مرحوم آیت الله محمدعلی ناصری از اساتید اخلاق حوزه در یکی از دروس اخلاق خود به موضوع «برترین عبادت در نگاه اهل بیت علیهم السلام » پرداختند که متن آن بدین شرح است:
امام سجاد علیه السلام در دعای مکارم الأخلاق از خداوند درخواست میکند: «وَ أَنْتَ مُنْتَجَعِی إِنْ حُرِمْتُ»؛ یعنی: «پروردگارا، اگر از دیگران محروم شدم، تنها تو پناه من هستی.»
اگر نیازمند شدیم و از مردم چیزی خواستیم اما کمکی نکردند، نباید ناامید شویم؛ بهتر است از ابتدا به درگاه خدا برویم، چراکه خداوند کسی را ناامید برنمیگرداند.
روزی فردی نزد امام صادق (ع) شکایت کرد که: «ما دعا میکنیم، اما اجابت نمیشود. چرا؟» امام فرمودند: «از کسی درخواست میکنی که او را نمیشناسی. اگر خدا را با شناخت و اخلاص بخوانی، دعایت مستجاب میشود؛ ولی اگر دل به دیگران بسته باشی و امیدت به آنها باشد، دعایت بیاثر میماند. اگر از همه غیر خدا ناامید شوی، خدا دعا را اجابت میکند.»
اگر مشکلی داشتیم، با تمام وجود به خدا روی آوریم. دو رکعت نماز بخوانیم و پس از آن حاجت خود را از خدا بخواهیم. رسول اکرم (ص) فرمودند: «خداوند میگوید: کسی که وضو نگیرد، به من جفا کرده است. کسی که وضو گرفت و دو رکعت نماز نخواند، نیز به من جفا کرده. و اگر وضو گرفت، نماز خواند و دعا کرد و من دعایش را اجابت نکردم، در حق او جفا کردهام، در حالی که من پروردگار جفاپیشه نیستم». همچنین خوب است اهل بیت (ع) را واسطه قرار دهیم، زیرا آنها در درگاه خدا شفاعت میکنند.
ارتباط با خدا بهویژه برای جوانان اهمیت بیشتری دارد؛ هر عمل مستحبی که از یک جوان سر بزند، تأثیر عمیقتری خواهد داشت. در دعای جوشن کبیر آمده: «یا رفیقَ من لا رفیقَ له؛ ای دوستِ کسی که هیچ دوستی ندارد.» اگر خدا را داشته باشی، همهچیز داری. دعا کردن زمان خاصی ندارد و در هر شرایطی ممکن است.
یکی از آداب اسلامی کمک به مؤمنان است. مؤمنان بر یکدیگر حق دارند و بزرگان فرمودهاند که میان آنها نورانیتی مشترک وجود دارد که باعث جذب قلبها به یکدیگر میشود.
اگر برادر دینیات نیازی داشت، باید برای رفع آن اقدام کنی. امام کاظم (ع) فرمودند: «اگر کسی بتواند به برادر دینیاش کمک کند و این کار را نکند، خدا ولایت خود را از او قطع میکند.»
امام صادق (ع) نیز فرمودند: «هیچ عبادتی نزد خدا برتر از رفع نیاز مؤمن نیست.».
اگر کسی بتواند حاجت برادر دینیاش را برآورده کند ولی کوتاهی کند، عواقب بدی در انتظارش خواهد بود؛ اما اگر حاجتش را برآورده سازد، این کار از بسیاری اعمال مستحب برتر است.
روایتی از یکی از یاران امام صادق (ع) بهنام حلوان نقل شده است: «در حال طواف بودم که مردی از من درخواست قرض کرد. گفتم: بگذار طوافم تمام شود.
در دور ششم بودم که امام صادق (ع) به من نزدیک شدند و همراه من طواف کردند. همان مرد دوباره به من اشاره کرد، اما من گفتم صبر کند.
وقتی طوافم تمام شد، به امام عرض کردم: او از من قرض میخواست و چون شما دستتان روی شانهام بود، صبر کردم.
امام فرمودند: «زود برو و نیاز او را برآورده کن؛ ثواب این کار بیشتر از طواف است.»
راوی ادامه میدهد: «نماز طواف را خواندم و قرض را به آن مرد دادم.
روز بعد نزد امام صادق (ع) رفتم. امام فرمودند: "اگر کسی به برادر دینیاش کمک کند، این عمل از آزاد کردن هزار بنده و تجهیز هزار اسب برای جهاد در راه خدا برتر است."»
نظر شما