آیت‌الله عبدالله جوادی آملی از مراجع معظم تقلید شیعه عصر روز پنجشنبه ۲۴ آبان ماه در دیدار جمعی از اساتید سطوح عالی و خارج فقه حوزه‌های علمیه، با مرور تاریخ حوزه علمیه، به بررسی چالش‌ها و دستاوردهای آن پرداخت و اظهار کرد: حوزه علمیه قم، با وجود فشارها و محدودیت‌های دوران رضاخان، توانسته ظرفیت علمی و معنوی خود را حفظ و گسترش دهد.

وی با اشاره به دوران دشوار و محدودیت‌هایی که علما تجربه کردند، افزود: در آغاز، در حوزه فقط فقه و اصول تدریس می‌شد و علوم عقلی و کلام جایگاه چندانی نداشت. اما تلاش‌های علمای بزرگی همچون آیت‌الله بروجردی و علامه طباطبایی، نقشی اساسی در گسترش علوم دینی و احیای فلسفه اسلامی در حوزه داشت.

این مرجع تقلید جهان تشیع با تأکید بر اهمیت علوم عقلی، و نقش علامه طباطبایی در ایجاد تحول در حوزه، بیان کرد: مرحوم طباطبایی فرمودند وقتی به حوزه آمدم، متوجه شدم که اینجا تنها به فقه و اصول توجه می‌شود و جای علوم عقلی و قرآن در آن خالی است؛ به همین دلیل تدریس فلسفه و تفسیر را آغاز کردم.

ایشان با اشاره به نقش بزرگان دیگری همچون شهید مطهری در ترویج علوم عقلی، افزود: حوزه قم به مرور زمان توانسته است به یک مرکز علمی و فکری بین‌المللی تبدیل شود. مرکزی که در آن، هم علوم عقلی و هم تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه در کنار فقه و اصول آموزش داده می‌شود.

آیت‌الله جوادی آملی تأکید کرد: حوزه‌ها باید با قدرت و پویایی به مسائل دینی و احکام شرعی بپردازند؛ چراکه فقه اسلامی ابعاد گسترده‌ای برای بررسی دارد. حوزه‌های علمیه باید با استدلال و منطق، احکام دینی را تبیین و به پرسش‌های اجتماعی و دینی پاسخ دهند.

ایشان به وظایف سه‌گانه حوزه‌های علمیه اشاره کرد و افزود: قرآن کریم به سه وظیفه اشاره کرده است که عبارتند از حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن. ﴿ٱدۡعُ إِلَیٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِٱلۡحِکۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِی هِیَ أَحۡسَنُ ﴾ این وظایف که شامل ارشاد، هدایت اخلاقی و تبیین حکمت الهی است، باید بین اساتید تقسیم شود؛ بنابراین حوزه‌های علمیه هم فقه و حقوق و هم جدال احسن را باید در کنار آموزش قرآن داشته باشند، و حتما هر کدام از اساتید حوزه یک بحث قرآنی در کنار درس فقه و اصول خود ارائه دهند.