در ادامه رویا حسینی، نویسنده و مهدی قزلی، نویسنده و منتقد ادبی به بیان ویژگی‌های کتاب، نقاط قوت و ضعف در برگردان داستان از عربی به فارسی، دلایل شهید سنوار از فراگیری زبان عبری و آموزش آن به سایرین، مهم‌ترین ویژگی شخصیتی شهید سنوار و... پرداختند.

مهدی قزلی، با بیان اینکه قالب اثر «خار و میخک» رمان نیست، اظهار کرد: شهید سنوار برای نخستین بار قبل از 20 سالگی زندانی شد. او در فاصله کوتاهی از زندان آزاد و در رشته ادبیات دانشگاه غزه، مشغول به تحصیل شد و دوباره پس از انجام یک حرکت اعتراضی، به مدت دو سال زندانی شد. 

ایده و آرزوی انجام طوفان الاقصی

 وی افزود : شهید سنوار پس از رهایی از زندان، تصمیم گرفت، واحد امنیت داخلی حماس را پایه‌ریزی کند و بعد از آن به مدت دو دهه توسط اسرائیل زندانی شد.

  دوره سوم زندان، به سنوار فهماند که در یکی از همین زندان‌ها کشته یا پیر خواهد شد. طولانی شدن دوره زندان سوم و اراده قوی او بر مبارزه با اسرائیل باعث شد ایده و آرزوی انجام طوفان الاقصی در ذهنش شکل بگیرد که این حماسه در تاریخ ماندگار باشد.

  وی ادامه داد: حماسه 7 اکتبر مهم‌ترین شکست اسرائیل از زمان شکل‌گیری این رژیم است که بنا به فرموده مقام معظم رهبری، اسرائیل با کشتن غیر نظامیان نمی‌تواند این شکست را توجیه کند.

نویسنده کتاب «پنجره‌های تشنه» افزود: سنوار افق دیدی گسترده و برنامه‌ریزی برای آینده داشت. از فرصت‌هایش به خوبی استفاده کرد. او در دوره زندانی پایانی خود زبان عبری را فرا گرفت و کتاب «خار و میخک» را به همین زبان نوشت.

ترجمه کتاب خار و میخک 

وی ادامه داد: این کتاب یک بار به زبان عربی ترجمه و در مدت کوتاهی توسط اسرائیلی‌ها جمع آوری شد. اخیرا در ماجرای طوفان الاقصی مترجمی، این اثر را از زبان عربی به انگلیسی ترجمه کرد. 

با این ترجمه‌، کتاب «خار ومیخک» شناخته و مورد توجه رسانه ها قرار گرفت و در کشور ما نیز حداقل ۴ ناشر تلاش دارند این کتاب را به زبان فارسی ترجمه و به سرعت روانه بازار کنند.

اهمیت بالای مفهوم زمان برای شهید سنوار

وی تصریح کرد: کتاب خار و میخک از این حیث حائز اهمیت است که طرز تفکر یک انسان مبارز را نشان می‌دهد که مدام در حال مبارزه و فکر براندازی رژیم اسرائیل است. شخصیت‌های داستان به نوعی بازتاب شخصیت خود او هستند و نحوه مرگ شهادت قهرمان داستان به نام احمد مثل خودش است که صبح از خواب بیدار می‌شود، مبارزه و مقاومت می‌کند و بعد شهید می‌شود.

قزلی از شهید سنوار به عنوان یک الگوی خوب برای نوجوانان و جوانان یاد کرد و ادامه داد: شهید سنوار آن‌چه فکر کرده زندگی کرده همین از او یک الگو برای بچه‌های فسطینی می‌سازد. سنوار اگر چه سنی مذهب بود اما در دشمن شناسی، شیعه سیاسی حساب می‌شد.

 آنچه ما از سنوار می‌توانیم درس بگیریم، وقت شناسی و ظرفیت شناسی، دوراندیشی و استفاده از موقعیت‌ها، ناامید نشدن در روزهای سخت اوست. 

اینکه او حتی در زندان زبان عبری را به عنوان ابزار مبارزه یاد گرفت تا بتواند رمان بنویسد، نتیجه مبارزاتش را هم در ۷ اکتبر حمله حماس به اسرائیل گرفت که در تاریخ ماندگار شد.

 توصیف دقیق اردوگاه خان یونس در «خار و میخک»

رویا حسینی، نویسنده، نیز در این نشست از شهید سنوار به عنوان نمادی از شجاعت و صلابت و مقاومت و استقامت، یک رزمنده مجاهد و فرمانده ارشد جبهه مقاومت یاد کرد که از او جز پایداری انتظار نمی‌رفت،ودرادامه اظهار کرد:خواننده با خوانش این کتاب، فصل به فصل با کودکی همراه می‌شود که در اردوگاه خان یونس متولد شده است.

وی افزود: در این کتاب، نویسنده با دقت صحنه پردازی می‌کند؛ آن چنان که وقتی از شب سرد زمستان و چک چک قطرات آبی که از سقف در کاسه بشقاب‌هایی که مادر در گوشه و کنار خانه گذاشته است می‌گوید، سرما تا مغز استخوان خواننده پیش می‌رود.

 او با صداقت به تمام جزییات تلخ و شیرین و سخت زندگی در اردوگاه، بگومگوهای زنان اردوگاه، وحشت منع رفت و آمد و حضور سربازان اسرائیلی در اردوگاه و بسیاری دیگر از لحظات زندگی روزمره پناهندگان را به زیبایی ،ترسیم کرده است.

وی افزود: نویسنده جمع کوچک خانواده با بستگانی مهربان و درد آشنا، پدری مبارز که سال‌هاست خانواده از او بی‌خبر است، عمویی که خبر شهادتش را می‌آورند اما جسدش را نه، دایی اش که حامی مطمئنی برای مادر و خاله و بچه های مقاومت است و خیلی شخصیت‌های مقاوم مهربان دیگر داستان را تک به تک شخصیت پردازی می‌کند. 

  تاریخ شفاهی هم بندان سنوار

وی با تاکید بر اینکه شخصیت مادر، معمای ذهنی همه ما درباره چگونگی تربیت کودکان مقاوم فلسطینی که این روزها در خبرها شاهد هستیم را پاسخ می‌دهد، تصریح کرد: یحیی سنوار از کودکانی می‌نویسد که بازی‌هایشان نیز رنگ مبارزه دارد. 

بازی یهود و عرب که سنوار از آن یاد می‌کند و آرزوی غلبه بر یهود که در عمق جان کودکان عرب جاخوش کرده است.

حسینی با اشاره به اینکه در این رمان فضای زیست اجتماعی اردوگاه توسط نویسنده به خوبی ترسیم شده است، افزود: این رمان اگر چه به قلم یحیی سنوار است اما خودش می‌گوید: «این داستان نه داستان شخص من است و نه داستان شخصی خاص، هرچند که تمام رویدادهای آن واقعی هستند». از آنجایی که این رمان به صورت دست نوشته توسط هم بندان، نگهداری می‌شده، نشان دهنده یک عزم جمعی برای تدوین رمان بوده و این احتمال را قوت می‌بخشد که شخصیت‌ها و داستان‌های این رمان، در واقع داستان زندگی و تاریخ شفاهی هم‌بندان سنوار در طول سال‌های زندان است.

وی تصریح کرد: عنوان رمان با هوشمندی و براساس منطق مبارزه و پیروزی نهایی حق بر باطل انتخاب شده است.

 به این ترتیب یحیی سنوار با انتخاب نام خار و میخک ، همان ابتدا در پیشانی رمانش قداست و اصالت فلسطین و فلسطینیان، که گل خدایی میخک نماد آنان است را در برابر خار که نمادی برای اشغالگران تا بن دندان مسلح یهودی است اعلام کرده و بدیهی است که نتیجه تقابل حق و باطل جز به پیروزی جبهه حق منجر نمی‌شود.