به عبارتی شناسنامه‌دار کردن محصولات کشاورزی موجب می‌شود همه جزئیات فنی یک محصول از تاریخ کشت گرفته تا برند بذر و کود مصرفی و حتی زمان برداشت و نام کشاورز این محصول در دسترس مصرف‌کننده قرار بگیرد و هر مصرف‌کننده‌ای می‌تواند پیش از خرید میوه، با وارد کردن شناسه یا بارکد روی میوه یا جعبه بسته‌بندی، از محل باغ، زمان برداشت، چگونگی تولید یا نوع کود و سموم به کار رفته در فرایند تولید مطلع شود.
محصولات ارگانیک
رئیس بنیاد ملی سبک زندگی سالم در خصوص اهمیت شناسنامه‌دار بودن محصولات باغی و کشاورزی به قدس می‌گوید: محصولات به سه دسته تقسیم می‌شوند که دسته نخست شامل محصولات ارگانیک می‌شود، یعنی محصولاتی که از ابتدا تا انتها (زمین، کاشت، داشت و برداشت) هیچ ماده شیمیایی، علف‌کش، آفت‌کش و حتی کود شیمیایی استفاده نمی‌شود و از سه سال پیش از کشت نیز هیچ گونه ماده شیمیایی وارد زمین تحت کشت این محصولات نشده است. به طوری که حتی اگر قرار است در این اراضی با علف‌ها مبارزه شود، به جای علف‌کش با استفاده از روش‌های بیولوژیک علف‌ها را از بین می‌برند.
محصولات سالم
علی کرمی می‌افزاید: گروه دوم محصولات سالم است که شامل چند درجه می‌شود، اما در تعریف کلی به محصولی گفته می‌شود که در فرایند تولید آن از علف‌کش، آفت‌کش و کودهای شیمیایی استفاده می‌شود اما در محصول نهایی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد، اثری از سموم یا آفات نیست و به عبارتی دیگر از استانداردهای لازم سلامت برخوردار است. در کشور مراکز تحقیقاتی متعددی وجود دارد که کارشناسان این مراکز از محصولات مزارع و باغ‌ها پیش از توزیع در بازار نمونه‌برداری می‌کنند تا بررسی شود این محصولات از استانداردهای لازم سلامت برخوردارند یا خیر. نمونه آن پسته‌های صادراتی بود که در سال‌های گذشته به دلیل روش نگهداری ناصحیح در انبارها دچار قارچ آفلاتوکسین شده بودند و این مسئله موجب شد مسئولان سازمان غذا و دارو و مراکز تحقیقاتی تحت نظر وزارت جهاد کشاورزی توجه بیشتری به اهمیت سلامت محصولات غذایی اعم از باغی، کشاورزی و صیفی‌جات داشته باشند.
محصولات تراریخته
این استاد بازنشسته دانشگاه بقیة‌الله(عج) ادامه می‌دهد: محصولات گروه سوم، محصولات تراریخته هستند که با تصویب قانون ممنوعیت کشت محصولات تراریخته از سوی مجلس شورای اسلامی، کشت این محصولات در کشور ممنوع شده است، اما سالانه حدود ۱۰ میلیون تُن محصول تراریخته (ذرت و سویا) وارد کشور می‌شود که بخش قابل توجهی از این محصولات برای تأمین نهاده‌های دامی مورد استفاده قرار می‌گیرد و بخشی برای تولید روغن و یا در قالب سویای بسته‌بندی شده وارد بازار می‌شود که روی بسته‌بندی این اقلام درج شده این محصول تراریخته است. وی با اشاره به اینکه یکی از مؤلفه‌های سبک زندگی سالم، استفاده از محصولات سالم است، بیان می‌کند: با انتشار سند امنیت غذایی کشور، شناسنامه‌دار شدن مواد غذایی از جمله محصولات کشاورزی و باغی مورد تأکید متخصصان و استادان دانشگاه است.
ضرورت نشاندار کردن محصولات
پروفسور کرمی با انتقاد از رده‌بندی درج شده روی محصولات غذایی می‌گوید: سازمان غذا و دارو با درج یک سیب سبز روی بسته‌بندی همه محصولات غذایی، سلامت آن‌ها را تأیید می‌کند، در حالی که کارشناسان این سازمان بارها از طریق رسانه ملی اعلام کرده‌اند پفک، چیپس، نوشابه و انواع آبمیوه‌های صنعتی فاقد ارزش غذایی است. بنابراین این پرسش مطرح می‌شود که اگر این محصولات فاقد ارزش غذایی است و سلامت مصرف‌کننده به ویژه کودکان را به خطر می‌اندازد، چرا برچسب سیب سبز سلامت دارند؟
این متخصص بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک با اشاره به اینکه در بیشتر کشورهای دنیا نشان استاندارد سلامت با درجه‌بندی رنگ از قرمز تا سبز محصولات سالم را از محصولات فاقد ارزش غذایی و یا ناسالم جدا کرده‌اند، اضافه می‌کند: در ایران فقط روی پاکت‌های سیگار علامت سرطانزا بودن آن درج شده است و سایر محصولات از یک کنار برچسب سیب سبز سلامت دارند در حالی که درست نیست محصولی که به گفته کارشناسان وزارت بهداشت فاقد ارزش غذایی و یا حتی مضر است دارای سیب سبز سلامت باشد. بنابراین درخواست ما از دولت، مجلس و سازمان غذا و دارو این است که در ایران نیز مانند دیگر کشورها رنگ این علامت درجه‌بندی شود.
کمتر از یک درصد سهم محصولات ارگانیک
کرمی با بیان اینکه حتی محصول سالم با محصول ارگانیک تفاوت دارد، می‌افزاید: در دیگر کشورها علاوه بر اینکه محصولات ارگانیک دارای برچسب مشخص هستند، رنگ سبز نیز مخصوص محصولات ارگانیک است و محصولات سالم با رنگ زرد مشخص می‌شوند.
وی در خصوص گران بودن محصولات ارگانیک می‌گوید: در ایران کمتر از یک درصد محصولات کشاورزی به روش ارگانیک تولید می‌شود، به همین دلیل قیمت آن گران است. از این رو ترویج تولید محصولات ارگانیک نیازمند آموزش کشاورزان از سوی جهاد کشاورزی است.
ضرورت شناسنامه‌دار کردن محصولات
رئیس بنیاد ملی سبک زندگی سالم با تأکید بر اهمیت شناسنامه‌دار کردن محصولات باغی و کشاورزی اضافه می‌کند: تولید محصولات سالم نیازمند آموزش باغداران و کشاورزان است و ضرورت دارد جهاد کشاورزی به واسطه کارشناسان این وزارتخانه بر عملکرد باغداران به ویژه کشاورزان از مرحله کاشت تا مرحله برداشت و بسته‌بندی نظارت داشته باشد تا مشخص باشد هر کشاورز با توجه به متراژ زمین و نوع کشت برای تولید محصول چه میزان کود و سم می‌تواند استفاده کند و روی بسته‌بندی محصولات به طور دقیق نکاتی همچون نوع آب مصرفی برای تولید محصول و همچنین میزان کود و سم استفاده شده در فرایند تولید درج شود تا مصرف‌کننده با اطمینان از عاری بودن محصولات از آفات و سموم آن‌ها را خریداری و مصرف کند.
همچنین مردم باید آگاه باشند و از سازمان‌های مسئول مطالبه کنند با نظارت دقیق بر فرایند تولید محصولات غذایی و شناسنامه‌دار کردن آن‌ها تولیدکنندگان را وادار به تولید محصولاتی سالم و عاری از سموم و آفات کنند.
پرفسور کرمی ادامه می‌دهد: سبزیجات و صیفی‌جات از جمله محصولاتی هستند که در صورت آلوده بودن با شست‌وشو سالم نمی‌شوند و ضرورت دارد دستگاه‌های متولی بر فرایند تولید این محصولات نظارت دقیق داشته باشند؛ چرا که اگر کشاورزان در آبیاری سبزی و صیفی‌جات از آب‌های آلوده و غیربهداشتی استفاده کنند در صورت تکرار شست‌وشو نیز این آلودگی‌ها در محصولات مذکور باقیمانده و وارد بدن انسان می‌شود.
اهمیت کودهای شیمیایی
کرمی در پاسخ به اینکه آیا همه مواد غذایی از جمله سبزیجات و صیفی‌جات آزمایش می‌شوند که سم، علف‌کش و آفت‌کش نداشته باشند، می‌گوید: خیر، همه مواد غذایی آزمایش نمی‌شوند اما اگر محصولات همه باغ‌ها و اراضی کشاورزی شناسنامه داشته باشند، کافی است از هر باغ یا زمین کشاورزی یک نمونه از محصول آزمایش شود تا بتوان با اطمینان سایر محصولات را استفاده کرد.
این استاد بازنشسته دانشگاه درخصوص تفاوت کودهای حیوانی که در گذشته در باغ‌ها و مزارع صیفی‌جات مورد استفاده قرار می‌گرفته با کودهای شیمیایی که هم اکنون از سوی کشاورزان و باغداران در حال استفاده است، اظهار می‌کند: در گذشته علاوه بر اینکه جمعیت اندک بود و خاک مزارع و باغ‌ها غنی بود، فناوری‌های جدید و کودهای شیمیایی وجود نداشت، به همین دلیل از کودهای حیوانی استفاده می‌شد، اما به مرور زمان افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش بهره‌وری از خاک از یک سو و تغییرات اقلیمی از سوی دیگر موجب فقیر شدن زمین‌های باغی و کشاورزی شد که تقویت آن‌ها با کودهای حیوانی امکان‌پذیر نیست.
دکتر کرمی می‌افزاید: کودهای شیمیایی طبیعی نظیر فسفات و نیترات اگر درست و به مقدار استاندارد استفاده شود، نه تنها به محصول آسیبی نمی‌زند، بلکه برای خاک مفید هم است و خوشبختانه اکنون بسیاری از کودهای کشاورزی موجود در بازار کشور ارگانیک بوده که از ترکیبات معدنی تشکیل شده و برای باغ‌ها و اراضی کشاورزی مفید است.
ممنوعیت استفاده از اسید در مزارع
وی در پاسخ به اینکه آیا استفاده از اسید در مزارع سیب‌زمینی با هدف تولید بیشتر مورد تأیید متخصصان است، می‌گوید: خیر، به هیچ عنوان مورد تأیید نیست، چون موجب تجمع نیترات در محصولات می‌شود. البته با توجه به نیاز کشور به تولید صدها هزار تُن سیب‌زمینی، تعداد کشاورزان متخلف در این حوزه بسیار معدود است و با دیدن یک نمونه کلیپ در فضای مجازی نمی‌توان گفت در همه مزارع سیب‌زمینی یا گوجه فرنگی از اسید استفاده می‌شود. با این حال دستگاه‌های متولی با این تخلفات باید برخورد کنند حتی اگر یک مورد باشد.
این متخصص بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک، فضای مجازی را بستری ناسالم برای گسترش شایعات در حوزه‌های مختلف از جمله مواد غذایی که عموم مردم با آن سر و کار دارند عنوان می‌کند و می‌افزاید: چندی پیش در فضای مجازی کلیپی با محتوای تولید برنج از پلاستیک منتشر شد که به هیچ عنوان واقعیت نداشت و این کلیپ مربوط به کارخانه‌ای در چین بود که با ترکیب چند ماده محصولی شبیه برنج تولید کرده بود، اما با انتشار این کلیپ در فضای مجازی شایعاتی مبنی بر تولید برنج از پلاستیک در جامعه پخش شد و مدتی ذهن مردم درگیر این مسئله بود.
نظر شما