حضرت زهرای مرضیه(س) برترین بانوی جهان هستی و مظهر تمام‌عیار ارزش‌های قرآنی است. یکی از مهم‌ترین فضائل اخلاقی حضرت فاطمه(س) که در سیره عملی ایشان نمود خاصی دارد و در احادیث گهربار آن حضرت نیز به عنوان یکی از برترین شاخصه‌های ارزشمندی بانوان مسلمان مطرح شده، رعایت حجاب و عفاف است. این آموزه‌های معنوی باید به بانوان مسلمان معرفی شود و برای مقابله با منکرات و مظاهر بی‌عفتی و بی‌حجابی در جامعه اسلامی مورد توجه متولیان فرهنگی قرار گیرد. به مناسبت ایام فاطمیه در این زمینه با آیت‌الله عالمی، عضو مجلس خبرگان رهبری گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
سیره رفتاری و عملی حضرت زهرا(س) در زمینه رعایت حجاب و عفاف چگونه بود؟
حضرت زهرا(س) مظهر تمام‌عیار ارزش‌های قرآنی است و تمام اوصاف و کمالاتی که قرآن برای یک انسان کامل و بانوی پرهیزکار بیان کرده به تمام معنا در وجود ایشان جلوه‌گر شده است. خداوند در آیه59 سوره احزاب، زنان مسلمان را به رعایت حجاب و عفاف دعوت کرده و می‌فرماید: ای پیامبر، به زنان مؤمن بگو جلباب‌ها را بر خود فروافکنند که این امر برای اینکه شناخته نشوند و مورد آزار و اذیت قرار نگیرند بهتر است. یعنی امر به حجاب، دستوری قرآنی و برای حفظ عفت و پاکدامنی در جامعه و حمایت و حفاظت از زنان است. با نگاهی به سیره و زندگی حضرت زهرا(س) می‌بینیم سراسر زندگی پرخیر و برکت ایشان چه پیش از ازدواج و در خانه پیامبر(ص) و چه پس از ازدواج با امیرالمؤمنین(ع) برای زنان مسلمان پر از درس و آموزه‌های اخلاقی است. یکی از فضائل حضرت زهرا(س) که باید به عنوان الگو مورد توجه بانوان مسلمان قرار گیرد، حجاب و عفاف ایشان است که در منابع تاریخی نقل شده است. ازجمله افرادی که به محضر آن حضرت شرفیاب می‌شدند فضه خادمه، اسما بنت عمیس و سلما همسر ابی‌رافع بودند که رفتار آن حضرت را در شئون مختلف نقل کرده‌اند. این روایات برای بانوان جامعه اسلامی آموزنده است و اهمیت و تقید ایشان به مسئله حجاب و عفاف را به‌خوبی نشان می‌دهد. برای نمونه روزی فردی نابینا به منزل زهرای مرضیه(س) آمد؛ وقتی می‌خواست وارد شود حضرت فرمود اجازه دهید ابتدا پرده کشیده شود. به ایشان عرض کردند میهمان نابیناست. ایشان فرمودند: ولی من که چشم دارم و بینا هستم. یعنی عفت و عصمت از هر نظر در مورد فاطمه زهرا(س) کامل بود. حضور حضرت زهرا(س) در جامعه هم همراه با عفت بود. ایشان در روزهای آخر زندگی‌شان که مورد ظلم قرار گرفته بودند برای دفاع از ولی خدا از منزلشان به مسجد رفتند و از پشت پرده برای جمعیت حاضر چنان خطبه‌ای ایراد فرمودند که حقیقتاً از نظر زیبایی کلام و فصاحت و بلاغت شبیه خطبه‌های نهج‌البلاغه امام علی(ع) و خطبه غدیریه پیامبر اسلام(ص) است. خطبه حضرت زهرا(س) به‌قدری مؤثر بود که صدای گریه مردم بلند شد در حالی‌که ایشان را نمی‌دیدند.
از حضرت فاطمه زهرا(س) احادیث بسیاری به دست ما رسیده است. با توجه به این روایات مهم‌ترین ارزش‌ها و شاخصه‌های بانوی مسلمان از نگاه آن حضرت چیست؟
در احادیثی که از حضرت زهرا(س) نقل شده یکی از شاخصه‌های زن ارزشمند و با شخصیت و مسلمان؛ پاکدامنی، عفت، عصمت و اخلاقیاتی است که زن باید در زندگی خود عمل کند، چه در مورد تربیت فرزند، چه معاشرت با همسر و چه معاشرت با بانوان دیگر. در روایتی آمده است: روزی پیامبر(ص) از اصحاب خود پرسیدند: کدام روش و سیره برای زنان مسلمان بهتر است؟ هیچ کس نتوانست به این پرسش پاسخ دهد. سلمان این سؤال را با حضرت فاطمه(س) مطرح کرد. آن حضرت فرمودند: «برای زنان مسلمان بهتر است مردان نامحرم را نبینند و مردان نامحرم نیز آن‌ها را نبینند» یعنی این امر برای زنان مطلوب‌تر است.
با توجه به این حدیث، حجاب مطلوب و برتر از نظر حضرت زهرا(س) به معنای پرده‌نشینی و دوری بانوان از فعالیت‌های اجتماعی است؟
خیر، حجاب مدنظر حضرت زهرا(س) هرگز به معنای پرده‌نشینی نیست؛ چنان‌که ایشان با حفظ حریم عصمت و عفاف در اجتماع هم حضوری مؤثر داشتند و آنجا که بحث دفاع از اسلام و حریم ولایت پیش آمد، به مسجد رفته و برای مردم سخنرانی کردند. این حدیث به این معنا نیست که زنان نباید در جامعه باشند و برای تأمین زندگی، تحصیلات و... در جامعه حضور پیدا نکنند، بلکه به این معناست زنان مسلمان باید خود را از طمع و چشم‌چرانی نامحرمان حفظ کنند. یعنی زنان مسلمان باید کسب کمال کنند اما در عین حال عفت و عصمت خود را نیز حفظ کنند و خود را از تیر نگاه مسموم نامحرم نگه دارند.
متولیان فرهنگی کشور چطور می‌توانند با توجه به آموزه‌های سیره حضرت زهرا(س) با منکرات و مظاهر بی‌حجابی و بی‌عفتی در جامعه مقابله کنند؟
حجاب یکی از مسائل واجب و اعتقادات زیربنایی اسلام است و بی‌حجابی و بی‌عفتی ریشه‌هایی در ضعف باورمندی‌های مردم دارد. اگر باورمندی‌ها اصلاح شود یک زن به‌خوبی می‌تواند بفهمد ضرر بی‌حجابی برای خودش، خانواده و جامعه چیست. دراین صورت بی‌تردید بی‌حجابی را کنار می‌گذارد و به سمت عفت و عصمت می‌رود. استفاده از سیره حضرت زهرا(س) در این زمینه راه‌گشاست. ایشان یک سلسله سخنان و رهنمودهایی در موضوعات مختلف ازجمله عفت، عصمت و عفاف دارد که دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به‌تازگی مجموع آن‌ها را در کتابی به نام مُسند حضرت زهرا(س) منتشر کرده است. یعنی تمام سخنانی که از حضرت زهرا(س) در لابه‌لای کتاب‌های حدیثی و تاریخی نقل شده در این کتاب جمع‌آوری شده است. متولیان فرهنگی باید این معارف را در اختیار مردم بگذارند و مبلغان مذهبی اعم از آقایان و بانوان، سیره و سلوک حضرت فاطمه(س) را در محافل عمومی به مردم گوشزد و آنان را به حفظ این ارزش‌ها دعوت کنند.
زهرا دلپذیر
نظر شما