سمیه حاجی‌اسماعیلی، دکترای مطالعات زنان و عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده درباره زنده نگه داشتن آموزه‌های اخلاقی و سیره حضرت زهرا(س) در جوانان امروز و جامعه‌ای که روز به روز ارزش‌های معنوی و اخلاقی در حال تغییر هستند، گفت: در این زمینه، بحثی مطرح است با این عنوان که ما چگونه الگوها را معاصرسازی کنیم تا افراد بتوانند متناسب با زندگی امروز از آنها بهره گیرند، شاید این کار را بتوان یکی از بزرگترین اشتباهات دانست؛ چراکه معاصرسازی الگو به این معناست که ما معصومین(ع) را در حد خودمان تنزل دهیم، در صورتی که حضرات معصومین(ع) در زمان خودشان، تأثیرگذاری بسیار بالایی داشتند و دیگران از آنها تأثیر بسیاری می‌گرفتند؛ بنابراین اینکه بخواهیم آنها را تنزل دهیم، روش خوبی نیست؛ بنابراین آنچه مهم است توجه به زندگی معصومین(ع) و گرفتن شاخص و معیار از زندگی آنهاست.

وی افزود: زندگی معصومین(ع) دو لایه دارد؛ یکی لایه‌های ثابت و تغییرناپذیر و دیگری لایه‌های متغیر که از عصری به عصر دیگر متفاوت هستند. اگر بتوانیم عناصر ثابت در زندگی معصومین(ع) را شناسایی کرده و معیارها و اصالت‌ها را بیابیم، در این صورت توانسته‌ایم آنها را الگو قرار دهیم. مثلاً حضرت زهرا(س) در مقطعی از زمان خود درخواست کنیز داشتند، برای اینکه کنیز در کارهای خانه به ایشان، کمک کند تا بتوانند به عبادت بپردازند. در مرحله اول که درخواست کردند، پیامبر(ص) پاسخ ندادند، چون شرایط مهیا نبود و کنیزان را می‌فروختند و در امور مسلمانان خرج می‌کردند. اما پیامبر(ص) به جای این کار، ذکری را به ایشان آموختند که به تسبیحات حضرت زهرا(س) معروف است. این ذکر طوری بود که با شرایط زندگی ایشان سازگار بود. چون لازم نبود، برای آن وقت زیادی را صرف کنند. وقتی بعد از مدتی دوباره این درخواست را مطرح کردند، پیامبر(ص)، فضه را به ایشان دادند تا حضرت زهرا(س) بتوانند به عبادت بپردازند. در واقع این درخواست برای انجام ندادن امور خانه و استراحت نبود، بلکه می‌خواستند، وقتشان برای انجام عبادت آزاد شود. از این رو حضرت زهرا(س) به فضه فرمودند؛ یک روز من کار می‌کنم، تو به کارهای دیگرت برس و یک روز هم تو کار کن تا من به برنامه‌هایم برسم. زمانی که فضه مشغول امور خانه بود، حضرت زهرا(س) مادری و عبادت می‌کردند.

حاجی‌اسماعیلی ادامه داد: اگر بخواهیم این سیره حضرت زهرا(س) را به عنوان شاخص در نظر بگیریم، می‌توانیم از این برنامه الگو بگیریم. چون می‌دانیم که عبادت در زندگی مهم است و باید برای آن برنامه‌ریزی کرد و از سوی دیگر نقش مادری نیز اهمیت ویژه‌ای دارد و قابل واگذاری نیست، اما می‌توان امور خانه را واگذار کرد. در واقع به همین دلیل است که مقام معظم رهبری در صحبت اخیرشان با زنان و دختران فرمودند؛ حضرت زهرا(س) قله حرکت زن مسلمان است؛ بنابراین ایشان بهترین الگو برای زنان هستند تا در مسیری که در دین برای او ترسیم شده است، حرکت کنند.

دفاع از حقوق زنان و عدالت اجتماعی

وی در ادامه درباره دفاع از حقوق زنان و عدالت اجتماعی بیان کرد: حضرت زهرا(س) همواره در پی احقاق حقوق خود و دیگران بودند و زنان امروز می‌توانند با پیگیری عدالت اجتماعی و حقوق بشر از ایشان الهام بگیرند. همچنین فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی انجام دهند که به ترویج برابری و عدالت کمک کند. بانوان کشورمان، در جریان کمک به زنان مظلوم غزه و لبنان کمک‌های بشردوستانه‌ای را با بخشش اموال و طلاهایشان انجام دادند که نمونه‌ای از الگوبرداری آنها از حضرت زهرا(س) برای تحقق عدالت اجتماعی است.

این عضو هیئت علمی تصریح کرد: حضرت زهرا(س) با آگاهی و دانشی که داشتند، در برابر ظلم و نابرابری ایستادگی می‌کردند. زنان امروز هم باید به تأسی از آن حضرت، هم در تحصیل علم و هم آگاهی از حقوق خود و زنان جامعه، فعال باشند تا بتوانند مؤثر بوده و از حقوق زنان دفاع کنند. زنان مظلومی که در اقصی نقاط کشورمان یا کشورهای  دیگر هستند، به این آگاهی نیاز دارند. نکته دیگر در بحث عدالت، مبارزه با تبعیض است که حضرت زهرا(س) به طور فعال در برابر تبعیض و نابرابری‌ها ایستادگی می‌کردند و امروز نیز با الهام از شجاعت و اراده آن حضرت، از ایشان الهام می‌گیریم.

تأکید حضرت زهرا(س) بر روحیه اتحاد و همبستگی

حاجی‌اسماعیلی ادامه داد: نکته مهم دیگر بحث تقویت روحیه همبستگی است که حضرت زهرا(س) همواره بر روحیه اتحاد و همبستگی تأکید داشتند و زنان هم می‌توانند با ایجاد شبکه‌های حمایتی و همکاری با هم، بر تغییرات مثبت در جامعه تأکید داشته باشند و بتوانند آموزه‌های دینی را در جامعه تثبیت و تغییرات مثبتی در جامعه ایجاد کنند. زنان می‌توانند در دنیای امروز از ابزارهای رسانه‌ای، شبکه‌های اجتماعی و سایر ابزارهای مدرن برای ترویج پیام‌های خود استفاده کنند تا صدایشان به جامعه برسد و تغییرات مثبتی ایجاد کنند که مبتنی بر آموزه‌های دینی و اسلامی باشد.

وی درباره اینکه چطور می‌توان همانند حضرت زهرا(س) که در کنار نقش مادری، به‌عنوان همسر و دختر پیامبر (ص) نیز مسئولیت‌های سنگینی داشتند، از سبک زندگی ایشان برای توازن بهتر میان کار، خانواده و مسئولیت‌های اجتماعی استفاده کرد، گفت: نکاتی درباره زندگی ایشان وجود دارد که می‌تواند در حل مشکلات و چالش‌های اجتماعی زنان کمک کند، نکته مهم اول مدیریت خانواده و نقش مادری است که آن حضرت به عنوان مادر و همسر نمونه الگوی برجسته‌ای از فردی هستند که بهترین مدیریت را نسبت به خانواده و تربیت فرزندان داشتند و توانستند با درک اهمیت خانواده، محیط محبت‌آمیز و سالمی را برای فرزندانشان ایجاد و فرزندان شایسته‌ای تربیت کنند. این الگو می‌تواند به زنان امروز کمک کند تا با وجود چالش‌های اجتماعی بر خانواده و اهمیت نقش همسری و مادری تأکید کنند و ایشان را الگویی در این زمینه قرار دهند. حضرت زینب(س) نیز بهترین نمونه هستند، برای اینکه مؤلفه‌های نجابت و عفت را داشتند و در عین حال عناصر شجاعت در ایشان موج می‌زد.

فراست اجتماعی و سیاسی حضرت فاطمه(س)

حاجی‌اسماعیلی ادامه داد: فراست اجتماعی و سیاسی حضرت فاطمه(س) نیز حائز اهمیت است که آن حضرت در زمان خود به تحولات سیاسی و اجتماعی آگاه بودند و با همین آگاهی به دفاع از حقوق خود و دیگران می‌پرداختند. وقتی خطبه‌های ایشان را مطالعه می‌کنیم، بیانگر توانمندی در بیان مسائل اجتماعی و سیاسی است و این می‌تواند به زنان امروز کمک کند و الهام‌بخش باشد تا بتوانند در عرصه‌های مختلف، بصیرت سیاسی داشته باشند و صدای خود را به عنوان زن مسلمان به گوش جهانیان برسانند.

وی به استقامت و پایداری آن حضرت اشاره کرد و گفت: حضرت زهرا(س) نماد استقامت و پایداری در برابر چالش‌ها هستند؛ چراکه با وجود فشارهای سیاسی و اجتماعی هرگز از اصول و مبانی خود عدول نکردند؛ از این رو این مسئله هم می‌تواند برای زنان امروز الهام‌بخش باشد تا در مواجهه با مسائل و مشکلات استقامت از خود نشان داده و بر اهداف خود تمرکز داشته باشند و وقتی این مسئله را با شرایط می‌سنجیم، ضریب اهمیت آن افزایش می‌یابد.