آذر که می‌آید، آسمان رنگ عوض می‌کند، تیره می‌شود، کودکان و سالخوردگان به سرفه می‌افتند. مدرسه‌ها تعطیل و بیماران تنفسی راهی مراکز درمانی می‌شوند که نتیجه چرخه تکراری قوانین بر زمین مانده، نبود «خودروهای با سوخت غیر فسیلی و استفاده از فناوری‌های نوین» است. آلودگی هوا از آن دست مشکلاتی است که حق حیات انسان را به خطر می‌اندازد.

حالا چند روز است برنامه خاموشی‌های بخش خانگی در استان‌های مختلف منتشر می‌شود، تا برای نخستین بار، ایران در فصل پاییز دچار خاموشی شود. مسئولان دولت اعلام می‌کنند برای سلامت مردم اقدام به توقف مازوت سوزی نیروگاه‌ها کرده‌اند و به همین دلیل باید قطعی برق را تحمل کرد و فاطمه مهاجرانی نیز در توییتی نوشت: می‌توان برای مدت محدودی «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد. اما برخی دیگر ناترازی انرژی و عدم برنامه‌ریزی دولت برای تأمین گاز و گازوییل را دلیل قطعی برق می‌دانند.

قطعی برق یا قطع جریان زندگی بیماران

اما نکته قابل تأمین اینجاست که گویی مسئولان نمی‌دانند وقتی کلید دستگاه اکسیژن‌ساز با قطع برق خاموش می‌شود، هر لحظه ممکن است چراغ زندگی هر بیمار وابسته به اکسیژن خاموش شود.

این روزها قطعی مکرر و طولانی برق نفس بیمارانی که حیات آن‌ها به دستگاه اکسیژن وصل است را به شماره انداخته‌است. تنها داروی تضمین شده برای برخی از بیماران ریوی، قلبی یا بیماران عفونی اکسیژن است و دستگاه‌های اکسیژن‌ساز چه در بیمارستان‌ها و چه در خانه‌ها با برق کار می‌کنند.

هزینه اضافی روی دست بیماران

حالا خاموشی‌های مکرر و طولانی‌مدت برق در کشور در کنار تمام چالش‌هایش جان بیماران را به بازی گرفته و هر دقیقه خاموشی برق به خصوص برای بیماران بستری در منازل که به دستگاه‌های اکسیژن‌ساز خانگی وصلند، به معنای قطع اکسیژن و قطع تنفس است و بیماران و خانواده‌هایشان با خاموش شدن چراغ خانه نگرانند چراغ جان خود یا عزیز بیمارشان هم به دلیل قطع دستگاه اکسیژن خاموش شود.

برخی از بیماران عنوان می‌کنند مجبور شده‌اند به دلیل قطعی برق به خرید تجهیزات شارژی یا باطری روی بیاورند و به دلیل گرانی این تجهیزات توانایی خرید آن را ندارند، برخی دیگر نیز عنوان می‌کنند برای تأمین اکسیژن مجبور به خرید دستگاه‌های یک بار مصرف شده‌اند که هر دستگاه حدود پانصد هزار تومان برای آن‌ها هزینه در بر داشته است.

شاید بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برق اضطراری داشته‌باشند و در صورت خاموشی بتوانند تا چند ساعتی دستگاه‌های حیاتی وابسته به برقشان را مدیریت کنند، اما بیماران خاص می‌گویند: «‌ما برای بیمار تنفسی دستگاه اکسیژن‌ساز اجاره کرده‌ایم که با برق کار می‌کند و در این روزها خیلی از بیماران مانند ما هستند. وقتی دو ساعت بدون برق باشیم، اکسیژن بیمارمان را چگونه تأمین کنیم؟»

تنها بیماران نیازمند اکسیژن نیستند و بیماران دارای زندگی نباتی هم نفس کشیدنشان به دستگاه‌های ونتیلاتور وابسته است و بیشتر آن ها در خانه بستری‌اند و در این روزها با هر بار قطع و وصل برق جان این بیماران هم قطع می‌شود و ممکن است دیگر نفسشان بالا نیاید.

حمیدرضا ادراکی، مدیر عامل انجمن بیماری‌های نادر راجع به اینکه چه خطراتی با قطع برق بیماران نادر را تهدید می‌کند گفت: تعدادی از بیماران ما هستند که مرتب باید از دستگاه‌های متصل به برق اعم از پمپ‌های اکسیژن استفاده کنند. برخی نیز به طور دائم باید مراقبت نوری داشته باشند تا پوست آن‌ها که آسیب دیده ترمیم شود.

وی با بیان اینکه برخی بیماران نیز احتیاج به لیزر دارند عنوان کرد: تمام این بیماران باید یک ساعت مشخصی، باید تحت درمان‌هایی در منزل باشند که این درمان‌ها با دستگاه انجام شده و نیاز به برق دارد. تمام ساعات درمان بیماران از قبل برنامه ریزی شده است.

وی ادامه داد: گاهی اوقات برای فیزیوتراپی بیمار به مراکز درمان مراجعه می‌کند ولی با قطعی برق مواجه می‌شود مجبور است منتظر بماند و شرایط طوری نیست که بخواهد معطل شود.

مدیر عامل انجمن بیماری‌های نادر افزود: برخی بیماران دچار معلولیت هستند و با ویلچر حرکت می‌کنند اصلاً امکان استفاده از پله را ندارند آن‌ها در زمان قطعی برق برای کارهای شخصی یا درمانی خود با مشکل قطع شدن آسانسور روبه‌رو می‌شوند. این یک معضل برای بیماران معلول ما است. مهم‌ترین مسئله این است که در منزل بیماران تحت درمان هستند که درمان آن‌ها به برق نیاز دارد و حتی این دستگاه‌ها شارژی هم نیستند.

ادراکی گفت: مسئولان ساعت قطعی برق را اعلام کرده‌اند اما بسیاری از موارد، بیمار توجیه شده است که در یک ساعات بخصوص درمان انجام شود.

وی اذعان داشت: پمپ اکسیژن را نمی‌توان حتی یک ساعت قطع کرد. اگر در زمان قطعی برق، دو ساعت دستگاه قطع باشد و دوباره وصل شود بیمار ممکن است دچار هایپوکسی (کاهش میزان اکسیژن در بافت بدن بیمار) شده و آثار زیان باری به ریه وارد شود.

دولت تدبیر نکرد

مدیر عامل انجمن بیماری‌های نادر مطرح کرد: ما نگران هستیم. دولت می‌خواست مازوت‌سازی انجام ندهد و از مازوت برق گرفته نشود تا به سلامت مردم آسیب وارد نکند. این قطعی برق نیز کم‌تر از مازوت آسیب به بیمار وارد نمی‌کند.

وی ادامه داد: مراکز کمی دارای ژنراتور هستند، بیشتر بیمارستان‌های بزرگ ژنراتور دارند و مراکز درمانی کوچک دارای ژنراتور نیستند. بعضی لوازم تشخیص‌دهی، تصویربرداری و درمانی تا یک تا دو ساعت برق ذخیره در خود نگهداری می‌کنند اما ما فکر قطعی برق را برای مراکز درمانی نمی‌کردیم.

ادراکی افزود: باید طوری برنامه‌ریزی شود که مراکز درمانی شامل این قطعی برق نباشند و دچار چالش نشوند.

تحمیل هزینه اضافی به بیماران

وی در مورد اینکه ممکن است هزینه‌هایی به خانواده بیمار متحمل شود گفت: اضافه شدن هزینه‌ها در این موارد بسیار است. کسانی که نیاز به اکسیژن دارند برای آن دو _ سه ساعتی که برق قطع می‌شود برای زنده ماندن بیمارشان مجبورند پمپ اکسیژن تهیه کنند، که با رقم‌های بالایی در موقع خرید روبه‌رو می‌شود.

وی اذعان داشت: یک دستگاه به نام هواساز وجود دارد که این دستگاه برای افرادی است که به بیماری‌های ریوی نادر مانند سیستیک فایبروزیس و سی‌اف مبتلا هستند که باید شخص مرتب از دستگاه اکسیژن و دستگاه هواساز استفاده کند. بیمارانی که دچار هیپوپلازی‌های ریه‌وی هستند، قطع یک لحظه برق حکم بازی با جان آن‌ها را دارد.

ارداکی اظهار داشت: افراد ممکن است برای رفع مشکل به دستگاه‌های شارژی روی بیاوند اما هزینه قابل قبولی را باید متحمل شود و در این روزها به دلیل قطعی برق و وجود نداشتن ناظری در کشور برای قیمت گذاری‌ها، هزینه دستگاه‌ها گران‌تر از قبل می‌شود.

وی مطرح کرد: کار دشواری است اما حداقل کاری که دولت می‌تواند انجام دهد این است که مراکز درمانی و تشخیصی را از این قطعی برق مستثنی کند، تا حداقل بیماری که تحت درمان است دچار چالش نشود.

محمدرضا مدرسی فوق تخصص ریه و رئیس انجمن CF ایران در این خصوص گفت: توجه به قطع برق در روزهای اخیر مشکلاتی برای بیماران تنفسی به وجود آمده است. بعضی بیماران تنفسی هستند که نیاز به دستگاه نبولایزر و بخور دارند. می‌توانند در زمان قطعی برق از دستگاه استفاده نکنند و استفاده از دستگاه را به زمان دیگری انتقال دهند.

وی ادامه داد: بیماران دیگری با توجه به شرایط جسمی شان از دستگاه ونتیلاتور استفاده می‌کنند. تعداد این بیماران زیاد نیست اما دولت باید به نیاز این افراد توجه داشته باشد.

مدرسی با اشاره به اینکه این بیماران دو راه برای استفاده از این دستگاه دارند توضیح داد: یا باید از برق شهری استفاده کنند، یا از باطری که قابلیت شارژ شدن دارد استفاده کنند.

نباید به بیماران آسیب وارد شود

فوق تخصص ریه افزود: مراکز درمانی دارای ژنراتور برق هستند اما افراد مسئول باید فکری برای موارد استثنا کنند، تا کمترین آسیب به کودکان بیمار وارد شود. درمجموع باید از این بیماران حمایت شود. بعضی افراد که نیاز به اکسیژن‌ساز دارند، می‌توانند از کپسول اکسیژن استفاده کنند. بعضی افراد اما نیاز به دستگاه ونتیلاتور دارند که این دستگاه با برق کار می‌کند.

مدرسی اظهار داشت: ونتیلاتور دو نوع است. یک نوع ممکن است باطری داشته باشد و شارژ را دو تا سه ساعت در خود نگه‌دارد و کارکند. نوع دیگر آن متصل به باطری نیست و باید از برق شهری استفاده برای کار با آن استفاده شود لذا این موضوع نیز برای بیماران چالش برانگیز است.