روی دیگر سکه اما افکار و نگرانی‌هایی است که ممکن است با خودشان ناامیدی هم بیاورند. اینکه هوش‌مصنوعی با همه خوبی‌ها و مزایایش، غول برق‌خوار است و ما ایرانی‌ها هم که مشکل کمبود برق داریم! به نظر شما آیا می‌شود برای حل بحران بی‌برقی و کم‌برقی دست به دامن غولی شد که تا شکمش را با چند گیگا وات برق پر نکنیم، برای پاسخ به سؤالات ما لب باز نمی‌کند؟

هوش پایدار، برق‌پایدار

در حالی که بسیاری از اندیشمندان در کشورهای مختلف جهان نگران مشکلاتی هستند که پیشرفت سریع هوش‌مصنوعی می‌تواند عامل آن‌ها باشد، جنس نگرانی ما ایرانی‌ها از این بابت انگار با دیگر نقاط جهان متفاوت است. یعنی در حال حاضر مسئولان و اندیشمندان ایرانی به جای اینکه نگران باشند هوش‌مصنوعی بسیاری از مشاغل را حذف می‌کند، رقیب جدی انسان و مهارت‌هایش می‌شود و یا در آینده، کنترل جهان را در دست می‌گیرد، باید بنشینند و به این فکر کنند که چطور برق پایدار برای سرپا نگهداشتن هوش مصنوعی در ایران را تأمین کنند؟ روز گذشته «خبرآنلاین» در این باره نوشت: «آنچه هوش مصنوعی را از سایر صنایع متمایز می‌کند این است که نیاز هوش مصنوعی به برق یک نیاز دائمی است. بر اساس گزارش‌ها، مراکز داده هوش مصنوعی به یک پیک ثابت نیاز دارند و این سبب می‌شود تأمین‌کنندگان مجبور باشند به‌طور مداوم بالاترین حد ممکن انرژی را در سراسر شبکه فراهم کنند». پیش‌بینی‌ها می‌گویند تا سال ۲۰۳۰ هوش مصنوعی می‌تواند برای کشورهای حوزه خاورمیانه چیزی حدود ۳۲۰ میلیارد دلار سوددهی داشته باشد. ایران با ناترازی فعلی در حوزه انرژی و به‌خصوص برق که گرفتار آن است، چشم‌انداز روشنی را پیش روی خودش نمی‌بیند که از این ۳۲۰میلیارد دلار، سهم دندان‌گیری داشته باشد. این در حالی است که بسیاری از کشورها به تکاپو افتاده‌اند تا در عادی‌ترین عملیات روزمره خود از این فناوری بهره‌مند شوند و شرکت‌های بزرگ هم دائم به این فکر می‌کنند چگونه می‌توانند هوش مصنوعی را ارتقا دهند و سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این حوزه می‌کنند. بخش عظیمی از این سرمایه‌گذاری‌ها به‌طور مشخص، صرف تأمین انرژی هوش مصنوعی می‌شود.

وقت آینده‌نگری است

البته فعلاً مراکز داده درصد کمی از مصرف انرژی جهانی را به خود اختصاص می‌دهند، اما آینده‌نگری، آن هم آینده نه چندان دور را نباید فراموش کنیم. یادمان نرود اولاً هوش مصنوعی با چه سرعتی در حال پیشرفت و گسترش در جهان بوده و ثانیاً سهم مراکز داده هم به‌سرعت در این زمینه در حال رشد است. از طرف دیگر تأمین برق در مراکز داده هم بسیار حیاتی است، چراکه از آن برای راه‌اندازی و خنک کردن سرورهای رایانه‌ها استفاده می‌شود. همین آینده‌نگری و اینکه بتوان با کمترین میزان آلودگی، انرژی پایدار تولید کرد، غول‌های فناوری مثل مایکروسافت، گوگل و آمازون را که پیش از این روی تولید برق خورشیدی و بادی سرمایه‌گذاری می‌کردند، به تکاپو واداشته تا قراردادهایی را با اپراتورها و توسعه‌دهندگان نیروگاه‌های هسته‌ای به امضا برسانند. گوگل به‌تازگی اعلام کرده با استارت‌آپ Kairos Power برای تهیه رآکتورهای کوچک مدولار برای تأمین انرژی هسته‌ای قرارداد بسته است. آمازون هم روی توسعه رآکتورهای مدولار کوچک که توسط استارت‌آپ X-Energy تولید می‌شوند، سرمایه‌گذاری می‌کند. از سوی دیگر مایکروسافت هم قراردادی را برای ساخت یک رآکتور در جزیره Three Mile با شرکت Constellation Energy به امضا رسانده است.

آن‌هایی که ضرر می‌کنند

آمار و ارقام و تحلیل‌ها نشان می‌دهند «تا پایان سال ۲۰۲۴، حدود ۳۵درصد از کسب‌وکارها از هوش مصنوعی استفاده کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، هوش مصنوعی ۱۵.۷ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی کمک کند. ارزش بازار هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ از ۸۲۶ میلیارد دلار عبور خواهد کرد. امروزه ۵۱درصد از کسب‌وکارهای تجارت الکترونیک از هوش مصنوعی بهره می‌برند. تا سال ۲۰۲۵، هوش مصنوعی حدود ۹۷میلیون شغل جدید ایجاد می‌کند. دولت آمریکا نگاهش به هوش مصنوعی مانند پروژه‌های «فرستادن انسان به ماه» یا پروژه «منهتن» که به ساخت بمب اتمی منجر شد، است. یعنی حمایت‌ها و سرمایه‌گذاری سنگین دولتی در این زمینه انجام می‌شود و ... این‌ها بیش از اینکه آمار و تخمین باشند، واقعیت‌های پیش چشم همه ما هستند و البته این واقعیت هم پیش چشم همه ماست که این روزها و فعلاً برای تأمین برق عادی شهروندان در کشورمان مشکل داریم. در زمانه‌ای که اغلب کشورها از دغدغه تأمین برق عبور کرده‌اند، ما با وجود منابع فراوان انرژی و ظرفیت تولید برق از باد و خورشید کم‌کاری کرده و هنوز به‌شدت وابسته به گاز، گازوئیل، مازوت و... هستیم.

به فکر این باشیم که به‌زودی هوش مصنوعی مرزهای توازن قدرت سیاسی، اقتصادی، نظامی و... را در جهان تغییر می‌دهد. در آن زمان، کشورهایی که نتوانسته‌ باشند دوران گذار به هوش مصنوعی را با موفقیت پشت سربگذارند، به‌شدت زیان خواهند کرد.