به گزارش قدس خراسان، «هنر نزد ایرانیان است و بس»، شاید این ضرب‌المثل به حرف ساده باشد؛ اما جمله‌ای درست و پرمعناست. هنرمندان هنرهای تجسمی به خصوص آن‌هایی که دستی در خوشنویسی و نقاشی خط دارند، معتقدند ایران از نظر این هنر و هنرمندانش در جایگاه نخست دنیاست.
آن‌ها معتقدند در دنیایی زندگی می‌کنیم که تمام کشورهایش خود را مالک و سهامدار هنرهای مختلفی همچون موسیقی، معماری و... می‌دانند؛ اما تاکنون نتوانسته‌اند جایگاهی در هنر خوشنویسی پیدا کنند؛ هنری که معنویت از قلم زدن هنرمندانش متجلی می‌شود و شاید مهم‌ترین علتش این باشد که این هنر از احساس و ذوق هنرمند نشأت می‌گیرد.
خراسان رضوی، استانی که مهد هنرهای مختلف از جمله خوشنویسی است، اساتید بزرگی دارد که در این هنر خوش درخشیده‌اند. درخشش آن‌ها هم به خاطر تلاش‌هایشان بوده، هم ذوق، علاقه و استعدادشان.
با این مقدمه به سراغ استاد محسن توسلی هنرمند پیشکسوت در عرصه خوشنویسی و نقاشی‌خط رفته‌ایم تا درخصوص وضعیت هنر خوشنویسی در مشهد و استان با این هنرمند به گفت‌وگو بنشینیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
پایبندی، از اصول یادگیری خوشنویسی است
او که سال‌ها در مشهد به آموزش هنرجویان پرداخته، معتقد است آموزش هنر فقط عشق و دغدغه‌ای است که اغلب اساتید و هنرمندان هنرهای تجسمی دارند وگرنه این حوزه برای هنرمندان درآمدزایی ندارد. آن‌ها هم نگاه اقتصادی و درآمدزایی به آموزش هنر ندارند.
توسلی می‌گوید: خوشنویسی برخلاف برخی از هنرها که دارای جذابیت‌های بصری و شنیداری عیان‌تری هستند، احتیاج به صبر و حوصله فراوان و استمرار تلاش و پایمردی بیشتری دارد.
به گفته این هنرمند کلاس‌های هنری نیز در سطح شهر مشهد وجود دارند که از کیفیت لازم در امر آموزش برخوردار نیستند و مبالغ هنگفتی را از هنرجو مطالبه می‌کنند.
حمایت مسئولان از هنرمندان فقط در حد حرف است
وی با اشاره به اینکه حمایت مسئولان از هنرمندان فقط در حد حرف است، می‌افزاید: فقط وقتی به مناسبت‌های خاصی می‌رسیم، برخی از آن‌ها سعی می‌کنند برای رسیدن به اهداف خود از هنرمندان استفاده ابزاری کنند.
به گفته توسلی، متأسفانه برخی از مراکز فرهنگی هنری شهر که مسئولیت تشویق هنرمندان و حمایت از آن‌ها را برعهده دارند، این کار را انجام نمی‌دهند و مشغول روزمره امور اداری خودشان هستند.
شاید باورش سخت باشد؛ اما این هنرمند پیشکسوت خوشنویسی و نقاشی‌خط اظهار می‌کند: ابزار این هنر بسیار گران است حتی اگر بخواهیم به حداقل‌ها اکتفا کنیم.
وی بیان می‌کند: خرید ابزار و وسایل خوشنویسی در شرایط کنونی بسیار گران است؛ از تهیه کاغذ دست‌ساز تا مرکب، قلم‌نی، قاب و سایر ملزومات دیگر.
به گفته توسلی حدود ۱۰-۱۵ سال پیش حراج آثاری از هنرهای تجسمی در مشهد انجام شد که تقریباً فروش هم داشته؛ اما برای برگزارکننده همراه با چالش‌های فراوانی بود. هزینه‌های بالایی برای هنرمند داشته که موجب شده علاقه‌مندان پیگیر برگزاری این گونه مراسم نباشند و عطایش را به لقایش ببخشند.
حضور تک‌چهره‌های بزرگ و اساتید هنر خوشنویسی در مشهد
اغلب اساتید بزرگ و پیشکسوت ما در تهران هستند. به همین دلیل فاصله هنری پایتخت با شهرستان‌ها چشمگیر است. این هنرمند با اشاره به این مطلب، ادامه می‌دهد: البته نمی‌توان حضور تک‌چهره‌ها در هنر شهرستان‌ها را نادیده گرفت.
وی معتقد است یکی از چهره‌های درخشان و کم‌نظیر در خط شکسته، استاد علی‌اکبر رضوانی است و خوشبختانه در حال حاضر در مشهد ساکن بوده و هنرجویان بی‌شماری را تربیت کرده که حتی تعدادی از آن‌ها نیز موفق به کسب مقام استادی شده‌اند.
توسلی ادامه می‌دهد: حضور فردی مانند استاد رضوانی فرصتی مغتنم است. به نظرم در حوزه سطرنویسی در خط شکسته جزو نوابغ این گرایش از خط شکسته است.
این هنرمند پیشکسوت نقاشی‌خط در مشهد با تأکید بر اینکه بسیاری از هنرمندان در شهرهای مختلف کشور حرف‌های بسیاری برای گفتن و آثار فاخری برای ارائه در خوشنویسی با خطوط شکسته، نستعلیق، ثلث و نسخ دارند، یادآور می‌شود: مشهد هم از وجود این اساتید بی‌بهره نیست.
او حدود ۱۵ سال پیش طی یک مقاله درباره تعداد و تاریخچه نگارخانه‌هایی که در مشهد وجود داشتند، تحقیقی انجام داده و در این خصوص می‌گوید: در آن زمان حدود ۱۲ نگارخانه در مشهد وجود داشت که بسیاری از آن‌ها نیمه‌فعال و غیرفعال بودند؛ اما همان زمان در تهران تقریباً ۱۲۰ نگارخانه فعال وجود داشت. این یعنی دسترسی علاقه‌مندان و هنرمندان به امکانات در پایتخت بیشتر از شهرستان‌هاست. به همین دلیل بسیاری از هنرمندان حضور و زندگی در فضای هنری تهران را به زادگاه خود ترجیح
می‌دهند.
توسلی در خصوص اهمیت احیای کتیبه‌نگاری می‌افزاید: وجود مضجع نورانی و حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد و نیاز اماکن مقدسه به کتیبه و کتیبه‌نگاری، همچنین ترمیم کتیبه‌های قدیمی و آسیب‌دیده، احتیاج به دقت‌نظر و فرایند اجرایی در خور شأن این مکان مقدس دارد.
این هنرمند ادامه می‌دهد: هر چند کتیبه‌های عصر حاضر حرم مطهر رضوی که به وسیله استادی توانمند و نابغه در هنر کتیبه‌نگاری یعنی استاد موحد اجرا شده، ولی کتیبه‌های قدیمی حرم مطهر و اماکن مقدسه که احتیاج به ترمیم دارند، متأسفانه در بازآفرینی دچار خدشه‌هایی از نظر اجرا شده‌اند
خراسان رضوی، استانی که مهد هنرهای مختلف از جمله خوشنویسی است، اساتید بزرگی دارد که در این هنر خوش درخشیده‌اند. درخشش آن‌ها هم به خاطر تلاش‌هایشان بوده، هم ذوق، علاقه و استعدادشان.
با این مقدمه به سراغ استاد محسن توسلی هنرمند پیشکسوت در عرصه خوشنویسی و نقاشی‌خط رفته‌ایم تا درخصوص وضعیت هنر خوشنویسی در مشهد و استان با این هنرمند به گفت‌وگو بنشینیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
پایبندی، از اصول یادگیری خوشنویسی است
او که سال‌ها در مشهد به آموزش هنرجویان پرداخته، معتقد است آموزش هنر فقط عشق و دغدغه‌ای است که اغلب اساتید و هنرمندان هنرهای تجسمی دارند وگرنه این حوزه برای هنرمندان درآمدزایی ندارد. آن‌ها هم نگاه اقتصادی و درآمدزایی به آموزش هنر ندارند.
توسلی می‌گوید: خوشنویسی برخلاف برخی از هنرها که دارای جذابیت‌های بصری و شنیداری عیان‌تری هستند، احتیاج به صبر و حوصله فراوان و استمرار تلاش و پایمردی بیشتری دارد.
به گفته این هنرمند کلاس‌های هنری نیز در سطح شهر مشهد وجود دارند که از کیفیت لازم در امر آموزش برخوردار نیستند و مبالغ هنگفتی را از هنرجو مطالبه می‌کنند.
حمایت مسئولان از هنرمندان فقط در حد حرف است
وی با اشاره به اینکه حمایت مسئولان از هنرمندان فقط در حد حرف است، می‌افزاید: فقط وقتی به مناسبت‌های خاصی می‌رسیم، برخی از آن‌ها سعی می‌کنند برای رسیدن به اهداف خود از هنرمندان استفاده ابزاری کنند.
به گفته توسلی، متأسفانه برخی از مراکز فرهنگی هنری شهر که مسئولیت تشویق هنرمندان و حمایت از آن‌ها را برعهده دارند، این کار را انجام نمی‌دهند و مشغول روزمره امور اداری خودشان هستند.
شاید باورش سخت باشد؛ اما این هنرمند پیشکسوت خوشنویسی و نقاشی‌خط اظهار می‌کند: ابزار این هنر بسیار گران است حتی اگر بخواهیم به حداقل‌ها اکتفا کنیم.
وی بیان می‌کند: خرید ابزار و وسایل خوشنویسی در شرایط کنونی بسیار گران است؛ از تهیه کاغذ دست‌ساز تا مرکب، قلم‌نی، قاب و سایر ملزومات دیگر.
به گفته توسلی حدود ۱۰-۱۵ سال پیش حراج آثاری از هنرهای تجسمی در مشهد انجام شد که تقریباً فروش هم داشته؛ اما برای برگزارکننده همراه با چالش‌های فراوانی بود. هزینه‌های بالایی برای هنرمند داشته که موجب شده علاقه‌مندان پیگیر برگزاری این گونه مراسم نباشند و عطایش را به لقایش ببخشند.
حضور تک‌چهره‌های بزرگ و اساتید هنر خوشنویسی در مشهد
اغلب اساتید بزرگ و پیشکسوت ما در تهران هستند. به همین دلیل فاصله هنری پایتخت با شهرستان‌ها چشمگیر است. این هنرمند با اشاره به این مطلب، ادامه می‌دهد: البته نمی‌توان حضور تک‌چهره‌ها در هنر شهرستان‌ها را نادیده گرفت.
وی معتقد است یکی از چهره‌های درخشان و کم‌نظیر در خط شکسته، استاد علی‌اکبر رضوانی است و خوشبختانه در حال حاضر در مشهد ساکن بوده و هنرجویان بی‌شماری را تربیت کرده که حتی تعدادی از آن‌ها نیز موفق به کسب مقام استادی شده‌اند.
توسلی ادامه می‌دهد: حضور فردی مانند استاد رضوانی فرصتی مغتنم است. به نظرم در حوزه سطرنویسی در خط شکسته جزو نوابغ این گرایش از خط شکسته است.
این هنرمند پیشکسوت نقاشی‌خط در مشهد با تأکید بر اینکه بسیاری از هنرمندان در شهرهای مختلف کشور حرف‌های بسیاری برای گفتن و آثار فاخری برای ارائه در خوشنویسی با خطوط شکسته، نستعلیق، ثلث و نسخ دارند، یادآور می‌شود: مشهد هم از وجود این اساتید بی‌بهره نیست.
او حدود ۱۵ سال پیش طی یک مقاله درباره تعداد و تاریخچه نگارخانه‌هایی که در مشهد وجود داشتند، تحقیقی انجام داده و در این خصوص می‌گوید: در آن زمان حدود ۱۲ نگارخانه در مشهد وجود داشت که بسیاری از آن‌ها نیمه‌فعال و غیرفعال بودند؛ اما همان زمان در تهران تقریباً ۱۲۰ نگارخانه فعال وجود داشت. این یعنی دسترسی علاقه‌مندان و هنرمندان به امکانات در پایتخت بیشتر از شهرستان‌هاست. به همین دلیل بسیاری از هنرمندان حضور و زندگی در فضای هنری تهران را به زادگاه خود ترجیح
می‌دهند.
توسلی در خصوص اهمیت احیای کتیبه‌نگاری می‌افزاید: وجود مضجع نورانی و حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد و نیاز اماکن مقدسه به کتیبه و کتیبه‌نگاری، همچنین ترمیم کتیبه‌های قدیمی و آسیب‌دیده، احتیاج به دقت‌نظر و فرایند اجرایی در خور شأن این مکان مقدس دارد.
این هنرمند ادامه می‌دهد: هر چند کتیبه‌های عصر حاضر حرم مطهر رضوی که به وسیله استادی توانمند و نابغه در هنر کتیبه‌نگاری یعنی استاد موحد اجرا شده، ولی کتیبه‌های قدیمی حرم مطهر و اماکن مقدسه که احتیاج به ترمیم دارند، متأسفانه در بازآفرینی دچار خدشه‌هایی از نظر اجرا شده‌اند
نظر شما