پتروپالایشگاه­ ها واحدهای صنعتی بزرگ و با تکنولوژی بالا هستند. واحدهایی که توسعه آن­ها در کشور طی سال­های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در مجلس مصوبات خوبی در این زمینه داشته ­ایم و ریل­ گذاری ­های لازم انجام شده است.

بر اساس مصوبه قانونی مجلس، در راستای جذب سرمایه برای توسعه پتروپالایشگاه ­ها، تنفس خوراک در نظر گرفته شده است. در این طرح، پتروپالایشگاه­هایی که به مرحله بهره­ برداری برسند، طی یک سال اول فعالیت­شان به میزان سرمایه­گذاری اولیه خوراک رایگان دریافت می­ کنند.

به زعم بسیاری از کارشناسان، اجرای این مصوبه قانونی می­ تواند مشوق خوبی برای جذب سرمایه به پروژه ­های پتروپالایشگاهی کشور باشد. با وجود اینکه چند سال از مصوبه مورد بحث می­ گذرد، اما هنوز شاهد اجرای این قانون نیستیم.

نظرات رضا پدیدار، کارشناس انرژی را در ادامه در خصوص لزوم توسعه پتروپالایشگاه­ها در کشور و مزیت ­های این واحدهای صنعتی می­ خوانید.

توسعه نیافتگی پتروپالایشگاه­ ها در کشور فقط به خاطر عدم سرمایه­ گذاری 

پدیدار در خصوص ضرورت توسعه پتروپالایشگاه­ها در کشور تصریح کرد: این که راه­اندازی پتروپالایشگاه­ها در کشور ضرورت دارد، بدیهی است. مزیت­ های پتروپالایشگاه ­ها به حدی است که کسی نمی­ تواند منکر ضرورت توسعه این واحدهای صنعتی در کشور شود. اگر تا به حال پتروپالایشگاه­ها در کشور توسعه نیافته­ اند، فقط به خاطر عدم سرمایه­ گذاری درست در این حوزه است.

وی ادامه داد: پتروپالایشگاه ­ها یک مدل جدید فرآیندی هستند که نفت خام را در دو مرحله تبدیل به محصولات پتروپالایشگاهی می­ کنند. قیمت تمام شده تولیدات و سرعت عمل از جمله مهم­ترین مزیت­های پتروپالایشگاه­ها محسوب می­ شوند.

این کارشناس انرژی توضیح داد: در پتروپالایشگاه­ها قیمت تمام شده محصول به شدت کاهش پیدا می­ کند. آن چیزی که خروجی پالایشگاه­ هست، تبدیل به خروجی پتروشیمی می­ شود، بنابراین، با توجه به این که کالا دپو نمی­ شود و در همان مرحله تبدیل به محصول واسطه ­ای و نهایی می­شود، قیمت تمام شده کاهش پیدا می­کند. این امر باعث ایجاد رقابت در بازار می ­شود. روندی که در پتروپالایشگاه­ها اتفاق می ­افتد، باعث می ­شود کالا راحت­تر، با قیمت بالاتر و کیفیت بهتر به فروش برسد. 

پدیدار گفت: مزیت بعدی پتروپالایشگاه ­ها به لحاظ سرعت عمل و صرفه­ جویی­ ای است که در زمان ایجاد می ­کند. به طور کلی، پتروپالایشگاه­ها مزیت­ های زیادی دارند و در اقصا نقاط جهان کارآیی خود را نشان داده ­اند.

وی ادامه داد: نکته مهم این است که طرح ­های پتروپالایشگاهی در زمان مناسب خودش با ظرفیت­ های مناسب در کشور اجرایی شود. متأسفانه تا کنون شاهد این اقدام نبوده ­ایم و نتوانسته­ایم از مزیت­ های پتروپالایشگاه ­ها در کشور بهره ببریم.

تخصیص تنفس خوراک به پتروپالایشگاه ­ها یکی از راهکارها برای جذب سرمایه ­هاست

این کارشناس انرژی توضیح داد: محصولات پتروپالایشگاهی به لحاظ ایجاد ارزش افزوده بالاتر و رساندن کشور به درآمدهای ارزی بیشتر نیز برایمان مزیت دارند که در بازار رقابتی می­توانیم به این هدف دست پیدا کنیم. محصولات پتروپالایشگاهی خاصیت تحریم­ پذیری کمتری نسبت به نفت خام دارند و از این لحاظ نیز برای کشور منفعت دارند. از آنجائی که بخشی از فرآیند تولید محصولات پتروپالایشگاهی در داخل انجام می­ شود، تحریم­ ها اثرگذاری کمتری بر آن­ها دارند.

پدیدار گفت: مشوق­ هایی مانند تخصیص تنفس خوراک به این معنا که به پتروپالایشگاه­ها خوراک رایگان تعلق بگیرد تا وقتی که سرمایه­ گذاری اولیه صفر شود، یکی از راهکارها برای جذب سرمایه ­هاست. عدم اجرای این قانون باعث دلسردی سرمایه ­گذاران می­شود. در حال حاضر، برخی پتروپالایشگاه­ها به مراحل بهره ­برداری رسیده­اند و منتظر تخصیص تنفس خوراک هستند. این مشوق ­ها باید جنبه اجرایی و عملیاتی پیدا کنند، به نحوی که سرمایه­ گذاران انگیزه لازم را برای ورود به این حوزه­ها پیدا کنند.

انتظار برای اعطای دو مشوق تهاتر نفت خام برای خرید تجهیزات و  مجوز تنفس خوراک

وی ادامه داد: مسیر توسعه پتروپالایشگاه ­ها باید کوتاه شود و تسهیل سرمایه­ گذاری را در این حوزه داشته باشیم. با توجه به مزیت هایی که پتروپالایشگاه­ها دارند، برنامه­ ریزی برای توسعه آن­ها ضرورت دارد.

این کارشناس انرژی توضیح داد: پتروپالایشگاه­ها پروژه­ های بسیار راهبردی و با تکنولوژی­های بالا هستند و موجبات تکمیل زنجیره ارزش نفت خام به محصولات با ارزش افزوده بالا را فراهم خواهند کرد. بنابراین نیاز است توسعه پتروپالایشگاه­ها در اولویت برنامه ­های دولت چهاردهم باشد و برای این امر هدف ­گذاری و برنامه­ ریزی­ داشته باشیم و دو مشوق مهم یعنی تهاتر نفت خام برای خرید تجهیزات و همچنین مجوز تنفس خوراک به واحدهای در حال ساخت اعطا شود.

پدیدار در خصوص مصوبه برنامه هفتم توسعه مبنی بر تهاتر روزانه 300 هزار بشکه نفت با تجهیزات پتروپالایشگاهی تصریح کرد: روش تهاتر همیشه کارساز است. کارآیی این روش در کشورهای مختلف ثابت شده است و در شرایط تحریم می­توانیم از آن بهره ببریم. نیاز است این روش به درستی اجرا شود و افراد اهل فن به موضوع ورود کنند.

این کارشناس انرژی توضیح داد: نیاز است موضوع توسعه پتروپالایشگاه­ها در شورای عالی انرژی مطرح و اولویت­ بندی شود. این اولویت ­بندی و مصوبه شورای عالی انرژی باید ملاک عمل باشد.