حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی عیسی‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم، ۲۰ آبان ماه در سخنانی با بیان اینکه یکی از انتظارات مقام معظم رهبری استخراج مبانی علوم انسانی از قرآن کریم است، گفت: مراکز حوزوی باید برای پاسخ به این مطالبه فعالیت جدی داشته باشند؛ البته برخی مراکز لبیک گفته‌اند ولی با تأملی که دفتر تبلیغات دارد به این نتیجه رسیدیم که فعالیت بایسته‌ای صورت نگرفته است.
وی افزود: لذا کارگروهی با حضور ۱۸ نفر از متخصصان درجه یک قرآنی تشکیل دادیم و در طول چند سال فعالیت خود منشور مرجعیت قرآن را تدوین کرده که قرار است در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب و به نهادهای مختلف ابلاغ شود.
عیسی‌زاده افزود: برای این کار فرهنگسازی و آگاهی‌بخشی نیاز بود لذا همایش مرجعیت علمی قرآن را برگزار خواهیم کرد و برای این کار هم سراغ متخصصان حوزه و دانشگاه رفته‌ایم تا نظرات آنان دریافت شود؛ تاکنون صد نفر شناسایی و دعوت به ارسال مقاله شدند که مقالات خوبی هم برای همایش مرجعیت علمی قرآن به دست ما رسیده است.
عیسی‌زاده با بیان اینکه بنده مدت یک‌سال است که بخشی از مطالعات خود را به بحث «سلامت معنوی» در دانش پزشکی متمرکز کرده‌ام، گفت: معتقدم یکی از کارهایی که می‌توان در بحث مرجعیت انجام داد و تاکنون کار چندانی برای آن نشده، بحث سلامت معنوی است که حتی سازمان بهداشت جهانی بر آن تاکید دارد و مقالات زیادی در داخل و خارج هم در این باره تولید شده است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم، اضافه کرد: در میان ابعاد سلامت، سلامت معنوی نقش مهمی در روح و روان و سعادت واقعی انسان دارد و فقدان آن می‌تواند منشأ بیماری‌های روانی و حتی مشکلات جسمانی شود؛ براساس نتایج حاصله از تحقیقات پژوهشگران نیز یکی از عوامل عمده بیماری‌های روانی و عوارض جسمی فقدان بعد معنوی سلامت است.
این پژوهشگر با بیان اینکه دانشمندان در دهه‌های اخیر متوجه شده‌اند که تاکید بیش از حد بر سلامت جسمانی در چند دهه اخیر و غفلت از بعد بسیار مهم معنوی و روحانی سلامت جامعه را به خطر انداخته و راهکارهایی هم ارائه کرده‌اند، اظهار کرد: در میان راهکارهای مختلف ما معتقدیم که قرآن می‌تواند مرجعی علمی برای بحث سلامت معنوی باشد؛ بنده مطالعات زیادی در این زمینه داشته‌ام ولی متاسفانه در مورد دیدگاه قرآن به خصوص در موضوع نظارت وجدانی و قلبی تحقیقات چندانی وجود ندارد. البته نظارت بیرونی مانند امر به معروف و نهی از منکر هم مسئله بسیار مهمی در سلامت معنوی جامعه است ولی مورد بحث ما نیست.
تعریف مرجعیت علمی قرآن
عیسی‌زاده با بیان اینکه منظور ما از مرجعیت علمی قرآن کریم همان چیزی است که در منشور آمده و براین اساس اثرگذاری معنادار و روشمند قرآن بر دانش‌های ساخت‌یافته را مرجعیت علمی می‌دانیم، تصریح کرد: این اثرگذاری به گونه معناداری در عرصه‌های مختلف علوم جاری است ولی به معنای تأثیر مستقیم بر همه ابعاد علوم نیست و به تعبیر دیگر مرجعیت علمی یعنی اینکه می‌توان مبانی و اهداف علوم را براساس جهان‌بینی الهی و توحیدی و انسان‌شناسی اسلامی سامان داد و قرآن چنین ظرفیتی را دارد گرچه صورت علوم در قرآن نیامده است. مراد از مرجعیت در بحث ما یعنی می‌توان از آیات قرآن راهکارهای دستیابی به سلامت معنوی را به دست آورد.
وی با بیان اینکه سلامت هم به معنای آرامش و امنیت و هم به معنای نداشتن عیب است، اضافه کرد: این تعریف در نظر سازمان جهانی بهداشت به معنای تامین کامل سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است و نه فقط فقدان بیماری و نقص عضو. بنابراین سلامت چندبعدی است و سلامت معنوی هم در رویکرد مادی‌گرایانه فرایندی است که با بهره‌مندی از آن می‌توان به درمان بیماران جسمی کمک کرد ولی در اصطلاح غیرپزشکی و یا پزشکی معناگرا سلامت معنوی فرایندی است که علاوه برای بهره‌گیری در سلامت جسمی بیماران می‌تواند در درمان روحی و روانی هم مفید باشد و بالاتر از این می‌تواند شرایطی در جامعه پدید آورد که سلامت اجتماعی را افزایش داده و به کمال همه‌جانبه انسان و انسانیت کمک کند.
وی افزود: آقای عزیزی در تعریفی گفته است سلامت معنوی حالت اطمینان، امنیت، آرامش و سکون قلبی و روحی برخاسته از اعتماد و اطمینان به منبعی برتر، قوی‌تر و ماورایی است که باعث افزایش امید و نشاط درونی می‌شود و علاوه بر تعالی و سلامت همه‌جانبه انسان به انسانیت هم کمک می‌کند. افرادی از این سلامت برخوردارند که دارای جهان‌بینی توحیدی بوده و باور قلبی مستحکم نسبت به خدا و زندگی ابدی داشته باشند.
عیسی‌زاده با بیان اینکه نظارت هم به معنای نگریستن بر چیزی همراه با تعقل و به معنای حکم و داوری بین مردم و به معنای بصر و چشم است، تصریح کرد: مفهوم نظارت در قرآن در قالب واژگانی چون الناظرین و ینظرون، رعی، علم، شهود و ... و در برخی به معنای تحت نظر قرار دادن و در برخی آیات به معنای نگریستن است که همان معنای نظارت و ارزیابی است و انواع آن هم نظارت بیرونی، وجدانی و درونی و قلبی است.
وی افزود: نظارت درونی دو بخش دارد؛ نظارت الهی و وجدانی؛ واژه نظارت در قرآن نیامده است ولی سراسر قرآن واژه‌های مرتبط مانند ینظرون و رعی و علم و ... آمده است در نتیجه خداوند می‌خواهد بفرماید من و ملائکه و زمان و پیامبران و ائمه من و اعضای بدن خودتان در حال نظارت بر شما هستند و اعمال شما را می‌فهمند و متوجه می‌شوند. خیلی از آیات تأکید بر علیم بودن خداوند دارد یعنی ای بنده من من از همه کارهای شما مطلعم و حتی تعبیر «خبیر بما تعملون» و آگاهی از درون انسان را هم به او یادآور می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم با بیان اینکه منبری‌ها و محققان ما چقدر در باره بحث نظارت قرآنی سخنرانی و مطلب دارند؟ گفت: بنده در جلسه‌ای آزمایش کرده‌ام ولی هیچ کسی جواب مثبتی به بنده نداد که به این بحث در بین مردم پرداخته باشند. بنده آیات مرتبط با نظارت الهی را جمع‌آوری کرده‌ام که اشاره به نظارت اعضای بدن انسان بر خود او دارند؛ اشاره به نظارت خدا، انبیاء و اولیاء و صلحا و شهدا و زمان و مکان و ... دارد.
وی افزود: اگر انسان در این آیات تأمل کند، قطعا گام مهمی در جهت سلامت معنوی خود برداشته است زیرا انسان اگر بداند تحت نظارت الهی است، دست به هر کاری نخواهد زد و سلامت خود و جامعه را به خطر نمی‌اندازد. بنده نظارت وجدانی را هم مطرح کرده‌ام که برخی واژگان مرتبط با آن هستند از جمله نفس لوامه و ... است که بحث مفصلی دارد.
همچنین در این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین غرسبان، دبیر نشست در سخنانی گفت: همایش مرجعیت علمی قرآن کریم طی دو سه ماه آینده در قم برگزار خواهد شد و تاکنون بیش از ۴۰ نشست با هدف فرهنگسازی بحث مرجعیت علمی قرآن برگزار شده است و نشست کنونی چهل و سومین نشست محسوب می‌شود.
نظر شما