عطالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور گفت: در حوزه تولید گندم سه کشور اول تولید کننده چین، هندوستان و روسیه هستند و رتبه ایران هم دوازدهم تا سیزدهم دنیا است.

تولید ۱۴میلیون و ۵۰۰هزار تن گندم در ایران

هاشمی افزود: در واقع با تولید حدود ۱۴میلیون و ۵۰۰ هزار تن در این جایگاه قرار داریم آن هم در شرایطی که میزان خرید تضمینی امسال به ۱۲میلیون تن رسیده است و با این تفاسیر امسال هیچ نیازی به واردات نداریم و به عبارتی می توان گفت در تولید گندم به خودکفایی رسیده ایم.

عدم وجود نقدینگی؛ چالش بزرگ گندمکاران

وی ادامه داد: با این وجود گندمکاران کشور با چالشها و مشکلاتی مواجه هستند که از جمله آنها می توان به عدم وجود نقدینگی مخصوصا در مرحله کاشت اشاره کرد که به صورت ویژه نیاز به نقدینگی دارند و تسهیلات بانکی داده نمی شود و اگر هم تسهیلاتی داده شود و با نرخ سودهای بالا است.

هاشمی افزود: از سوی دیگر بحران و کمبود آب دامنگیر این بخش نیز است ضمن اینکه گندمکاران در برخی موارد در تامین نهاده مشکلات دارند. همچنین در بحث مکانیزاسیون مشکل داریم؛ به این معنا که مکانیزاسیون صد درصد و کامل را نداریم و شاهد هستیم نهایتا تراکتور و تعدادی از دنباله بندها با تراز ۳۰سال پیش در مزارع هستند و به این ترتیب اصلا به روز نیستند.

سطح زیر کشت دیم در حال افزایش است

وی با اشاره به گرانی نهاده ها گفت: گرانی نهاده ها که در نتیجه منجر به بالا رفتن هزینه تولید می شود از دیگر مشکلات و چالشهای گندمکاران است مضاف بر اینکه در موقع خرید، دولت به موقع پول گندمکاران را پرداخت نمی کند. از سوی دیگر در این بخش تحقیقات، آموزش و ترویج هم کارایی چندانی ندارد به ویژه اینکه اعتبارات این بخش کم است در حالی که باید اعتبارات این بخش در راستای کمک به کشاورزان به میزان کافی باشد.

رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور در خصوص توسعه دیمزارها نیز اظهار کرد: در حوزه جهش تولید در دیمزارها کمک هایی در رابطه با تامین نهاده ها، آموزش ها و غیره توسط بخش دولتی انجام می شود که موجب ایجاد جهش در دیمزارها شده و سطح زیر کشت هم با توجه به اینکه می شود زمینهای بیشتری را زیر کشت برد در حال افزایش دادن است. به این ترتیب از ۶میلیون هکتار ۴میلیون هکتار دیم است و ۲میلیون هکتار هم به صورت آبی است.

بر اساس این گزارش در حالی ایران در رتبه دوازدهم تا سیزدهم تولید گندم قرار دارد که داده های آماری حاکی است: چین، هند و روسیه سه تولیدکننده انفرادی گندم در جهان هستند که حدود ۴۱ درصد از کل تولید گندم جهان را به خود اختصاص می دهند. ایالات متحده چهارمین تولیدکننده بزرگ گندم در جهان است. با این حال، تولید گندم اتحادیه اروپا، اگر به عنوان یک کشور واحد در نظر گرفته شود، از تولید هر کشوری به جز چین بیشتر خواهد شد.

در واقع گزارشات جهانی نشان می دهد: چین با تولید بیش از ۱۳۶ میلیون تن در جایگاه اول تولید قرار دارد و پس از آن کشورهای «هند، روسیه، ایالات متحده، استرالیا، فرانسه، کانادا، پاکستان، آلمان و آرژانتین» در رتبه های بعدی تولید این محصول استراتژیک قرار دارند.

تأثیر جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ بر تولید جهانی گندم

طبق داده های آماری روسیه و اوکراین با هم نزدیک به ۳۰ درصد از تجارت جهانی گندم را تشکیل می دهند. در نتیجه، جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ باعث افزایش قیمت جهانی گندم شد و توانایی تولید اوکراین به خطر افتاد و بسیاری از کشورها روابط تجاری با روسیه را محدود یا تعطیل کردند. به طوری که قیمت رایج ترین نوع گندم کشت شده در ایالات متحده(گندم زمستانه قرمز) در ماه می ۲۰۲۲ به بالاترین حد خود و به بیش از ۵۲۲ دلار در هر تن رسید.

چین، اتحادیه اروپا و هند؛ بزرگترین مصرف کنندگان گندم در ۲۰۲۳

از سوی دیگر در بحث مصرف گندم نیز داده های آماری نشان می دهد: در سال ۲۰۲۳-۲۰۲۴ چین، اتحادیه اروپا و هند بزرگترین مصرف کنندگان گندم در سطح جهان بودند. چین در آن سال بیش از ۱۵۳ میلیون تن گندم مصرف کرد. همچنین میزان مصرف گندم در اتحادیه اروپا در مدت نامبرده ۱۱۰ میلیون تن، در هند کمی کمتر از ۱۱۰ میلیون تن، در روسیه ۴۳میلیون تن، در ایالات متحده بیش از ۳۱ میلیون تن بوده است. بعد از آن نیز از نظر میزان مصرف کشورهایی همچون پاکستان، ترکیه، مصر، ایران، بریتانیا، برزیل در جایگاه هی بعدی قرار دارند. به این ترتیب از نظر میزان مصرف گندم در سال ۲۰۲۳ با مصرف بیش از ۱۷ میلیون تن گندم نهمین کشور پرمصرف گندم محسوب می شود. این در حالی است که مصرف گندم در سراسر جهان به آرامی در حال افزایش است و از سال ۲۰۱۸/۲۰۱۹ حدود هشت درصد رشد داشته است.

منبع: بازار