند و کتاب آسمانی است، چون زیارت اربعین از علائم ایمان است. اگر بتوانیم در بستر معنوی، تربیتی، عزاداری و خدمتگزاری اربعین، باور خود را به خداوند متعال بالا ببریم و در مواکب اربعین چه در کشور خودمان و چه در کشور عراق آن باور ما در زمینه‌های مختلف اعم از مادی، معنوی و تربیتی به تکامل برسد، بهترین دستاورد اربعین را کسب کرده‌ایم. در روایت، زیارت اربعین امام حسین(ع) از علائم‌ایمان برشمرده شده است. وقتی باور انسان بالا رفت، آنگاه به وسیله ایمان می‌تواند به تمام مقاصد و فوض عظیم دست یابد. خداوند متعال در قرآن کریم یک سوره را به مؤمنان اختصاص داده است و در این سوره می‌فرماید: به تحقیق مؤمنان رستگار هستند و در معرفی مؤمنان می‌فرماید: مؤمن کسی است که نماز خود را با خوف خداوند، خشیت الهی و با تواضع کامل بخواند. مؤمن کسی است که از هر کار بیهوده‌ای رویگردان باشد. مؤمن کسی است که بتواند پاک زندگی کند. اگر بتوانیم این‌ها را دستاورد زیارت اربعین قرار دهیم و نماز خود را با ایمان کامل بخوانیم، عبادت و بندگی‌مان را با کمال ایمان گره زده‌ایم و این بالاترین دستاورد اربعینی خواهد بود.
آیا افرادی که راهی سفر اربعین نشده‌اند در صورت عمل به این دستورالعمل‌ها می‌توانند این دستاوردها را کسب کنند؟
بله حتماً این‌طور است، امام صادق(ع) می‌فرمایند: کسانی که نمی‌توانند به زیارت امام حسین(ع) در کربلای معلی بروند، از هر جا که هستند به امام حسین(ع) سلام کنند و حتی بسیاری از علما و فقها معتقدند زیارت عاشورا و زیارت اربعین را از راه دور بخوانید. امام صادق(ع) می‌فرمایند: سلام به امام حسین(ع) می‌رسد چه از دور باشد و چه از نزدیک؛ وقتی سلام به امام حسین(ع) برسد، امام حسین(ع) پاسخ آن را خواهند داد و پاسخ سلام امام حسین(ع)، پاسخ سلام حجت خداست و حقیقت سلام که سلامتی از خداوند متعال باشد، اگر با دعا و خواسته امام حسین(ع) به زائرش برسد، در واقع سلامتی دنیا، مادی، معنوی و اخروی برای زائر اباعبدالله(ع) است. جاماندگان اربعین با سلام به سیدالشهدا(ع) و خواندن زیارت اربعین از راه دور و زیارت سیدالشهدا(ع) از فیوضات معنوی، تربیتی و دستاوردهای اربعین حسینی بهره‌مند خواهند شد.
خبرنگار: آمنه مستقیمی
نظر شما