«سید عباس عراقچی» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفت: سیاست خارجی ما در دولت چهاردهم فراگیر و فعال خواهد بود و میدان دیپلماسی ما گسترده خواهد بود.
او با بیان اینکه «ما سعی می‌کنیم در تحولات بین‌الملل حضور فعال داشته باشیم و فقط نظاره‌گر تحولات بین‌الملل نباشیم»، ادامه داد: سیاست خارجی ما اثرگذار خواهد بود و فقط به رفت و آمدهای دیپلماتیک اکتفا نمی‌کنیم و ما سعی خواهیم کرد که سیاست خارجی ما اثرگذار باشد، به نحوی که بر روی سفره‌های مردم نیز تاثیر مثبت خود را بگذارد.
این دیپلمات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: ماموریت ما در حوزه سیاست خارجی، بر اساس مؤلفه‌های گفته شده شامل تامین منافع ملی، تحکیم قدرت ملی و افزایش عزت ملی است.
ارتباط با اروپا بر اساس تعامل عزتمندانه
عراقچی در بخش دیگر صحبت‌های خود گسترش تعاملات با همسایگان، گسترش میدان دیپلماسی و قدرت‌های نوظهور را از جمله اولویت‌های ایران در سیاست خارجی دولت چهاردهم برشمرد.
وزیر خارجه ایران به روابط ایران و اروپا اشاره کرد و افزود: در طی سال‌های اخیر روابط ما با اروپا فراز و نشیب‌هایی داشته است؛ آن‌ها سیاست‌های خصمانه‌ای نسبت به ایران داشته‌اند و ما تلاش می‌کنیم که بر اساس تعامل عزتمندانه، فرصت محور و بر اساس احترام متقابل، در راستای تامین منافع ملی کشور تعامل با اروپا را به پیش ببریم.
این دیپلمات ارشد ایران در ارتباط با تعامل ایران و آمریکا گفت: ما به دنبال رفع تخاصم و تنش‌ها با آمریکا نیستیم؛ خیلی از این تنش‌ها و دشمنی‌ها ناشی از یک سری اختلافات دیدگاه‌های مبنایی است و ما تلاش می‌کنیم که این تلاش‌ها و تخاصم‌ها را مدیریت کنیم.
او گفت: در واقع ما در سیاست خارجی تلاش می‌کنیم که هزینه تخاصم‌ها را کاهش دهیم و تلاش می‌کنیم هزینه‌هایی را که به مردم وارد می‌شود را کاهش دهیم و مدیریت کنیم.
خنثی‌سازی تحریم‌ها اولویت بیشتری دارد
عراقچی همچنین در پاسخ به سوالی درباره تحریم‌ها گفت: ما ۲ راهبرد خنثی‌سازی تحریم‌ها و رفع تحریم‌ها را دنبال می‌کنیم؛ البته بحث خنثی‌سازی تحریم‌ها اولویت بیشتری دارد.
او با بیان اینکه «در موضوع خنثی‌سازی و بی‌اثرسازی تحریم‌ها، کل دولت ماموریت دارند و ما در وزارت خارجه نیز در این مسیر حرکت می‌کنیم تا فشارها به مردم کاهش پیدا کند»، ادامه داد: وقتی این سیاست دنبال شود و به نتیجه برسد خود به خود تحریم‌کنندگان را نیز ناامید میکند.
وزیر خارجه ایران افزود: ماموریت دیگر ما در کنار خنثی‌سازی تحریم‌ها، تلاش برای رفع تحریم‌هاست که این ماموریت خاص وزارت خارجه است. ما موضوع رفع تحریم‌ها به صورت شرافتمندانه را دنبال می‌کنیم، این موضوع در دولت سیزدهم پیگیری و ما نیز در دولت چهاردهم تلاش می‌کنیم که این موضوع به صورت عزتمندانه احیا شود و جلو برود.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه «اگر بتوانیم در رفع تحریم‌ها یک ساعت هم تاخیر نمی‌کنیم»، ادامه داد: تلاش ما در این زمینه مستمر خواهد بود و این موضوع از طریق مذاکره و یا از هر طریق شرافتمندانه دیگری شروع می‌شود و در این زمینه تعجیل و تاخیر بی‌جهتی نخواهیم داشت. مذاکرات را فرسایشی نیز نمی‌کنیم.
عراقچی با اشاره به بحران‌های اوکراین و غزه، گفت: احیای مذاکرات به آسانی گذشته نیست و شرایط بین‌المللی تغییر کرده است. در خود برجام هم برخی از تاریخ‌هایی که وجود داشته، گذشته است؛ لذا برجام به آن شکل فعلی که وجود دارد، به تعبیری قابل احیا نیست و حتما باید این سند دوباره باز شود، قسمت‌هایی از آن مورد تغییر واقع شود و این کار آسانی نیست. مذاکرات جدیدی باید شکل بگیرد، شرایط در اروپا سخت است و در آمریکا گرفتار انتخابات هستند. کار آسانی نیست اما ما تمام تلاش خود را خواهیم کرد.
سیاست خارجی باید متکی بر اجماع ملی باشد
عراقچی افزود :تلاش می‌کنیم با یک وفاق ملی در حوزه سیاست خارجی عمل کنیم؛ سیاست خارجی کشور باید متکی بر اجماع ملی باشد که با قدرت بیشتری بتواند منافع ملی کشور را تامین کند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: من تلاش می‌کنم با همکاری مجلس، مراکز دانشگاهی و نخبگان، رسانه‌ها و صدا و سیما وفاق ملی در سیاست خارجی کشور دنبال کنم و همه نهادهای ذی‌ربط در این ارتباط مشارکت و فعالیت داشته باشند.
عراقچی در پاسخ به سوالی در مورد اصول سیاست خارجی دولت چهاردهم گفت: اصول و راهنمای سیاست خارجی دولت چهاردهم، قانون اساسی، سیاست‌های کلی نظام که توسط مقام معظم رهبری در حوزه سیاست خارجی ابلاغ شده است، تدابیر و ارشادات مقام معظم رهبری به خصوص اصل راهبردی عزت،حکمت و مصلحت، اسناد بالا دستی مانند سند چشمانداز توسعه برنامه هفتم و همچنین قوانین مجلس شورای اسلامی در حوزه سیاست خارجی است است.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: آنچه که اشاره کردم اصول، و راهنمای ما در سیاست خارجی است که چارچوب حرکتی ما را مشخص میکند.
او افزود: بنابراین هیچ قطبیتی و هیچ دوگانگی وجود نخواهد داشت. ما در چارچوب این اصول قاطعانه حرکت خواهیم کرد و تمامی ظرفیت و استعداد خودمان را به کار خواهیم گرفت که بتوانیم منافع ملی کشور را در همه حوزه‌ها تامین کنیم.
در هر شرایطی محور مقاومت مورد حمایت ایران خواهد بود
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگر از صحبت‌های خود در پاسخ به سوالی در ارتباط با موضوع محور مقاومت گفت: محور مقاومت بر اساس یک سری آرمان‌ها شکل گرفته و برای خودش مکتبی دارد که به مکتب مقاومت معروف است.
او ادامه داد: در هر شرایطی محور مقاومت مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران خواهد بود و این موضوع به صراحت در برنامه ماست، در سخنرانی رئیس‌جمهور در روز تحلیف به صراحت این موضوع بیان شد، من هم در صحبت‌هایی که در مجلس محترم در روز رای اعتماد داشتم، این موضوع را خیلی روشن بیان کردم که مورد استقبال نمایندگان محترم واقع شد. این سیاست اصولی ماست و ناشی از یک مکتب و اعتقاد است و اینجاست که می‌گویم بعضی از تخاصمات ما با آمریکا حل شدنی نیست، به خاطر این است که این موارد و آرمان‌هایی که به آن اعتقاد داریم، اصولا اجازه نمی‌دهد که این تخاصمات رفع شود.
دیپلمات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد: بنابراین وقتی به آن تخاصم می‌رسیم کار ما مدیریت است و البته تکرار می‌کنم مدیریت یعنی اینکه که اجازه ندهیم هر هزینه‌ای به ما تحمیل شود؛ بله، خصومت وجود داره ولی دلیل ندارد هر هزینه‌ای را بپردازیم، دلیل ندارد مردم هر فشاری را تحمل کنند، وظیفه ماست که تا جایی‌که می‌توانیم فشار را کاهش دهیم، تا جایی‌که می‌توانیم هزینه‌های مردم را کاهش دهیم و و این در جای خود قرار دارد.
عراقچی در همین راستا تصریح کرد: مواضع ما در مورد مقاومت تغییر نخواهد کرد چراکه جزئی از آرمان‌های ماست، ناشی از یک اعتقاد و مکتب است و حمایت ما از مقاومت و همه گروه‌هایی که در محور مقاومت قرار می‌گیرند، همه کشورهایی که در حوزه مقاومت قرار می‌گیرند، یک اصل تغییر ناپذیر است و ما به این سیاست اصولی خود ادامه خواهیم داد.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران افزود: حمایت از مردم لبنان، حمایت از مردم مظلوم فلسطین به خصوص در غزه، حمایت از مردم در یمن، حمایت از مردم در هر جای دیگر جهان اسلام به خصوص در حوزه محور مقاومت جزء سیاست‌های تغییر ناپذیر دولت چهاردهم خواهد بود.
درباره غزه باید طرح مشخصی داشته باشیم
او درباره غزه نیز گفت: در خصوص غزه و در بحث مقاومت ما کاملا ظهور و بروز خود را داریم اما در عرصه سیاسی و دیپلماتیک کشورهای دیگری هستند که مذاکرات آتش‌بس را میانجیگری می‌کنند یا سیاست‌ها را به‌جلو می‌برند.
عراقچی با بیان اینکه «سیاست خارجی ایران باید فعال باشد و ایفای نقش نه فقط در میدان، در دیپلماسی هم باید داشته باشد».گفت: ما باید برای این طراحی کنیم. این‌طور نیست که کشورهای دیگری وارد شوند و به اصطلاح مذاکرات آتش‌بس را بدون توجه به خواست مردم فلسطین و مواضع ایران طراحی کنند و پیش ببرند.
وزیر خارجه ایران گفت: سیاست خارجی ما تلاش خواهد کرد که در این زمینه به صورت فعال وارد شود. من از همکاران خود در وزارت خارجه خواسته‌ام در این زمینه طرح مشخصی را داشته باشیم و بر اساس آن حرکت کنیم. همه دنیا به نقش میدانی جمهوری اسلامی ایران اذعان میکند و باید به نقش سیاسی ما هم اعتراف کنند و با در این زمینه هم حرکت می‌کنیم.
وزارت خارجه مانند کشتی یخ‌شکن باید راه کشتی‌های تجاری را باز کند
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به مبحث «دیپلماسی اقتصادی» اشاره کرد و گفت: دیپلماسی اقتصادی بخش مهمی از فعالیت وزارت خارجه و سیاست خارجی را در بر خواهد گرفت.
عراقچی در ادامه گفت: وزارت خارجه باید در مدار پیشرفت اقتصادی کشور قرار بگیرد، یعنی پیشرفت اقتصادی کشور در چه مداری و در چه محوری طراحی شده، سیاست خارجی هم در همان جهت حرکت و طراحی و به جلو حرکت کند و این یک وظیفه سنگینی را برای ما ایجاد میکند.
او توضیح داد: وزارت امور خارجه قرار نیست وارد فعالیت‌های اقتصادی شود و نخواهد شد اما باید راه را برای فعالان بخش اقتصادی چه در حوزه بخش دولتی چه در بخش خصوصی باز کند. ما باید موانع را رفع و تسهیلات ایجاد کنیم، باید بازارهای جدید را پیدا و معرفی کنیم، باید فضاهای سیاسی مطلوبی را ایجاد کنیم که فعالان اقتصادی در این فضا حرکت و از آن استفاده کنند.
عراقچی در ادامه گفت: یکی از اقدامات و فضاهایی که باید ایجاد شود، استفاده از ظرفیت سازمان‌های منطقه و بین‌المللی است که بحث شانگهای، بریکس و اتحادیه اوراسیا و غیره را شامل می‌شود.
او همچنین با بیان اینکه «وظیفه وزارت امور خارجه تحقق عضویت در این سازمان‌ها و نهادها، شناسایی ظرفیت‌ها و انتقال آن به بخش‌های اقتصادی است»، گفت: بعد از آن است که بخش‌های اقتصادی باید در این فضا و بستر حرکت کنند و ان‌شاالله منافع اقتصادی را به دست آورند که آن وقت آثار خود را در سفره‌های مردم نشان دهد.
وزیر خارجه ایران در ادامه گفت: ما در وزارت امور خارجه فعالیت اقتصادی نمی‌کنیم ولی راه را باز می‌کنیم. موانع از انواع و اقسام هستند که مهمترین آن طبیعتاً تحریم‌ها هستند. وزارت امور خارجه مانند کشتی یخ‌شکن باید موانعی را کنار بزند و راه را باز کند تا کشتی‌های تجاری بتوانند پشت سر آن حرکت کنند و به مقاصد خود برسند. به طور طبیعی یک هماهنگی ۱۰۰ درصدی باید بین کشتی یخ‌شکن و کشتی تجاری وجود داشته باشد.
عراقچی گفت: دیپلماسی اقتصادی را ان‌شاءالله این ترتیب ما طراحی خواهیم کرد و در هماهنگی کامل با بخش‌های اقتصادی. کار ما فضاسازی، مانع زدایی و راهگشایی است.
او به وظیفه دولت هم اشاره کرد و گفت: البته نیاز دارد که دولت هم کار فعالین اقتصادی را تسهیل کند. این‌طور که از فعالیت اقتصادی می‌شنوم، بیشتر به تعبیر خودشان درگیر تحریم‌های داخلی هستند، یعنی قوانین دست‌وپاگیر و مشکلات بروکراسی. بعضاً به اندازه تحریم‌های خارجی مانع از کار است. ما به وظیفه خودمان عمل خواهیم کرد. یکی از مهمترین وظایف ما خنثی‌سازی تحریم‌ها و تلاش برای رفع تحریم‌هاست.
مشکلات در قالب یک همکاری منطقه‌ای می‌تواند حل‌و فصل شود
وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به سوال مجری این برنامه در مورد نقشی که وزارت خارجه در حل بخشی چالش‌ها و مشکلات می‌تواند داشته باشد، گفت: کشور با با چالش‌هایی مواجه است و مقابله با این چالش‌ها یک تلاش همگانی توسط بخش‌های مختلف دولت را می‌خواهد و وزارت امور خارجه هم باید سهم خود را انجام دهد.
او در این ارتباط ادامه داد: من مثلاً اشاره می‌کنم به پدیده ریزگردها؛ ریزگرد مرزهای جغرافیای و سیاسی را به رسمیت نمی‌شناسد، عموما از یک کشور، از یک منطقه حرکت میکند و کشورهای مختلفی را متاثر کرده و صدمه می‌زند. بنابراین مقابله با پدیده ریزگرد قطعاً توسط یک کشور به تنهایی نمی‌تواند صورت بگیرد و حتماً باید کشورهایی که در مسیر ریزگرد هستند با همدیگر وارد همکاری شوند. مثلا کشوری که منشا ریزگردهاست یک مسئولیت‌هایی دارد، کشورهایی که در مسیر هستند، مسئولیت‌های دیگری و کارهای دیگر باید انجام دهند و در قالب یک همکاری منطقه‌ای این موضوع می‌تواند حل‌و فصل شود.
عراقچی ادامه داد: در مورد امنیت مرزها یا بحث حق‌آبه‌ها، باید با کشور مربوطه و کشورهای همسایه تعاملات دیپلماتیک انجام داد و بدون تعاملات دیپلماتیک این مسائل حل و فصل نمی‌شود.
وزیر خارجه ایران ادامه داد: در بحث مبارزه با تروریسم باید به این موضوع توجه داشت که تروریسم به مانند موضوع ریزگردها بعضا مرزهای جغرافیایی و سیاسی را به رسمیت نمی‌شناسد. مبارزه با تروریسم حتما نیازمند همکاری‌های منطقه‌ای و چندجانبه است .
او افزود: این‌ها مواردی است که باید به آن‌ها ورود کنیم و مسیر ما در این زمینه از مسیر تعامل سازنده و مثبت و در عین حال جلوگیری از زیاده‌خواهی و سیاست‌های نادرست می‌گذرد. ما در مسیر عزتمندانه و و شرافتمندانه برای رفع این چالش‌ها حرکت می‌کنیم. باید برای حل تک تک این چالش‌ها برنامه‌ریزی و طراحی شود که البته از قبل نیز این طراحی‌ها وجود داشته و دولت‌های قبلی در این زمینه تلاش کرده‌اند و دولت چهاردهم نیز به وظیفه خود در این زمینه عمل میکند.
دیپلماسی، میدان و رسانه باید با هم حرکت کنند
عراقچی همچنین درباره ۲ انگاره دیپلماسی و میدان نیز گفت: هیچ تفاوتی بین میدان و دیپلماسی قائل نیستم، این ۲ را یک واحد یکپارچه می‌دانم که با هم در جهت اهداف مشخص حرکت می‌کنند و هر کدام دیگری را تکمیل میکند.
او گفت: من می‌خواهم به آن ضلع سومی را اضافه کنم و آن رسانه است؛ یعنی دیپلماسی، میدان و رسانه باید با هم حرکت کنند. رسانه است که روایت‌سازی میکند و ممکن است یک پیروزی را شکست و یک شکست را پیروزی را جلوه دهد.
وزیر خارجه ایران با تشریح نقش رسانه گفت: من همیشه گفته‌ام که خبرنگار و دیپلمات باید با هم حرکت کنند. من حتما به بحث دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای بهای جدی خواهم داد. رسانه‌ها باید توجیه و آگاه شوند. خبرنگار از کسی دستور نمی‌گیرد اما اگر از منافع ملی آگاه شود و دیپلمات‌ها چه کاری انجام می دهند، خود به خود در جهت منافع کشور حرکت می‌کنند.
حفظ منافع و امنیت ملی در رابطه با مسیرهایی که از اطراف ایران ممکن است که عبور کنند، مهم است
عراقچی در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با موضوع ترانزیت و برنامه وزارت خارجه برای استفاده از فرصت‌هایی که در این زمینه برای کشور وجود دارد، گفت: ایران موقعیت ترانزیتی بسیار برجسته‌ای دارد و تقریباً مثل همه فرصت‌هایی که اگر به موقع از آن‌ها استفاده نشود، می‌تواند به ضد خودش تبدیل شود، ما هم کمتر از این فرصت‌های ترانزیتی توانسته‌ایم، استفاده کنیم و تاخیرهایی که در این زمینه وجود داشته که باعث شده بعضا این مسیرها مقداری جابجا شوند و منافع ما کمتر در آن در نظر گرفته شود.
او تصریح کرد: ترانزیت هم از مواردی است که وظیفه خاص سیاست خارجی نیست، بلکه وظیفه ارکان مختلف دولت است و سیاست خارجی و وزارت امور خارجه هم باید سهم خود در این زمینه انجام دهد، مثلا در جلب و جذب سرمایه‌گذاری لازم برای ایجاد این مسیرها و تکمیل مسیرهای موجود اقدام و تلاش کند.
عراقچی در این ارتباط خاطرنشان کرد: حفظ منافع و امنیت ملی کشور در رابطه با مسیرهایی که از اطراف ایران به اصطلاح ممکن است که بخواهند عبور کنند، مهم است. بعضی از این مسیرها نه فقط با منافع ملی ما بلکه با امنیت ملی ما تعارض دارند. قطعاً در مقابل این‌ها وزارت امور خارجه وظیفه دارد که ایستادگی کند و منافع کشور را تامین کند.
روسیه و چین شرکای راهبردی ما هستند
دیپلمات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران در بخش پایانی صحبت‌های خود در مورد روابط ایران با ۲ کشور چین و روسیه در دولت چهاردهم گفت: چین و روسیه دوستان نزدیک ما هستند و روابط، همکاری‌ها و شراکت ما با آن‌ها راهبردی است. این ۲ کشور در زمان سختی‌ها و در زمان تحریم‌ها در کنار ما بودند و کمک کردند، البته با در نظر داشتن منافع خودشان و این یک امر طبیعی است چراکه دیپلماسی اصولاً هنر هم‌راستا کردن منافع با همدیگر است.
عراقچی افزود: ما روابط با چین و روسیه و کشورهای دیگری که در شرایط سخت به ما کمک کردند، نه تنها فراموش نمی‌کنیم بلکه روابط با آن‌ها را محکم‌تر خواهیم کرد، گسترش خواهیم داد و سعی می‌کنیم ضوابط درست و معقولی هم برای آن طراحی و تدوین کنیم .
او همین راستا افزود: چشم انداز تعامل و همکاری ۲۵ ساله با چین در دولت دوازدهم امضا شده است که در حقیقت چشم‌اندازی را از مجموعه فعالیت‌هایی و همکاری‌هایی که در طول ۲۵ سال آینده ۲ کشور می‌توانند با همدیگر داشته باشند، به ما می‌دهد. با روسیه یک برنامه ۱۰ ساله داریم و در مدت اخیر برای یک برنامه ۲۰ ساله مذاکره شده است و این موضوع مهم است که ما به این ۲ کشور یک چشم انداز طولانی در مورد روابط بدهیم و اینکه در هر شرایطی تعاملات ما با آن‌ها ادامه پیدا خواهد کرد و این سیاست ما در دولت چهاردهم خواهد بود.
نظر شما