هیلاری کلینتون، وزیر خارجه پیشین ایالات متحده، درگذشته ترامپ را با هیتلر مقایسه کرده و البته خود ترامپ هم گفته بود تنها در روز نخست ریاست جمهوری دیکتاتور خواهد بود و به نظر این مسئله به واقعیت پیوسته است.
دونالد قمارباز وعده داده بود به محض بازگشت به قدرت ۱۰۰ فرمان اجرایی در حوزههای مختلف صادر خواهد کرد، بر این اساس احزاب و لابیها لیستهای خود را ارسال کردهاند و در این بین گفته میشود مخاطب برخی از اقدامات وی ایران خواهد بود.
رئیس جمهور آمریکا بامداد سهشنبه البته در نخستین سخنرانی خود پس از مراسم تحلیف، گریزی به بحث رابطه با جمهوری اسلامی زده و مدعی شد: «ما باز خواهیم گشت تا با مؤاخذه ایران بهره برداری آن از پول نفت برای تأمین مالی سازمانهای تروریستی را متوقف کنیم». این نوع سخنسرایی همزمان با اقدام دیشب مجلس سنا در انتخاب مارکو روبیو با ۹۹ رأی موافق و بدون رأی مخالف، به عنوان وزیر خارجه جدید آمریکا، فردی که همواره سیاستهای ضدایرانی بسیار تندی را دنبال میکند، نشاندهنده فصلی تازه از چالش میان واشنگتن و تهران خواهد بود.
اما و اگرهای بنبستشکنی در رابطه با ایران
بر این اساس برخی کارشناسان معتقدند ترامپ تحریمهای جدیدی را علیه ایران وضع میکند. اطرافیان ترامپ افرادی بهشدت ضد ایرانی هستند و در هر فرصت تلاش کردهاند مواضع ضدایرانی خود را آشکارا اعلام کنند. مرکز استیمسون البته در تحلیلی خوشبینانه مینویسد: سیاست خارجی ترامپ در دوره نخست، بهویژه در خاورمیانه، تمایل به حل مسائل از طریق روابط شخصی را نشان داد. او بر تماس مستقیم و بدون واسطه با رهبران خاورمیانه تأکید کرد و خود را بهعنوان یک شخصیت تحولساز مشابه با رونالد ریگان معرفی کرد که به پایان جنگ سرد کمک کرد. ترامپ حتی شعار ریگان «آمریکا را دوباره بزرگ کن» را زنده و تمایل خود به بازسازی رهبری جهانی ایالات متحده را برجسته کرد. او سعی میکند خود را مشابه ریگان نشان دهد.
این اندیشکده آمریکایی آورده: روابط ایالات متحده و ایران از زمان انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ با خصومت همراه بوده است، به طوری که هر دو طرف در بهترین حالت توانستهاند تنشها را کنترل کنند. هر دو به این نتیجه رسیدهاند عدم کنترل این تنشها هزینهبر خواهد بود. این امر بهویژه برای کسی مانند ترامپ مهم است که گفته است جلوگیری از دستیابی ایران به سلاحهای هستهای اولویت او است. از منظر ایران نیز به نظر میرسد دلایل منطقی برای دستیابی به توافق وجود داشته باشد. دولت تحت ریاستجمهوری مسعود پزشکیان رویکردی منعطفتر اتخاذ کرده است و وضعیت امنیتی منطقهای همراه با تحریمهای اقتصادی تلاشها برای رسیدن به توافق را جدیتر کرده است. البته تهران نگران است هر توافقی صورت گیرد به پایداری توافقات قبلی نباشد. با این حال، عدم تمایل اسرائیل به رسیدن به هر توافقی با ایران، همراه با دستور قبلی ترامپ برای کشتن یک ژنرال ایرانی (شهید سلیمانی)، موانع عمدهای برای یک توافق بالقوه به شمار میروند.
این رسانه با اشاره به برخی پالسهای مثبت میان طرفین و با بیان اینکه باید دید طرفها در نهایت چه مسیری را برای مدیریت این تنشها طی خواهند کرد نوشت: در جریان کمپین انتخاباتی خود در سال ۲۰۲۴، ترامپ اعلام کرد سیاست ایران در دوره دوم او «بسیار متفاوت» از دوره اول خواهد بود. او سیاست «تغییر رژیم» را رد و تأکید کرد میخواهد ایران موفق باشد، اما مخالف دستیابی این کشور به سلاحهای هستهای است. در سپتامبر ۲۰۲۴، رئیسجمهور ایران، مسعود پزشکیان، اعلام کرد تهران آماده «گفتوگوی سازنده» است و «آماده است» با غرب در مورد انرژی هستهای گفتوگو کند و تمایل خود را برای بهبود روابط با ایالات متحده نشان داد. با این حال، فاصلهها میان واشنگتن و تهران دشوار خواهد بود. اگر ترامپ بخواهد از طریق مذاکره با ایران بنبست را بشکند، با مخالفت شدید در داخل ایالات متحده، ایران و منطقه مواجه خواهد شد. ماه گذشته، بنی گانتز، عضو سابق کابینه جنگ اسرائیل، خواستار «هدفگیری مستقیم» ایران شد.
ادامه راهبرد مرد دیوانه
دیوید ای. سانگر نویسنده کتاب امنیت ملی آمریکا و درگیریهای ابرقدرتها نیز در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۵ در نیویورک تایمز نوشت: زمانی که رئیسجمهور بایدن ماه گذشته از میراث سیاست خارجی خود دفاع کرد، گفت رئیسجمهور منتخب دونالد جی. ترامپ «باید از فرصتهای دیپلماتیک و ژئوپلتیکی که ما ایجاد کردهایم، برای مقابله با اقدامات روسیه و چین و مدیریت تحولات در خاورمیانه به طور کامل استفاده کند». بایدن در حقیقت به ترامپ هشدار میدهد: «این فرصت را خراب نکن.» اما کسانی که در تیم ترامپ هستند، دیدگاه مخالفی دارند. آنها میگویند که خروج آشفته از افغانستان ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه را جسور کرده است؛ کسی که ضعف را به نمایش گذاشته دید؛ اینکه دولت بایدن چشم از هدف برداشت و اکنون ایران در آستانه دستیابی به سلاح هستهای است؛ و اینکه هرچند دولت بایدن سختگیرانه با چین برخورد کرده است، اما به اندازه کافی سختگیر نبوده؛ بنابراین آنها تحریم و موضع سخت در مقابل جمهوری اسلامی را پیشنهاد میدهند.
صرفنظر از این استدلال، قطعاً برخی فرصتهای دیپلماتیک وجود دارد که ترامپ میتواند از آنها استفاده کند، هرچند تاریخ و هشدارهای نگرانکننده اخیر نشان میدهند او ممکن است با پیگیری راهبردهای دیوانهوار خود و تهدید به اقدام نظامی، چه بر سر دشمنان و چه بر سر متحدانش، برای رسیدن به خواستههای خود بیاورد.
نظر شما