حوالی امروز/ اول بیایید ببینیم «باکتری‌های آینه‌ای» یعنی چه، به چه دردی می‌خورند و یا چه ضررهایی دارند؛ بعد برویم سراغ خبر «یورونیوز» درباره دعوایی که میان دانشمندان و فناوران برسر تولید یا ساخت این باکتری‌ها به راه افتاده است.
مسئله ساختار مولکولی
در زیست‌شناسی مصنوعی، باکتری‌های آینه‌ای موجوداتی زنده هستند که ساختار مولکولی‌شان کاملاً معکوس و برعکس ساختار مولکولی موجودات طبیعی است. گروهی متشکل از ۳۸ دانشمند از ۹ کشور درباره تولید و ایجاد چنین باکتری‌هایی هشدار داده و می‌گویند این کار می‌تواند حیات روی کره زمین را از بین ببرد و بشر را به فنا دهد. اگر متوجه نمی‌شوید که یک موجود زنده با ساختار مولکولی معکوس، آن هم در حد باکتری، چطور می‌تواند حیات را روی کره خاکی به خطر بیندازد این توضیح را بخوانید: «باکتری‌های آینه‌ای به دلیل ساختار معکوس و متفاوت مولکولی با باکتری‌های معمولی، توسط سیستم ایمنی بدن انسان و حیوان قابل شناسایی نیستند. چون سیستم ایمنی بدن، باکتری‌ها را از روی ساختار مولکولی‌شان تشخیص می‌دهد که مهاجم و خطرناک‌اند یا خیر، درنتیجه اصلاً قادر به شناسایی یک باکتری آینه‌ای نیست. یعنی دفاعی در بدن انجام نمی‌شود و باکتری معکوس هر بلایی بخواهد سر ما می‌آورد».
دانشمندان معترض می‌گویند: «برخی از محققان تحت تأثیر کنجکاوی و کاربردهای احتمالی، شروع به کار روی ایجاد موجوداتی کرده‌اند که کاملاً از مولکول‌های زیستی آینه‌ای ساخته شده‌اند. چنین موجوداتی یک انحراف اساسی از حیات خواهند بود و تولید آن‌ها نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر دارد... این غولی است که نباید از بطری بیرون بیاید. در حال حاضر احتمال وقوع خطر کم است، اما عواقب آن می‌تواند واقعاً فاجعه‌بار باشد».
آن‌ها این را هم اضافه کرده‌اند که شواهد قانع‌کننده‌ای مبنی بر بی‌خطر بودن این موجودات ارائه نشده است بنابراین تحقیقاتی که هدف آن ایجاد باکتری‌های آینه‌ای هستند نباید مجاز اعلام شوند و تأمین‌کنندگان مالی نیز باید حمایت از این تحقیقات را متوقف کنند. برخی از محققان هم نه اینکه صددرصد موافق ایجاد چنین باکتری‌هایی باشند اما می‌گویند ایجاد حیات آینه‌ای بخشی از تلاش‌های چندین آزمایشگاه و تأمین‌کنندگان مالی بزرگ برای درک بهتر حیات و توسعه داروها و درمان‌های جدید است. ضمن اینکه فعلاً در مراحل مقدماتی است و به اصطلاح نه به دار است و نه به بار!
«تام الیس» استاد مهندسی ژنوم مصنوعی در امپریال کالج لندن هم می‌گوید: «این بحث‌ها هنوز «علم تخیلی» هستند و نه واقعیت علمی. البته این نگرانی‌ها در کل درست هستند، اما خیلی هم فرضی هستند چون تحقیقات هنوز در مراحل اولیه قرار دارد». آقای الیس با اشاره به اینکه محققان بیش از یک دهه تلاش کرده‌اند تا حیات مصنوعی را با مولکول‌های غیرآینه‌ای بسازند، اما هنوز فاصله زیادی با ساخت سلول‌های خودپایدار دارند، گفته: «دشواری این کار مانند تلاش برای فرود بر مریخ است و بعد صحبت درباره سفر به ستاره‌ها و کهکشان‌های دیگر. دستاورد اولیه هنوز به واقعیت نرسیده، چه برسد به هدف بعدی» خلاصه اینکه غول داخل بطری فعلاً بیهوش و بی‌جان است و برخی‌ها دارند سرِ بیدار شدن و نشدنش دعوا می‌کنند!
نظر شما