قدس آنلاین: یکی از مهمترین صفاتی که بشر برای رسیدن به قله‌های اخلاق و معرفت به آن نیاز دارد غلبه بر غرائز و شهوات است. سعادت انسان در دو دنیا در گرو آن است که بتواند زمام نفس خود را در دست گرفته و شهوتش را در مسیر صحیح و مشروع به اعتدال برساند. اگر او در این مسیر موفق شد می‌توان او را انسانی عفیف و پاکدامن دانست. اکنون به بررسی شاخه های اصلی عفاف پرداخته و نکات مختصری مربوط به اقسام آن ارائه می‌گردد.

اقسام چهارگانه عفاف را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:

1.عفت مالی: در این دنیای پر از فراز و نشیب هر انسانی به شیوه ای امتحان می‌شود. یکی با پول و ثروت و شخصی با نداری و فقر. کسی که بتواند در اوج مشکلات اقتصادی و نداری و هنگام دست و پا زدن در گرفتاری ها به دنبال حرام نرود و از آن دوری کند، عفیف نامیده می‌شود، عفتی که زیبا بخش و عاملی برای مدیریت فقر محسوب می‌شود کما اینکه مولای عفیفان امیرالمؤمنین (ع) فرمود: زیبایی و زینت فقر در داشتن عفت است. نمونه بارز این عفت و پاکدامنی در تنها فرزند اولین شخصیت این عالم به وضوح نمایان است. سلمان فارسی خدمت پیامبر خدا(ص) رسید و عرضه داشت یا رسول الله، دخترتان در فقر است و لباس و زندگی‌اش خیلی ساده می‌باشد. ایشان فرمودند: به راستی که خداوند قلب و اعضای فاطمه را از ایمان و یقین آکنده ساخته است. یکی از ویژگی‌هایی که حضرت زهرا(س) را تبدیل به برترین بانوی دو عالم کرد این بود که ایشان فکر و ذکرشان مسائل مادی نبود و ایمان و یقین را بر همه‌ی دنیا ترجیح می داد.

2.عفت جنسی: یکی از مهم‌ترین حربه‌های دشمن برای از بین بردن نیروی با ایمان و جوان یک جامعه، فراهم کردن زمینه‌های مختلف برای انحراف جنسی آنان است و چه زیبا و البته سخت است که انسان بتواند خودش را در این زمینه کنترل کند و عامل به این آیه قرآن باشد: و کسانی که امکانی برای ازدواج نمی‏ یابند، باید پاکدامنی پیشه کنند.

افرادی که زمینه ازدواج برایشان فراهم نیست، بیشتر در معرض خطر و آسیب می‌باشند و راه دستیابی به عفت طبق توصیه اولیه اسلام، ازدواج است. اگر شهوت و غریزه انسان یله و رها شود، خطرها، جنایت ها و آسیب های فراوانی می‌آفریند لذا اسلام به عنوان کامل ترین دین با جامع ترین برنامه‌های زندگی، برای کنترل شهوت و حفظ عفاف، توصیه به جلوگیری از انواع محرک ها کرده است. در حرف زدن، راه رفتن، پوشش و... باید به گونه ای عمل کرد که زمام نفس از دستان ما و دیگران رها نشود.

اگر آرزوی ما رسیدن به جامعه و خانواده‌ای سالم است، باید زن ومرد به اخلاق الهی آراسته باشند و رسیدن به این هدف در گرو عمل به آیه35سوره احزاب است. خداوند در این آیه 10 صفت مهم و تاثیرگذار را بیان می‌کند که یکی از آن صفات همان عفت و پاکدامنی می‌باشد.

عفت در زندگی وجود نازنین حضرت زهرا(س) موج می‌زد. وقتی ایشان ازدواج کرد، پیامبر خدا(ص) فرمود: من کار داخل و بیرون خانه را برای شما تقسیم کردم. امیرالمؤمنین(ع) به کارهای بیرون از خانه بپردازد و زهرا(س) نیز کارهای درون خانه را انجام دهد. حضرت زهرا(س) از این سخن پدر به قدری خوشحال شد که فرمود: بعد از اسلام از هیچ خبری به اندازه این خبر خوشحال نشدم. این مسئله اوج عفاف و پاکدامنی حضرت(س) را نمایان می‌کند. نمونه‌ای دیگر، در روایات تاریخی ما آمده است که حضرت زهرا(س) خطبه را درحالی در مسجد خواند که به طور کامل خود را پوشانده و پشت پرده قرار گرفته بودند. این است نمونه کامل یک انسان عفیف و پاکدامن.

3.عفت در گفتار: یکی از بزرگترین نیازهای انسان در زندگی اجتماعی، برقراری ارتباط با هم نوعان است. از میان طرق مختلفی که برای ارتباط بین انسان ها وجود دارد، بهترین راهی که رسیدن به هدف را کوتاه و آسان می کند، تکلم و گفتار است. از آن جایی که هدف اصلی از گفتار، تاثیرگذاری و القای کامل مفاهیم درونی و ذهنی است، باید به این نکته توجه داشت که استفاده از این نعمت الهی، راه و روش ویژه ای دارد که قرآن کریم نیز در موارد متعدد این معیارها را بیان کرده است. به عنوان نمونه خداوند در قرآن می فرمایند: محکم حرف بزنید. پاکیزه و زیبا بیان کنید و حساب شده سخن بگویید. انسانی که این معیارها و ویژگی‌ها را در کلامش رعایت کند، عفیف در گفتار است. حضرت زهرا(س) با دارا بودن تمام این معیارها به عنوان نمونه بارز یک انسان عفیف در گفتار شناخته می شوند. بیانات ایشان در خطبه فدکیه بهترین شاهد مثال برای این ادعا است. ایشان در این خطبه با تبیین علل احکام الهی، معرفی حضرت علی(ع) به عنوان استوارکننده دین و ذکر فضیلت ایشان، افشای سیاست جعل حدیث و مسئله ارث، هشدار به تشنگان قدرت و مطالب دیگر، عفت در گفتار را به اوج خود رسانده است.

4.عفت در خوراک: کنترل ورودی‌های روح و نفس یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های یک انسان مؤمن و متقی است. کسی که هدفش خدایی شدن است، باید برای تمام ورودی های خود نگهبان استخدام کند. یکی از مجرب ترین نگهبانان نفس او باید نگهبان بطن و شکم او باشد که مبادا لقمه ای حرام وارد شود. امام حسین(ع) در خطبه روز عاشورا به مردمی که به جنگ او آمده بودند فرمود: شکم‌هایتان از حرام پر شده و بر دل‌هایتان مُهر غفلت خورده است. همین گناه باعث شد، دست به گناه عظیمی همچون کشتن امام بزنند، به همین جهت در تعالیم دینی برحلال خوری تاکید شده و مقدمه عمل صالح شمرده شده است.

امیدواریم روزی فرارسد که بتوانیم همانند بی بی دوعالم حضرت زهرا(س) که یار و یاور همیشگی امیرالمؤمنین(ع) بود و در نهایت نیز در همین راه به شهادت رسید، مولایمان را با این چهار مورد یاری کنیم. حضرت علی(ع) فرمود: مرا یاری کنید با تقوا پیشه‌گی، تلاش، عفت و خودکنترلی، محکم بودن. این سجایای اخلاقی نه تنها در بعد فردی می تواند موجب ساخته شدن یکایک افراد جامعه به عنوان سلول‌هایی از بدنه اجتماع شود بلکه تحقق حداکثری آن‌ها در ابعاد اجتماعی، سیاسی و... زمینه ساز ظهور دولت آرمانی مهدوی خواهد بود.