از پلاکی در گردن گرفته تا دستبندی بر دست، از ساعتی بر دیوار تا قاب خوشطرحی بر طاقچه خانه؛ همه این وسایل و چند صد قلم کالای دیگر از این قبیل، در «مهر» تولید و زینتبخش فضای خانه و آرامش روح صاحبخانه میشوند. اینها وسایل معمولی نیستند، در تکتک این اشیا، گوشهای از فضای زیارت و حرم و امامرضا(ع) خودنمایی میکند. آثار برند مهر از سوی مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی تولید میشوند و توجه زیادی را به خود جلب کردهاند.
هنر رضوی در دست زائران
سال ۱۴۰۰ بود که «مهر» از یک ایده تبدیل به یک مجموعه شد و در ادامه، شکل یک برند را به خود گرفت. این مجموعه با هدف تولید محصولات فرهنگی با ریشه ایرانی اسلامی و هویت زیارت و بارگاه منور رضوی پا گرفت. محصولاتی که خیلی زود جای خود را در سبد خرید سوغاتی زائران ایرانی و خارجی باز کردند.
محصولات هنری رضوی این روزها در بیش از ۱۰ دسته تولید میشوند. از سفال و سرامیک گرفته تا زیورآلات، ظروف، تابلو و... . در مجموعه این دستهبندیها حدود هزار100 قلم کالا تولید میشود. محصولاتی که طراحی منحصربهفردی نسبت به سایر موارد مشابه دارند. در همه این آثار حالوهوای حرم مطهر در نظر طراحان نمایان است و به این واسطه، محصولاتی متفاوت پس از تولید، راهی بازار سوغاتی اطراف حرم مطهر میشوند.
این کالاهای جذاب و دلپسند قرار است یک سویه خاص را دنبال کنند و آن هم اصلاح مصرف فرهنگی جامعه است. هدفی که اگر محقق شود، رنگوبوی امام رضایی علاوه بر فکر و ذهن ما، در فضای خانه و وسایل فرهنگیمان هم نمو پیدا میکند.
رشد اقتصادی در روزهای رکود و تورم
با وجود رکود و تورم در اقتصاد کشور در سالهای گذشته، برند مهر جای خود را در بازار پیدا کرده و به عنوان یک مجموعه موفق پیش رفته است. رشد ۴هزار درصدی این برند در زمینههای اقتصادی، مهر تأییدی بر این موضوع است. البته که این رشد اقتصادی و نفوذ در بازار سوغاتی اطراف حرم مطهر ناشی از خاص بودن محصولات مهر است. این برند ذیل مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی، محصولات سوغاتی را با فرهنگ و سیره زیارت و حرم مطهر رضوی در هم آمیخته و توجه زائران از داخل و خارج کشور را جلب کرده است. مدیر بازرگانی مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی میگوید: «آنچه میتواند برای زائر دارای اهمیت باشد، دسترسی به محصولی است که حس خاطرهانگیز و معنوی فضای حرم را با خودش منتفل کند».
سعید جعفرنژاد ادامه میدهد: «از سنگهای حرم مطهر، گلهای خشکشده بالای ضریح، تابلوها و المانهای خاص حرم مطهر در محصولات استفاده شده تا این حس مدنظر در مخاطب ایجاد شود. این محصولات هم جنبه تبرک دارند و هم سوغاتی ارزشمندی هستند».
در تولید محصولات هنری رضوی، سلیقه همه مخاطبان بهخصوص زائران عربزبان مدنظر بوده است. وی میگوید: «سلیقه بصری، وزن محصول، هویت رضوی و... از جمله نکاتی هستند که در طراحی و تولید محصولات مهر داری اهمیت هستند و از سوی همکاران ما لحاظ میشوند».
سفر مهر تا آن سوی مرزها
علاوه بر طراحی خاص و توجه به سلیقه همه زائران، کاربردی بودن این تولیدات هنری هم مدنظر بوده است. جعفرنژاد توضیح میدهد: «سعی کردهایم در تولید محصول، این اثر با لایه درونی شخصی و احوالات فرد ارتباط بگیرد تا برای او کاربردی و در دسترس باشد».
محصولات برند مهر در شعب این مجموعه عرضه میشوند و پس از سه سال از تولد این برند، بسیاری از زائران به دنبال محصولات این مجموعه هستند. مدیر بازرگانی مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی میگوید: «اکنون در مشهد، محصولات مهر در پنج شعبه در دسترس زائران است. یکی از این شعب در خیابان کوهسنگی است و بقیه پیرامون حرم مطهر دایر شدهاند».
محصولات مهر تا آن سوی مرزها هم رفته است. جعفرنژاد میگوید: «در حال حاضر در دو فروشگاه در لبنان و بحرین هم محصولات مهر عرضه میشود. علاوه بر این، تولیدات این مجموعه در نمایشگاههای بینالمللی هم درخشیده و موردتوجه قرار گرفتهاند».
به گفته جعفرنژاد، مدیران مهر در نظر دارند در فرصتهای پیشرو، محصولات خود را در سایر شهرها هم عرضه کنند.
حلقه وصل طرح، تولید و فروش
خلق برند مهر، یک اثرگذاری ویژه بر بازار صنایع دستی در مشهد داشته است و برای فعالان این حوزه یا اشتغالزایی کرده و یا زمینه رشد بیشترشان را فراهم کرده است. جعفرنژاد توضیح میدهد: «یکی از مشکلات فعالان بازار صنایع دستی، شکل نگرفتن شبکه کاری میان این افراد است. برای تولید و عرضه یک محصول صنایع دستی، سه حلقه طراحی، تولید و بازار باید در کنار هم قرار گیرند، برند مهر این سه حلقه را در کنار هم قرار داده و میان آنها ارتباط شبکهای به وجود آورده است».
از روز آغاز به کار مهر، طراحان محصولات، نقش اول راهاندازی این چرخه را ایفا کردهاند. در ادامه، مدیران و کارشناسان مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی پای تولیدکنندگان را به این دایره باز کرده و در نهایت زمینه عرضه و فروش محصولات را فراهم کردهاند. وی در اینباره میگوید: «همه محصولات برند مهر، تولید بخش خصوصی از سراسر کشور هستند و فارغ از دخالت بخشهای دولتی، این کار باکیفیت را پیش میبرند. برند مهر سبب شده حدود 2 هزار نفر در این فرایند مشغول به کار شوند و یا هنر خود را توسعه دهند».
خدمت به اقتصاد شهر
همراه با تولد برند مهر، اتفاقات خوبی برای این مجموعه و تولیدات صنایع دستی شهر مشهد رقم خورده است. نتیجه این اقدامات این است به توسعه اقتصادی شهر مشهد مقدس بهخصوص اقتصاد زیارت کمک شده است. مدیر بازرگانی مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی میگوید: «ایجاد چرخه طراحی، تولید و فروش محصولات صنایع دستی در برند مهر، سه نکته مثبت به همراه داشته است. نخست اینکه پول به تولیدکننده داخلی میرسد، مورد دوم اشتغالزایی است و نکته مثبت سوم هم این است تولیدکنندگان را توانمند میکند».
پا گرفتن مهر، کمک پررنگی به توسعه تواناییهای تولیدکنندگان صنایع دستی کرده است. جعفرنژاد توضیح میدهد: «ما از این طریق دانش طراحی را در خدمت تولیدکنندگان قرار داده و از طرفی بازار فروش محصولات را برای آنها مهیا کردهایم که مجموعه این اتفاقات سبب شده افرادی که با مهر همکاری میکنند یک روند روبهرشد را سپری کنند».
در میان تولیدکنندگان صنایع دستی برند مهر، برخی افراد با شرایط خاص به کار گرفته شدهاند. وی توضیح میدهد: «بخشی از سیاستگذاری ما در راهاندازی برند مهر، تمرکز بر حوزههای اجتماعی است. به همین واسطه بخشی از تولید محصولات را به زندانیان توانمند سپردهایم. همچنین برخی محصولات توسط خانمهای سرپرست خانواده تولید میشود».
پس گرفتن بازار از چینیها
مدیران مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی امیدوارند روند رشد سه سال اخیر، برای سالهای پیشرو هم ادامهدار باشد. از همینرو برنامههایی را برای آینده تعریف کردهاند. سعید جعفرنژاد میگوید: «سعی داریم در مرحله اول، تنوع محصولات را بیشتر کنیم و در ادامه با توسعه شعب، بیش از گذشته در دسترس زائران گرامی باشیم».
بازار گسترده و پرمشتری سوغاتی در شهر مشهد و اطراف حرم مطهر، یکی از اهداف اقتصادی برند مهر است، او میگوید: «بازار معابر منتهی به حرم مطهر، ظرفیت ویژهای است، اما متأسفانه بیشتر کالاهای سوغاتی آن از بازار چین تأمین میشود. حتی در مذهبیترین کالاها هم این مورد مشهود است و در نتیجه، سود آن به جیب چینیها میرود و مهم است این بازار در اختیار تولیدکنندگان داخلی باشد».
هدفگذاری برای حمایت از تولید داخلی در شهر مشهد سبب شده حالا علاوه بر شعب مهر، محصولات این مجموعه در برخی فروشگاههای شخصی اطراف حرم مطهر هم در دسترس زائران باشد.
نظر شما