تحولات منطقه

ماجرای سیگار کشیدن شخصیت های آثار شبکه نمایش خانگی، موضوع جدیدی نیست اما آنقدر طی یک دهه اخیر، عادی سازی شده که سیگار کشیدن به امری رایج در موقعیتهای تنش زای سریالها تبدیل شده است.

ممنوعیت نمایش استعمال مواد دخانی در آثار نمایش خانگی، شدنی است؟
زمان مطالعه: ۴ دقیقه

به گزارش قدس آنلاین، در دهه اخیر و با رونق گرفتن تولید سریال در شبکه های نمایش خانگی، صحنه های سیگار کشیدن شخصیت ها در این آثار نمایشی چنان رایج شده که به تبع سیگار کشیدن زنان در این سریالها، این رفتار ناسالم در جامعه درحال عادی‌سازی است.

وقتی یک شخصیت محبوب در حال سیگار کشیدن به تصویر کشیده می‌شود، این رفتار به‌تدریج به‌عنوان یک عادت قابل ‌قبول در ذهن بینندگان جای می ‌گیرد به ‌ویژه، تأثیر آن بر زنان و دختران جوان که در جستجوی هویت و الگوهای رفتاری هستند، نگران‌کننده است.

بنابر اعلام مسؤولان وزارت بهداشت، سن مصرف دخانیات در کشور روند کاهشی داشته است که موضوعات فرهنگی نقش زیادی در این امر دارد. اگرچه ممنوعیتی برای نمایش سیگار کشیدن در تولیدات نمایش خانگی وجود ندارد اما طی مکاتبه ای که اخیرا وزیر بهداشت با دادستانی کل کشور و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام داده، درخواست حمایت طلبی برای ممنوعیت نمایش مصرف دخانیات در شبکه نمایش خانگی و فیلم و سریال‌های تولیدی داشته است.

به گفته رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، ستاد ملی مبارزه با دخانیات، مصادیق تبلیغات محصولات دخانی را اعلام کرده و بر مبنای این مصادیق، نمایش محصولات دخانی به هر نحوی جزو تخلفات مواد ۳ و ۱۰ قانون «جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات» است و مشمول جریمه می‌شود اما چون مبالغ جریمه، بسیار ناچیز است، حکم بازدارندگی ندارد. این مسوول اظهار امیدواری کرده است که با حمایت حوزه قضایی و دستگاه‌های نظارتی، موضوع تاثیر نمایش محصولات دخانی بر افزایش مصرف دخانیات به ویژه در میان جوانان و زنان در کانون توجه قرار بگیرد و با عواملی که به هشدار حوزه سلامت در این خصوص بی‌توجهی می‌کنند، برخورد شود.

* تبدیل سیگار پشت چایی به سیگار پشت مشروب!

با توجه به اثرگذاری آثار نمایشی در فراگیری یک رفتار یا گفتار، استعمال دخانیات در سریالهای نمایش خانگی، رابطه مستقیمی با تمایل تماشاگران به سیگار کشیدن دارد و در دراز مدت این اپیدمی به تهدیدی جدی برای سلامت عمومی تبدیل می شود. اما آیا ورود حوزه قضایی به حوزه تبلیغ و نمایش محصولات دخانی در شبکه نمایش خانگی اثرگذار است؟ آیا برای ترویج سلامت همگانی، مواجهه دستوری و سلبی، جواب می دهد یا باید به دنبال راهکار دیگری بود؟

یک توجیه درباره استعمال بیش از حد دخانیات در برخی سریالها، ویژگی های فردی شخصیت منفی است که گاهی سیگار با سیگار روشن می کند و همچنین پنهان شدن سازنده پشت دیوار بلند حاشا که شخصیت های منفی، الگوهای خوبی برای نوجوانان و جوانان نیستند درحالیکه گاهی بازیگر این شخصیت های منفی، سوپراستارهای محبوب نسل جوان و نوجوان هستند. حتی در برخی از این آثار نشان داده می شود که استعمال دخانیات نه تنها عملی قبیح نیست بلکه به رفع استرس، کم شدن ناراحتی روحی و برطرف شدن فشارهای عصبی کمک می‌کند که به معنای ترویج مصرف مواد دخانی است.

آنچه باید مورد توجه سازندگان قرار بگیرد، تبعات و آثار فرهنگی و اجتماعی آثارشان است و صرفا خلق یک اثر هنری نمی تواند از آن فیلمساز، خلع مسوولیت اجتماعی کند. جلوه های بصری دود سیگار و ژستی که شخصیت می تواند با دست گرفتن یک نخ سیگار یا پک زدن به آن بگیرد، فیلمسازان را برای نمایش این صحنه ها وسوسه می کند اما واقعا جایگزین دیگری برای خلق موقعیت های پرچالش و تنش زا وجود ندارد؟ به نظر می رسد که ژست سیگار کشیدن بدمن های محبوب آثار نمایشی داخلی هم تقلیدی از نمونه های پرطرفدار خارجی باشد مانند سیگارکشیدن های پی در پی «مالک» در فصل اول سریال «زخم کاری» که مخاطب را به یاد شخصیت «تام شلبی» در سریال «پیکی بلایندرز» می انداخت.

اگر در دهه اخیر، سیگار کشیدن شخصیت ها رایج شده بود، حالا صحنه های مشروب خوردن هم به آن اضافه شده یعنی اگر قبلا مسئله، سیگار پشت چایی بود الان به سیگار پشت مشروب تبدیل شده است!

* مواجهه ایجابی با مسائل فرهنگی

بسیاری از کارشناسان معتقدند که مواجهه سلبی و دستوری با مسائل فرهنگی اثرگذار نیست و با پدیده های اجتماعی باید مواجهه ایجابی داشت از اینرو مسوولیت اجتماعی در فیلمسازان باید تبدیل به یک تکلیف ذاتی شود چرا که با دستور و آیین نامه، تنش میان اهالی فرهنگ و هنر با دستگاههای اجرایی و نظارتی تشدید می شود.

بهرحال برای پرداخت برخی شخصیت ها و صحنه ها در سریالهای نمایش خانگی به دلیل جهان برساخته اثر، نیازمند اشاره به چنین موضوعی است بنابراین این قاعده که هیچ تصویری از سیگار کشیدن شخصیت ها در سریالهای نمایش خانگی نشان داده نشود، عملیاتی نیست اما تدوین بسته های تشویقی برای آثاری که این ممنوعیت را لحاظ می کنند یا به آن ضریب نمی دهند می تواند راهکاری عملیاتی باشد.

به بیان دیگر، سیاستهای تشویقی برای آثاری که صحنه های استعال مواد دخانی و مشروبات الکی را نشان نمی دهند یا به شکلی غیرمستقیم به این رفتار ناسالم اشاره می کنند می تواند فیلمسازان را ترغیب به این پرهیز کند.

آنچه مهم است اینکه با اهالی فرهنگ و هنر بایستی به زبان خودشان صحبت کرد چرا که آب هنر با دستور و ممنوعیت توی یک جوی نمی رود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • مدیر سایت مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظرات پس از تأیید منتشر می‌شود.
captcha