یزد از شهرهای تاریخی و گردشگری مهم ایران محسوب می‌شود که با جاذبه‌های بی‌نظیر خود هر ساله میزبان هزاران گردشگر است، اما یکی از چالش‌های بزرگ این استان در مسیر توسعه گردشگری، وضعیت زیرساخت حمل و نقل ریلی است؛ حمل و نقل ریلی به عنوان یکی از ایمن‌ترین ساختارهای حمل و نقل در استان‌هایی با ظرفیت‌های گردشگری مانند یزد، نه تنها یک نیاز ضروری برای ساکنان محلی، بلکه عاملی تعیین‌کننده در جذب گردشگر است.
در حالی که گردشگران به دنبال راحتی و افزایش سرعت در سفر خود هستند، نبود زیرساخت‌های کافی در حمل و نقل ریلی می‌تواند مانعی جدی برای جذب گردشگر به شمار آید، علاوه بر این، سیستم حمل و نقل ریلی می‌تواند به کاهش ترافیک جاده‌ای، آلودگی هوا و فشار بر دیگر زیرساخت‌های شهری کمک کند، که این خود تجربه مثبت‌تری را برای گردشگران و شهروندان به همراه دارد.
همچنین دانشجویانی که مجبورند هر هفته از شهرهای دیگر به یزد سفر کنند، از کمبود ظرفیت قطار و نبود بلیت گلایه دارند؛ از سوی دیگر، کارمندانی که میان یزد و تهران رفت‌وآمد می‌کنند، با مشکلات مشابهی دست‌به‌گریبان بوده و علاوه بر نبود بلیت کافی از کیفیت پایین خدمات قطارهای موجود و تأخیرهای مکرر آن‌ها ناراضی هستند.
کمبود بلیت
برای بررسی عمیق‌تر این موضوع به بافت تاریخی یزد رفتم، همیشه در این محدوده از شهر می‌توان راهنماهای گردشگری را پیدا کرد؛ با یکی از فعالان حوزه گردشگری که هر هفته تورهای داخلی و خارجی زیادی را به مقصد یزد هدایت می‌کند، هم‌صحبت شدم، او از مشکلات جدی در سیستم حمل‌ونقل ریلی استان گلایه کرد و این موضوع را مانعی بزرگ برای توسعه گردشگری یزد دانست.
این راهنمای گردشگری در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه حمل و نقل ریلی یکی از مسیرهای کم‌هزینه و ایمن برای سفر گردشگران است، گفت: محدودیت تعداد قطارها و ظرفیت پایین آن‌ها، برنامه‌ریزی تورهای ما را به‌شدت دشوار کرده است، اغلب اوقات بلیت قطار به اندازه کافی در دسترس نیست و مجبوریم از حمل‌ونقل جاده‌ای یا پرواز استفاده کنیم که هزینه بیشتری برای گردشگران به همراه دارد.
سیدرضا موسوی ادامه داد: گردشگران خارجی معمولاً وقتی با تأخیرهای طولانی، کیفیت پایین خدمات و نبود امکانات مناسب مواجه می‌شوند، نارضایتی خود را اعلام می‌کنند، این شرایط به اعتبار ما و تجربه کلی گردشگران از سفر به ایران لطمه می‌زند.
کاهش ۸۰ درصدی ظرفیت قطارها
نایب رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافر استان یزد با بیان اینکه در استان یزد، تعادل میان عرضه و تقاضا در بخش حمل‌ونقل ریلی وجود ندارد، اظهار می کند: ظرفیت قطارهای مسافری استان یزد حدود ۸۰ درصد کاهش داشته است؛ به طوری‌که ظرفیت جابه‌جایی روزانه مسافر در گذشته هزارو۸۰۰ نفر بود و این ظرفیت به ۲۰۰ نفر کاهش یافت که با تلاش‌های اخیر، این آمار به‌تازگی روزانه به حدود ۳۵۰ نفر افزایش یافته است.
مهدی رجایی‌فرد در ادامه افزود: یزد به‌تنهایی ۳۳ درصد از درآمد راه‌آهن کل کشور را تأمین می‌کند، با این حال، تمرکز اصلی راه‌آهن کشور بر روی جابه‌جایی بار است و به‌نوعی مسافران بخش ریلی مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند، حتی ساعات مناسب حرکت قطارها نیز به قطارهای باری اختصاص یافته است.
وی ضمن انتقاد از وضعیت کنونی حمل و نقل ریلی استان یزد گفت: در استان تمایلی به تقویت حرکت قطارهای مسافری مشاهده نمی‌شود، مسئولیت اجتماعی راه‌آهن در قبال آلودگی‌هایی که برای شهر ایجاد می‌کند، چیست؟ این سیستم حتی جوابگوی نیاز مردم یزد نیست، چه برسد که نیاز گردشگران را رفع کند.
نایب رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافر استان یزد با بیان اینکه شرکت «یزد ریل شفق» ثبت شده اما در همین مرحله باقی مانده است، اظهار کرد: اما فعالیت این شرکت معطل تأمین ۵ هزار میلیارد ریال بودجه است، با این حال، شرکتی که تعهد کرده بود واگن‌های موردنیاز را به یزد بیاورد، نیز هنوز به تعهدات خود عمل نکرده است.
وعده مسئولان
نماینده مردم یزد، اشکذر و زارچ در مجلس شورای اسلامی در این خصوص به ایرنا گفت: در چند ماه اخیر مشکلات قطارهای ترنست(خودکششی) بسیار زیاد شده، گفت: پس از راه‌اندازی این قطارها، خرابی‌های مکرر در بین راه رخ داد و درنهایت مدیرعامل سابق راه‌آهن اجازه فروش بلیت این قطارها را نداد، در جلسه‌ای که با مدیرعامل جدید راه‌آهن برگزار شد، مشخص شد قطارهای پردیس نیز به دلیل طولانی بودن خط یزد و خرابی‌های پرشمار، قابلیت استفاده در این مسیر را ندارند، به همین دلیل تصمیم گرفته شد ناوگان موجود تقویت و چند سالن جدید به رام‌های موجود اضافه شود.
«محمد صالح جوکار» افزود: بر اساس توافق صورت‌گرفته، قرار است یک رام قطار مسافربری جدید به ناوگان استان اضافه شود تا بخشی از نیازهای مردم در این زمینه پاسخ داده شود، اکنون یزد یک شب در میان قطار به مقصد تهران دارد و هدف این است که با اضافه شدن رام جدید، هر شب یک قطار مسافری به مقصد تهران در دسترس باشد.
وی همچنین نقش بخش خصوصی در توسعه ناوگان ریلی را مؤثر دانست و عنوان کرد: با بخش خصوصی توافق شده تا قطارهای دست دوم وارد و راه‌اندازی شود، جلساتی با سرمایه‌گذاران علاقه‌مند برگزار شده، اما هنوز نتیجه نهایی برای واردات قطار حاصل نشده است، از این رو واردات قطارهای خودکِششی در دستور کار است، اما در تأمین کشنده‌ها و لوکوموتیو نیز کمبودهایی وجود دارد و نیاز به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این زمینه است.
نماینده یزد در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در گذشته ۲ هزار میلیارد ریال از بانک رفاه، برای بازسازی این قطارها دریافت و بخشی از این قطارها بازسازی شد، اما به دلیل نیاز به تأمین لوازم و تجهیزات از خارج کشور، مشکلاتی در سیستم‌های سرمایش و گرمایش همچنان وجود دارد؛ در نهایت تصمیم گرفته شد قطارهای ترنست کنار گذاشته شود و قطارهای تختی (چهارتخته) جایگزین آن شوند.
جوکار اذعان کرد: شرکت رجا برای اضافه کردن یک رام قطار با هشت سالن چهار تخته اعلام آمادگی کرده است، اما همچنان مشکل کمبود تأمین کشنده و لکوموتیو وجود دارد، امیدواریم با تحقق این اقدامات، مشکلات حمل‌ونقل ریلی یزد به‌ویژه در بخش مسافربری کاهش یابد.
در روند تهیه این گزارش، به‌منظور کسب اطلاعات بیشتر، چند مرحله با مدیرکل راه‌آهن استان یزد برای مصاحبه اقدام شد، اما امکان انجام آن فراهم نشد؛ به هر حال، این موضوع مانع از تهیه گزارش در مورد وضعیت حمل و نقل ریلی در استان یزد نشده است و خبرگزاری جمهوری اسلامی آمادگی برای انتشار دیدگاه‌های راه آهن را در خصوص مشکلات حمل و نقل ریلی استان دارد.
ضرورت سرمایه گذاری
مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت بر خدمات مسافری شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز درباره حذف قطارهای «ترنست» در مسیر یزد به تهران، گفت: با وجود بازسازی این قطارها و تغییر قیمت‌ها برای همخوانی هزینه و درآمد شرکت‌های بهره‌بردار، این شرکت‌ها نتوانستند از این قطارها به‌خوبی نگهداری کنند، خرابی‌های مکرر و تأخیرهای بالا موجب نارضایتی مسافران شد و راه آهن مجبور شد این قطارها را از مسیر خارج کند تا تعمیرات اساسی و اصلاحات لازم برای رفاه مسافران انجام شود.
سید محسن طباطبایی با بیان اینکه تأمین ناوگان باید از کشور های خارجی صورت گیرد، اظهار کرد: زیرساخت ریلی در مسیر یزد فراهم است، اما محدودیت در ناوگان مناسب، دست ما را برای توسعه مسیرها بسته است، تمامی ناوگان به بخش خصوصی واگذار شده و بخش خصوصی نیز هرکجا جذابیت و تقاضای بیشتری وجود داشته باشد، سرمایه‌گذاری می‌کند.
مدیرکل برنامه ریزی و نظارت بر خدمات مسافری شرکت راه‌آهن با بیان اینکه ظرفیت‌های گردشگری ریلی در کشور بسیار بالاست، ادامه داد: در بسیاری از نقاط دنیا، از گردشگری ریلی به‌عنوان یک فرصت اقتصادی استفاده می‌شود؛ در گذشته، قطار مثلث گردشگری داشتیم که از تهران، شیراز، اصفهان و یزد عبور می‌کرد و گردشگران به راحتی از پایتخت به این سه شهر گردشگری سفر می‌کردند، به دلیل جاذبه‌های تاریخی بی‌نظیر تقاضا و استقبال گردشگران از این مسیر زیاد است و آمادگی برای راه‌اندازی دوباره قطار گردشگری در این مسیر وجود دارد اما مشکل اصلی همچنان کمبود ناوگان مناسب است.
طباطبایی از مذاکرات انجام‌شده با شرکت‌های خصوصی برای توسعه حمل و نقل ریلی خبرداد و افزود: چند شرکت برای سرمایه‌گذاری در این بخش اعلام آمادگی کرده‌اند و امیدواریم تا چند ماه آینده، با ورود ناوگان جدید، قطار مثلث گردشگری احیا شود و همچنین، در صورت تأمین ناوگان، می‌توانیم مسیر ریلی بین یزد و شیراز را نیز فعال کنیم و از ظرفیت‌های گردشگری ریلی بهره بیشتری ببریم.
در حالی که گردشگران به دنبال راحتی و افزایش سرعت در سفر خود هستند، نبود زیرساخت‌های کافی در حمل و نقل ریلی می‌تواند مانعی جدی برای جذب گردشگر به شمار آید، علاوه بر این، سیستم حمل و نقل ریلی می‌تواند به کاهش ترافیک جاده‌ای، آلودگی هوا و فشار بر دیگر زیرساخت‌های شهری کمک کند، که این خود تجربه مثبت‌تری را برای گردشگران و شهروندان به همراه دارد.
همچنین دانشجویانی که مجبورند هر هفته از شهرهای دیگر به یزد سفر کنند، از کمبود ظرفیت قطار و نبود بلیت گلایه دارند؛ از سوی دیگر، کارمندانی که میان یزد و تهران رفت‌وآمد می‌کنند، با مشکلات مشابهی دست‌به‌گریبان بوده و علاوه بر نبود بلیت کافی از کیفیت پایین خدمات قطارهای موجود و تأخیرهای مکرر آن‌ها ناراضی هستند.
کمبود بلیت
برای بررسی عمیق‌تر این موضوع به بافت تاریخی یزد رفتم، همیشه در این محدوده از شهر می‌توان راهنماهای گردشگری را پیدا کرد؛ با یکی از فعالان حوزه گردشگری که هر هفته تورهای داخلی و خارجی زیادی را به مقصد یزد هدایت می‌کند، هم‌صحبت شدم، او از مشکلات جدی در سیستم حمل‌ونقل ریلی استان گلایه کرد و این موضوع را مانعی بزرگ برای توسعه گردشگری یزد دانست.
این راهنمای گردشگری در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه حمل و نقل ریلی یکی از مسیرهای کم‌هزینه و ایمن برای سفر گردشگران است، گفت: محدودیت تعداد قطارها و ظرفیت پایین آن‌ها، برنامه‌ریزی تورهای ما را به‌شدت دشوار کرده است، اغلب اوقات بلیت قطار به اندازه کافی در دسترس نیست و مجبوریم از حمل‌ونقل جاده‌ای یا پرواز استفاده کنیم که هزینه بیشتری برای گردشگران به همراه دارد.
سیدرضا موسوی ادامه داد: گردشگران خارجی معمولاً وقتی با تأخیرهای طولانی، کیفیت پایین خدمات و نبود امکانات مناسب مواجه می‌شوند، نارضایتی خود را اعلام می‌کنند، این شرایط به اعتبار ما و تجربه کلی گردشگران از سفر به ایران لطمه می‌زند.
کاهش ۸۰ درصدی ظرفیت قطارها
نایب رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافر استان یزد با بیان اینکه در استان یزد، تعادل میان عرضه و تقاضا در بخش حمل‌ونقل ریلی وجود ندارد، اظهار می کند: ظرفیت قطارهای مسافری استان یزد حدود ۸۰ درصد کاهش داشته است؛ به طوری‌که ظرفیت جابه‌جایی روزانه مسافر در گذشته هزارو۸۰۰ نفر بود و این ظرفیت به ۲۰۰ نفر کاهش یافت که با تلاش‌های اخیر، این آمار به‌تازگی روزانه به حدود ۳۵۰ نفر افزایش یافته است.
مهدی رجایی‌فرد در ادامه افزود: یزد به‌تنهایی ۳۳ درصد از درآمد راه‌آهن کل کشور را تأمین می‌کند، با این حال، تمرکز اصلی راه‌آهن کشور بر روی جابه‌جایی بار است و به‌نوعی مسافران بخش ریلی مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند، حتی ساعات مناسب حرکت قطارها نیز به قطارهای باری اختصاص یافته است.
وی ضمن انتقاد از وضعیت کنونی حمل و نقل ریلی استان یزد گفت: در استان تمایلی به تقویت حرکت قطارهای مسافری مشاهده نمی‌شود، مسئولیت اجتماعی راه‌آهن در قبال آلودگی‌هایی که برای شهر ایجاد می‌کند، چیست؟ این سیستم حتی جوابگوی نیاز مردم یزد نیست، چه برسد که نیاز گردشگران را رفع کند.
نایب رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافر استان یزد با بیان اینکه شرکت «یزد ریل شفق» ثبت شده اما در همین مرحله باقی مانده است، اظهار کرد: اما فعالیت این شرکت معطل تأمین ۵ هزار میلیارد ریال بودجه است، با این حال، شرکتی که تعهد کرده بود واگن‌های موردنیاز را به یزد بیاورد، نیز هنوز به تعهدات خود عمل نکرده است.
وعده مسئولان
نماینده مردم یزد، اشکذر و زارچ در مجلس شورای اسلامی در این خصوص به ایرنا گفت: در چند ماه اخیر مشکلات قطارهای ترنست(خودکششی) بسیار زیاد شده، گفت: پس از راه‌اندازی این قطارها، خرابی‌های مکرر در بین راه رخ داد و درنهایت مدیرعامل سابق راه‌آهن اجازه فروش بلیت این قطارها را نداد، در جلسه‌ای که با مدیرعامل جدید راه‌آهن برگزار شد، مشخص شد قطارهای پردیس نیز به دلیل طولانی بودن خط یزد و خرابی‌های پرشمار، قابلیت استفاده در این مسیر را ندارند، به همین دلیل تصمیم گرفته شد ناوگان موجود تقویت و چند سالن جدید به رام‌های موجود اضافه شود.
«محمد صالح جوکار» افزود: بر اساس توافق صورت‌گرفته، قرار است یک رام قطار مسافربری جدید به ناوگان استان اضافه شود تا بخشی از نیازهای مردم در این زمینه پاسخ داده شود، اکنون یزد یک شب در میان قطار به مقصد تهران دارد و هدف این است که با اضافه شدن رام جدید، هر شب یک قطار مسافری به مقصد تهران در دسترس باشد.
وی همچنین نقش بخش خصوصی در توسعه ناوگان ریلی را مؤثر دانست و عنوان کرد: با بخش خصوصی توافق شده تا قطارهای دست دوم وارد و راه‌اندازی شود، جلساتی با سرمایه‌گذاران علاقه‌مند برگزار شده، اما هنوز نتیجه نهایی برای واردات قطار حاصل نشده است، از این رو واردات قطارهای خودکِششی در دستور کار است، اما در تأمین کشنده‌ها و لوکوموتیو نیز کمبودهایی وجود دارد و نیاز به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این زمینه است.
نماینده یزد در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در گذشته ۲ هزار میلیارد ریال از بانک رفاه، برای بازسازی این قطارها دریافت و بخشی از این قطارها بازسازی شد، اما به دلیل نیاز به تأمین لوازم و تجهیزات از خارج کشور، مشکلاتی در سیستم‌های سرمایش و گرمایش همچنان وجود دارد؛ در نهایت تصمیم گرفته شد قطارهای ترنست کنار گذاشته شود و قطارهای تختی (چهارتخته) جایگزین آن شوند.
جوکار اذعان کرد: شرکت رجا برای اضافه کردن یک رام قطار با هشت سالن چهار تخته اعلام آمادگی کرده است، اما همچنان مشکل کمبود تأمین کشنده و لکوموتیو وجود دارد، امیدواریم با تحقق این اقدامات، مشکلات حمل‌ونقل ریلی یزد به‌ویژه در بخش مسافربری کاهش یابد.
در روند تهیه این گزارش، به‌منظور کسب اطلاعات بیشتر، چند مرحله با مدیرکل راه‌آهن استان یزد برای مصاحبه اقدام شد، اما امکان انجام آن فراهم نشد؛ به هر حال، این موضوع مانع از تهیه گزارش در مورد وضعیت حمل و نقل ریلی در استان یزد نشده است و خبرگزاری جمهوری اسلامی آمادگی برای انتشار دیدگاه‌های راه آهن را در خصوص مشکلات حمل و نقل ریلی استان دارد.
ضرورت سرمایه گذاری
مدیرکل برنامه‌ریزی و نظارت بر خدمات مسافری شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز درباره حذف قطارهای «ترنست» در مسیر یزد به تهران، گفت: با وجود بازسازی این قطارها و تغییر قیمت‌ها برای همخوانی هزینه و درآمد شرکت‌های بهره‌بردار، این شرکت‌ها نتوانستند از این قطارها به‌خوبی نگهداری کنند، خرابی‌های مکرر و تأخیرهای بالا موجب نارضایتی مسافران شد و راه آهن مجبور شد این قطارها را از مسیر خارج کند تا تعمیرات اساسی و اصلاحات لازم برای رفاه مسافران انجام شود.
سید محسن طباطبایی با بیان اینکه تأمین ناوگان باید از کشور های خارجی صورت گیرد، اظهار کرد: زیرساخت ریلی در مسیر یزد فراهم است، اما محدودیت در ناوگان مناسب، دست ما را برای توسعه مسیرها بسته است، تمامی ناوگان به بخش خصوصی واگذار شده و بخش خصوصی نیز هرکجا جذابیت و تقاضای بیشتری وجود داشته باشد، سرمایه‌گذاری می‌کند.
مدیرکل برنامه ریزی و نظارت بر خدمات مسافری شرکت راه‌آهن با بیان اینکه ظرفیت‌های گردشگری ریلی در کشور بسیار بالاست، ادامه داد: در بسیاری از نقاط دنیا، از گردشگری ریلی به‌عنوان یک فرصت اقتصادی استفاده می‌شود؛ در گذشته، قطار مثلث گردشگری داشتیم که از تهران، شیراز، اصفهان و یزد عبور می‌کرد و گردشگران به راحتی از پایتخت به این سه شهر گردشگری سفر می‌کردند، به دلیل جاذبه‌های تاریخی بی‌نظیر تقاضا و استقبال گردشگران از این مسیر زیاد است و آمادگی برای راه‌اندازی دوباره قطار گردشگری در این مسیر وجود دارد اما مشکل اصلی همچنان کمبود ناوگان مناسب است.
طباطبایی از مذاکرات انجام‌شده با شرکت‌های خصوصی برای توسعه حمل و نقل ریلی خبرداد و افزود: چند شرکت برای سرمایه‌گذاری در این بخش اعلام آمادگی کرده‌اند و امیدواریم تا چند ماه آینده، با ورود ناوگان جدید، قطار مثلث گردشگری احیا شود و همچنین، در صورت تأمین ناوگان، می‌توانیم مسیر ریلی بین یزد و شیراز را نیز فعال کنیم و از ظرفیت‌های گردشگری ریلی بهره بیشتری ببریم.
نظر شما