بیشتر سوالاتی که طی روز در ذهنمان پرسه می‌زنند، نیازمند تفکر هستند اما نه به حدی که تمام ذهن را اشغال کرده و اجازه ندهند به زندگی عادی‌مان برسیم. به گفته یک متخصص، میان به اندازه فکر کردن و افراط در آن تفاوت بسیار زیادی وجود دارد.
مغز، یک پردازنده خارق‌العاده است که در طول یک شبانه روز به طور میانگین ۳۵ هزار تصمیم خودآگاه و ناخودآگاه می‌گیرد. فکر کردن در مورد مسائل مختلف می‌تواند زندگی را بهبود ببخشد و به ما کمک کند در موضوعات متفاوت، دقت نظر بیشتری داشته باشیم اما اگر این فکر کردن‌ها طولانی‌تر از حد معمول باشد، نه تنها کمکی به بهبود کیفت زندگی نمی‌کند بلکه برای روح و جسم ما تبعات بدی را هم به همراه دارد؛ به طوری که ممکن است با فکر کردن افراطی گرفتن ساده‌ترین تصمیم‌ها برایمان به امری غیرممکن تبدیل شود.
چطور تشخیص دهیم؟
افراط در فکر کردن شباهت زیادی به فرآیند حل مسئله دارد و به همین سبب ممکن است فرد را در تشخیص این موضوع دچار اشتباه کند. زمانی که محتوای افکار شما جست‌وجوی یک راهکار باشد، نشان دهنده این است که ذهن دنبال حل مسئله و راه‌حل مشکل شماست اما هنگامی که ذهن مدام یک مسئله قدیمی را یادآوری کرده و فرد را برای نتیجه ماجرا سرزنش می‌کند، به این معناست که می‌خواهد شما را در تله فکر کردن افراطی بیندازد.
با اینکه پیدا کردن تفکر افراطی میان حجم زیادی از فکرهای روزانه، کار آسانی نیست و می‌تواند در افراد مختلف علائم متفاوتی داشته باشد اما در ادامه پرتکرارترین نشانه‌های افراط در فکر کردن ذکر شده است:
- جا ماندن ذهن در روزها و رویدادهای گذشته
- شک کردن مداوم به کوچک‌ترین تصمیمات روزانه
- مرور مدام اشتباهات و خطاهای گذشته در طول روز
- مرور اتفاقات ناراحت‌کننده
- یادآوری اتفاقاتی که قابل کنترل نیستند هنگام تصمیم‌گیری جدید
- تصور بدترین حالت نتیجه
- طرح مسئله در ذهن و عدم رسیدگی به پرسش‌ها
تاثیرات مخرب افراط در تفکر
ممکن است در نگاه اول افراط در فکر کردن تنها یک فرآیند ذهنی به نظر برسد با وجود اینکه این اتفاق بزرگ‌تر از آن است که فقط در ذهن باقی بماند. تفکر بیش از حد می‌تواند بر نوع ارتباط گرفتن با دیگران و تعامل با دنیای اطراف اثرات مختلفی داشته باشند.
فراتر از تاثیر بر روابط اجتماعی، اتفاقات دیگری هم ممکن است بیوفتد که به مراتب بدتر از مورد مذکور است. گاهی افراط در فکر کردن موجب می‌شود فرد در تصمیم‌گیری با مشکل مواجه می‌شود و حتی از تصمیمات حیاتی و مهم زندگی‌اش باز می‌ماند. این درگیرهای ذهنی فرد با خودش، انرژی فراوانی را صرف می‌کند و نمی‌گذارد این توان روزانه خرج مسائل مهم‌تر شود.
به گفته کارشناسان، نشخوار فکری یکی از عوامل شایع در ایجاد اضطراب شدید و گاهی افسردگی در فرد به شمار می‌رود. در این شرایط فرد با از خودنارضایتی، ناراحتی و احساساتی از این دست را تجربه می‌کند.
اختلالات اضطراب و افسردگی معمولا با علائمی مثل خستگی، سردرد، حالت تهوع، اختلال در خواب و تمرکز همراه است.
از دیگر علائم اختلال افسردگی و اضطراب می‌توانیم میل به خودکشی در پی افسردگی و فشار خون بالا به دنبال اضطراب را نام ببریم.
با علم بر معایب افراط در تفکر، لازم است به دنبال راهکارهایی برای ترک این عادت باشیم.
با سیل افکار چه کنیم؟
کارشناسان توصیه می‌کنند زمانی که احساس می‌کنید سیل فکرهای مختلف دارد شما را با خود می‌برد، در گام نخست تلاش کنید منبع فکر را پیدا و به شکلی آن را از ذهنتان بیرون بکشید. به عنوان مثال می‌توانید آن را بر گوشه یک کاغذ یادداشت کنید. با این کار از ادامه یافتن فکر کردن درمورد موضوع جلوگیری کردید و گامی در راستای حل اصولی آن برداشته‌اید.
هنگامی که مسئله‌ای را به حالت مادی درمی‌آورید، آن را به زبان می‌آورید یا می‌نویسید، می‌توانید به آسانی تشخیص دهید آیا این موضوع اساسا قابل فکر کردن و صرف انرژی هست یا خیر. در این موقعیت است که مرز باریک میان افکار بیهوده و فکرهای مفیدی که باید برای آن زمان بگذارید را پیدا می‌کنید.
زمان تعیین کنید و فضای ذهن را از نشخوار دور سازید
تعیین فرصت برای تصمیم‌گیری یکی از راهکارهای موثر برای دور شدن از زیاد فکر کردن درمورد مسائلی است که نمی‌توانید تشخیص دهید از کدام دسته افکار است؛ آنهایی که می‌خواهند بیهوده ذهنتان را مشغول کنند یا آن دسته که نیازمند تفکر اساسی هستند. پس از گذشت زمانی بهتر می‌توانید به منشاء تفکراتتان فکر کنید و درست تحلیلشان کنید.
اگر کنترلی بر شرایط ندارید، رها کنید
در بسیاری از مواقع، فکرهایی در ذهنمان پرسه می‌زنند که ما هیچ اراده‌ای برای تغییر آنها نداریم؛ به عنوان مثال ممکن است افسوس تصمیمی که سال‌هایش گرفته‌ایم به ذهنمان بیاید و شروع به سرزنش خود کند. در این شرایط ما هیچ تسلطی بر اوضاع نداریم و نمی‌توانیم آن را تغییر دهیم یا زمان را به عقب برگردانیم. در این موقعیت لازم است به خود یادآوری کنید که کاری از دستتان برنمی‌آید و باید از صرف انرژی بیشتر بر این موضوع، از آن دست بکشید.
ورزش را از زندگی حذف نکنید
یکی از راهکارهای تاثیرگذار بر از بین بردن افکار بعضا مزاحم، ورزش و فعالیت‌های جسمانی روزانه است. یکی از ورزش‌های توصیه شده توسط متخصصان، یوگا به شمار می‌رود که با آرام کردن ذهن و جسم، کمک می‌کند بتوانید افکار اضافه را از ذهنتان بیرون کنید.
منبع: Houseton Methodist
ترجمه: تکتم شریفی نژاد _ خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما