به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت هشتمین امام شیعیان، حضرت ثامن الحجج، امام رضا(ع) حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس شبّر، از مبلغان دینی و مدیر بخش آزادی‌های دینی سازمان حقوق بشر «صلح» بحرین به بررسی سیره تقریبی آن حضرت و نقش ایشان در ایجاد تمدن اسلامی پرداخته ایم.
حجت‌الاسلام شبّر درباره سیره تقریبی امام رضا(ع) اظهار کرد: امام رضا(ع) یک شخصیت محوری در تاریخ اسلام بود. ایشان علم و رهبری را با مهارت فراوان ترکیب کرد به گونه‌ای که او را به الگوی رهبری امت در مسیر وحدت و ثبات فکری تبدیل کرده بود.
وی ادامه داد: از دیدگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای – دام ظله – امام رضا(ع) قله‌ای در تاریخ اسلامی به شمار می‌رود زیرا ایشان تنها یک امام نبود که در احکام و مسائل دینی از او پیروی شود، بلکه پیشگامی در جهت اصلاح امت بود و برای وحدت امت اسلامی از راه علم و حکمت تلاش می‌کرد.
شبّر در توضیح این دیدگاه افزود: این دیدگاه بیانگر میزان تأثیر عمیق امام رضا(ع) در محیط اجتماعی و مذهبی او و توانایی ایشان بر ارائه نمونه‌ای از رهبری متعادل است که منافع جمع را در رأس اولویت‌های خود قرار می‌دهد.
عضو جمعیت وفاق اسلامی بحرین افزود: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای عقیده دارند که امام رضا(ع) نه تنها چراغ راه شیعیان بود بلکه چراغ راه علما و فقهای ادیان و مذاهب دیگر نیز بود و تعالیم اسلام را پیش از سخن گفتن، با رفتارش گسترش می‌داد.
حجت‌الاسلام شبّر درباره سبک تعامل امام رضا(ع) با پیروان سایر ادیان و مذاهب عنوان کرد: امام رضا(ع) در تعامل با پیروان سایر ادیان و مذاهب یک الگوی گفت‌وگو مبتنی بر احترام متقابل و عقلانیت را تجسم بخشید. او با کسانی که دینی غیر از اسلام داشتند با تسامح رفتار می‌کرد و همواره بر گفت‌وگوی عقلانی بر اساس دلیل و برهان تکیه داشت.
وی درباره دیدگاه امام خمینی(ره) در این زمینه گفت: امام خمینی(ره) عقیده داشت که این روش بیانگر جوهره اسلام حقیقی است که در جهت ایجاد تفاهم و گشایش فکری تلاش می‌کند. امام خمینی(ره) اشاره کرده که امام رضا(ع) از حکمت و دوستی در مناظراتش استفاده می‌کرد و همین امر سهم بزرگی در تقویت جایگاه اسلام در میان پیروان سایر ادیان داشت.
شبّر افزود: امام خمینی(ره) می‌فرماید اسلوب و روش امام رضا(ع) در تعامل با پیروان دیگر ادیان و مذاهب بیانگر تسامح اسلام و احترام آن به عقل بشریت است. ایشان کسی را مجبور به کاری نمی‌کرد بلکه مردم را با دلیل و برهان قانع می‌کرد.
این مبلغ بحرینی درباره شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه در زمان امام رضا(ع) بیان کرد: امام رضا(ع) در عصر خود با چالش‌های سیاسی و اجتماعی پیچیده‌ای روبه‌رو بود. زیرا دولت عباسی در شرایط تنش داخلی و خارجی به‌سر می‌برد و امام(ع) با پذیرش منصب ولایتعهدی مأمون عباسی موفق شد این منصب را به ابزاری برای نشر تعالیم اهل بیت(ع) و تحکیم پایه‌های امامت تبدیل کند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز عقیده دارند که پذیرش این منصب از سوی امام رضا(ع) بخاطر تسلیم در برابر حکومت نبود بلکه گامی استراتژیک برای بهره بردن از این منصب جهت تقویت جایگاه شیعه در آن شرایط دشوار سیاسی بود.
وی ادامه داد: آیت‌الله عیسی قاسم، رهبر شیعیان بحرین، تأکید می‌کند که امام رضا(ع) از منصب ولایتعهدی برای نشر علم و اندیشه صحیح و ایجاد تعادل بین حکومت و امت اسلامی بهره برد. ایشان عقیده دارد که امام رضا(ع) از این منصب برای تحقق منافع شخصی خود استفاده نکرد بلکه از آن برای راهنمایی امت به سوی علم و معرفت و ایجاد توازن بین حکومت و مردم بهره برد.
حجت‌الاسلام شبّر درباره نقش امام رضا(ع) در زمینه‌سازی برای ایجاد تمدن اسلامی نیز اظهار کرد: امام رضا(ع) با گسترش علم و تشویق به گفت‌وگوی فکری نقش محوری در ایجاد تمدن اسلامی ایفا کرد. امام هشتم شیعیان با برگزاری مجالس علمی بین علمای مذاهب مختلف، نسلی از علما و اندیشمندانی را پرورش داد که در ایجاد نهضت اسلامی سهیم بودند.
مدیر بخش آزادی‌های دینی سازمان حقوق بشر «صلح» بحرین افزود: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای – دام ظله – معتقدند که این مجالس به مثابه دانشگاه‌های سیار بود که در آن تبادل اندیشه و توسعه علوم دینی و انسانی صورت می‌گرفت.
شبّر به نقل از آیت‌الله عیسی قاسم نیز گفت: تأثیر امام رضا(ع) بر تمدن اسلامی همچنان تا امروز قابل لمس است. تمدن اسلامی بسیار مدیون امام رضا(ع) است زیرا ایشان نقشی برجسته در گسترش علوم دینی و توسعه اندیشه اسلامی که تمدن اسلامی بعدی را تشکیل می‌دهد، داشتند.
حجت‌الاسلام والمسلمین شبّر در زمینه نقش و تأثیر امام رضا(ع) در بالا بردن جایگاه امامت و شیعه تصریح کرد: امام رضا(ع) با تدبیر سیاسی خود و پذیرش منصب ولایتعهدی، نقش بزرگی در تقویت جایگاه امامت و شیعه ایفا کرد. این پذیرش به منظور سرفرود آوردن در برابر حکومت نبود بلکه بهره‌برداری هوشمندانه از فرصت برای تثبیت پایه‌های امامت به عنوان قدرت مؤثره در سیاست عباسیان بود. لذا می‌بینیم که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای – دام ظله – اشاره می‌کنند که امام رضا(ع) فقط امام شیعیان نبود بلکه یک رهبر دینی برای تمام امت اسلامی بود و جایگاه شیعه را در جامعه اسلامی تحکیم بخشید.
عضو جمعیت وفاق اسلامی بحرین افزود: امام خمینی(ره) نیز تأکید دارند که پذیرش منصب ولایتعهدی از سوی امام رضا(َع) یک گام استراتژیک برای تقویت جایگاه امامت و شیعه بود و امام رضا(ع) با هوشیاری و ذکاوت سیاسی و پایداری دینی خود توانست با وجود تمام چالش‌ها، شأن امامت را بالا ببرد و جایگاه شیعیان را در جامعه اسلامی تثبیت نماید.
این مبلغ بحرینی ادامه داد: امام خمینی(ره) معتقد بود که امام رضا(ع) با اقدام حکیمانه خود در پذیرش ولایتعهدی مأمون عباسی، فرصتی تاریخی برای شیعیان جهت تقویت جایگاه و گسترش آموزه‌های مذهب شیعه با آزادی بیشتر فراهم کرد.
حجت‌الاسلام شبّر در پایان تأکید کرد: به طور خلاصه می‌توان گفت امام رضا(ع) سمبل یک رهبر کامل در تاریخ اسلام بود که با حکمت و تدبیر خود بین علم و سیاست جمع کرده بود. امام(ع) توانست با اقدامات حساب شده و مناظرات عقلانی خود آموزه‌های دین اسلام را گسترش داده و جایگاه امامت و شیعه را تقویت کند. سیره امام رضا(ع) درسی جاودان در زمینه چگونگی برخورد با چالش‌های سیاسی و اجتماعی با حکمت و بردباری بود و این امر او را به سمبل اصلاحات دینی و اجتماعی در دین اسلام تبدیل کرد.
نظر شما