در طی سال ها، فیلمسازان بیش از هر زمان دیگری سخت تلاش کرده اند که بهترین مستندها در مورد طبیعت را بسازند تا نشان دهند که حفظ طبیعت و حیات وحش تا چه اندازه اهمیت دارد.

امروزه مکان‌های بسیار بیشتری نسبت به هر زمان دیگری برای تماشای مستندهای حیات وحش و طبیعت وجود دارد. چیزی که در گذشته به شبکه‌های آموزشی منتقل می‌شد اکنون همه جا دیده می‌شود؛ از نتفلیکس گرفته تا دیزنی پلاس و HBO Max و البته دیگر سرویس‌های استریمینگ. این موضوع باعث می‌شود که تعداد زیادی از بهترین مستندها در مورد طبیعت و حیات وحش در دسترس باشد. اما همانند دیگر ژانرها، گزینه‌های بسیاری نیز در این ژانر وجود دارند که بهتر از بقیه هستند. برای یاد گرفتن در مورد قاره‌ها و اقیانوس و اطلاع از تقلاها و مشکلات حیات وحش در سراسر جهان، برای هر سلیقه‌ای چیزی در این فیلم‌های وجود دارد.

از بین‌رفتن مرجان‌های دریایی، بالارفتن سطح آب دریاها، ظلمی که به حیوانات مزرعه روا داشته می‌شود و ذوب‌شدن یخ‌های قطبی همگی در مستندها حضوری پررنگ دارند و به آن‌ها اشاره شده است. همچنین نقش مهمی که انسان در تغییر اقلیم و آب و هوا و تخریب محیط زیست بازی می‌کند. بدین بهانه در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با مستندهای برتر در مورد حیات وحش و طبیعت آشنا کنیم.

رژه پنگوئن‌ها(March of the Penguins)

غیرممکن است که در مورد بهترین مستندهای حیات وحش صحبت کنیم و اسمی از March of the Penguins به میان نیاید. این مستند با کارگردانی لوک ژاکت و روایت مورگان فریمن هنرپیشه و دوبلور مشهور آمریکایی، محصول انجمن جغرافیای ملی در سال ۲۰۰۶ است. رژه پنگوئن‌ها جایزه بهترین فیلم مستند بلند را از آکادمی علوم و هنرهای تصاویر متحرک دریافت کرده‌است. این فیلم مستند حاصل همراهی پنگوئن‌های امپراطور و مهاجرت زمستانی سالیانه آن‌ها از اقیانوس قطب جنوب است که حقایقی شگفت‌انگیز از زندگی آن‌ها به تصویر کشیده شده است.    

برای ساختن این مستند تحسین‌شده، لوک ژاکت، کارگردان فرانسوی فیلم به همراه گروهش، یک سال تمام را در سخت‌ترین شرایط سرزمین جنوب سپری کردند و نتایج تلاش آن‌ها را در تک تک فریم‌های این فیلم مستند ۸۰ دقیقه‌ای می‌توان مشاهده کرد. فیلم مستند رژه پنگوئن‌ها رکورد فروش ۷۷ میلیون دلار فروش گیشه در ایالات متحده را داشت و بیش از ۴ میلیون دی‌وی‌دی از این مستند به فروش رسیده است.

مستند رژه پنگوئن‌ها در نوروز سال ۱۳۸۶ از تلویزیون کشورمان نیز پخش شد. 

شگفت‌انگیزترین رویدادهای طبیعت (Nature’s Most Amazing Events)

مجموعه Nature’s Most Amazing Events در ۶ قسمت تهیه شده است و در هر قسمت این مستند بی نظیر، یکی از بزرگترین و شگفت انگیزترین حوادث طبیعی جهان هستی به تصویر کشیده می‌شود. این مستند، لنز دوربینش را به درون برخی از شگفت‌انگیزترین حیات‌های وحش موجود در این کره‌ی خاکی می‌برد، مثل زیستگاه‌های خرس‌های قطبی، کوسه‌ها و دسته‌ی عظیم ساردین‌ها. عکاسی هوایی و تصاویر تایم‌لپس، از جمله ویژگی‌های این مستند شش ساعته است که حاصل همکاری مشترک بین BBC و کانال دیسکاوری است.

دراماتیک ترین و مهیج ترین رخداد در اقیانوس‌های جهان در آب‌های سرد سواحل شرقی آفریقای جنوبی رخ می‌دهد. این آب‌های سرد کامل ترین و بهترین وضعیت را برای سفر میلیون‌ها ماهی ساردین به این سواحل ایجاد می‌کند تا به دنبال این ماهی‌ها بزرگترین ارتش از شکارچیان همانند مرغان ماهی‌خوار، دلفین‌ها، کوسه‌ها و وال‌های عظیم‌الجثه به سمت این سواحل روانه شوند.

ذوب کوه‌های یخی قطبی، مهاجرت بزرگ ماهی‌های قزل‌آلا، کوچ عظیم حیوانات دشت وسیع آفریقا، مهاجرت عظیم ماهی‌های ساردین، سیل عظیم در صحرای آفریقای جنوبی و ضیافت عظیم وال‌ها در اقیانوس آرام، آنچه هست که در این مجموعه شاهد آن هستید.

آفریقا (Africa)

مستند آفریقا تماشاگرانش را به سفر دور و دراز و بی‌سابقه‌ای میان صحراها، ساواناها و جنگل‌های این قاره‌ با جغرافیای گسترده و گوناگون می‌برد. راوی این مستند دیوید اتنبرو است و یکی از چندین مستند BBC است که تأمین مالی آن بر عهده‌ی تلویزیون مرکزی چین بوده است.

زمانی که مستندهای مختلف مربوط به حیات وحش مانند مستند حیوانات وحشی آفریقا را تماشا می‌کنیم تصویری به ما ارائه می‌شود که شاید تا آخر عمر دوباره آن را نبینیم. صحنه‌هایی که حیواناتی مانند میمون، شیر، ببر و… در مستندهای حیات وحش خلق می‌کنند در هیچ‌کدام از انواع دیگر فیلمسازی قابل مشاهده نیست. مستندهای حیات وحش که در آفریقا ساخته می‌شوند ما را به قلب مناظری می‌برند که پای کمتر انسانی به آنجا باز شده است. دلیل اینکه انسان‌ها زمان زیادی را صرف تماشای زندگی حیوانات می‌کنند این است که آنها را ساعاتی از زندگی روزمره خارج می‌کند. زندگی حیوانات گاهی مواقع انعکاس غرایز بشری هم هست، زمانی که شما در یک مستند غرایزی مانند: تمایل به بقا، حفظ خانواده، تعیین قلمرو و… را می‌بینید به طور ناخودآگاه در ذهنتان برخی رفتارهای بشری تداعی می‌شود.

ساخت مستند آفریقا حدوداً چهار سال به طول انجامید. این مستند یک طیف عظیم از انواع مختلف جانوران و گونه‌ها را به تصویر کشیده است. موجوداتی که در این مستند به نمایش درمی‌آید از شیرهای آفریقایی تا فیل‌های غول‌پیکر را شامل می‌شود. این مستند تمام جوانب زندگی حیوانات آفریقایی را نمایش می‌دهد و شما را به مناطقی می‌برد که پای کمتر انسانی به آنجا باز شده است. این مستند که توسط دیوید آتنبرو ساخته شده بینندگان را به قلب کویرهای خشک و کوهپایه‌های سرسبز می‌برد. به گفته‌ی کارشناسان جای دیگری در جهان وجود ندارد که این چنین حیات وحش غنی از جانداران مختلف داشته باشد.

سیاره‌ما (Our Planet)

این مجموعه علمی محبوب دو فصلی یک شاهکار واقعی است که زیبایی و تنوع سیاره‌ما را به مخاطب نشان می‌دهد. مکانی که ما باید از آن مراقبت کنیم، همانطور که حتی یکی از فضانوردان ناسا به آن اشاره کرد و زمین را الماس آبی واقعی در میان تاریکی نامید. هنگام دیدن آن، به تصاویری که با دقت و کیفیت باورنکردنی گرفته شده‌اند توجه کنید و به لطف آنها می‌توانیم مناظر، حیوانات و گیاهان خارق العاده این سیاره را تحسین کنیم.

در عین حال، این مستند از بیان موضوعات دشوار و تازه مانند تغییرات آب و هوا، از دست دادن تنوع زیستی و تهدیدات زیست محیطی اجتناب نمی‌کند. این پیام مهمی است که بینندگان را متوجه می‌کند که چقدر به طبیعت وابسته هستیم و چقدر باید از آن مراقبت کنیم. همچنین پیشنهاد خوبی برای کل خانواده است؛ چرا که آموزش می‌دهد، سرگرم می‌کند و اجازه می‌دهد لحظه‌ای بر این جهان هستی تامل کنید.

مستند کوهستان گردی(MAGICAL ANDES)

مستندهای کوهستان گردی همیشه مملو از شنیدنی‌های کم‌تر دیده شده است. سفر به کوهستان‌های پر برف، صرفا محبوب کوهنوردهای حرفه‌ای یا عاشقان اسکی و صخره نوردی نیست. بلکه تماشای طبیعت بکر و بعضا دست نخوره کوهستان‌های سراسر جهان از لنز دوربین گردشگران و مستندسازان حرفه‌ای، کلاس درسی است پر محتوا و دوست‌داشتنی.

مستند گردشگری MAGICAL ANDES کوشش کرده تا داستان زندگی پنج کوهنورد را به تصویر بکشد که از آرژانتین تا کلمبیا را طی کرده و کوه‌های باشکوه آمریکایی جنوبی را روایت می‌کنند. در این مستند مهیج، گشتی در کوه‌های مرتفع و طبیعت زیبا و سحرانگیز شیلی، آرژانتین، بولیوی، پرو، اکوادور و کلمبیا می‌زنید. سفری سخت و پر فراز و نشیب برای ساخت یک مستند گردشگری مهم پر محتوا و البته بسیار دیدنی.

سفر آندز به مسافت ۸۵۰۰ کیلومتر از ونزوئلا آغاز و تا کلمبیا ادامه دارد. کلمبیا یکی از برترین تنوع‌های زیستی را در جهان دارد و سفر این مستند در چنین مکانی پایان می‌یابد. مناظر شگفت انگیز و چشم‌اندازهای چشم‌نواز از کوه‌های سر به فلک کشیده آمریکای جنوبی، چیزی است که در دو فصل این مستند طبیعت گردی تماشا خواهیم کرد. لوئیس آرا و الکساندرا هاردورف، این سری مستندهای گردشگری را برای نتفلیکس ساختند که با استقبال خوبی نیز همراه شده است.

سیاره زمین(Planet Earth)

سیاره زمین یکی از گران‌ترین مستندهایی است که تاکنون درباره طبیعت توسط واحد تاریخ طبیعی بی‌بی‌سی ساخته شده است. این سریال یکی دیگر از آثار مستندی است که ساختش ۶ سال به طول انجامید. Planet Earth، جوایز بسیاری دریافت کرد و از دوره جوایز امی توانست ۴ جایزه را به‌دست آورد. سیاره زمین با تحسین منتقدان روبه‌رو شد و آن‌ها تکنیک‌های نوآورانه‌ی فیلم‌برداری، چشم‌اندازهای فوق‌العاده و لحن حماسی این مستند را ستودند و مجله‌ی تایم نیز آن را جز ۱۰۰ برنامه‌ی تلویزیونی برتر قرن ۲۱ قرار داد. قبل از هر چیز وضوح رنگ باورنکرنی این مستند چشم بیننده را به خود جلب می‌کند و سازندگان، زمین و هر آنچه که در آن وجود دارد را آنگونه که است ارائه می‌دهند.

به‌لطف اتنبرو و این مستند ما متوجه خواهیم شد که چه مناظر خیره‌کننده‌ای در این سیاره وجود داشته که ما از آن بی‌خبر بوده‌ایم. در این مجموعه ۱۱ قسمتی، هر بخش به یک زیستگاه متفاوتی از زمین می‌پردازد. مستند سیاره زمین به محبوبیتی جهانی در بین تماشاگران دست پیدا کرد و کالاهای متفاوتی مثل کتاب‌ها، کارت‌ها، لوازم‌التحریر مرتبط با سیاره زمین فروخته شد.

خدابخش حکیمی-خبرنگار تحریریه جوان قدس