بهگزارش قدس آنلاین، یکی از چالشهای اساسی که کشور در فصل زمستان با آن مواجه است، مسئله ناترازی گاز و تأمین پایدار انرژی برای بخشهای مختلف بهویژه صنایع است. با وجود اینکه ایران یکی از بزرگترین دارندگان منابع گاز طبیعی در جهان محسوب میشود، متأسفانه بخش قابلتوجهی از این منابع به دلیل مصرف غیربهینه و هدررفت انرژی از دست میرود. این مسئله نهتنها منجر به افزایش فشار بر شبکه گاز کشور میشود، بلکه صنایع کشور را در فصل سرما با مشکل کمبود گاز مواجه کرده و درنهایت منجر به تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی میشود.
یکی از دلایل اصلی این ناترازی، مصرف بالای گاز در بخش خانگی، بهویژه از طریق بخاریهای سنتی و فرسوده است. اگر بتوانیم این بخاریها را با مدلهای هوشمند و کارآمد جایگزین کنیم، میزان قابلتوجهی از این مصرف کاهش یافته و امکان مدیریت بهینهتر منابع گازی فراهم خواهد شد. بخاریهای فرسوده در کشور بهطور میانگین روزانه ۵/۱۱مترمکعب گاز مصرف میکنند و در طول ۱۱۰ روز فصل سرما، این میزان مصرف معادل سه فاز پارس جنوبی خواهد بود. این در حالی است که ۷۵درصد از گاز مصرفی این بخاریها هدر میرود و تنها ۲۵درصد آن به گرما تبدیل میشود. این میزان اتلاف انرژی برای کشوری که ناترازی گازی دارد، یک چالش جدی است که نیازمند یک برنامهریزی دقیق و اجرایی است.
جایگزینی بخاریهای فرسوده با مدلهای هوشمند و هرمتیک، ظرفیت صرفهجویی ۲۰درصدی در مصرف گاز کشور را دارد و میتواند سالانه ۱۰میلیارد مترمکعب گاز ذخیره کرده و ناترازی گاز زمستانی صنایع را برطرف کند. با اعلام وجود ۲۰ تا ۲۵ میلیون بخاری فرسوده در کشور، اما تاکنون اقدامی جدی برای جایگزینی آنها صورت نگرفته است.
تعویض ۵ میلیون بخاری فرسوده سالانه ۳میلیارد دلار صرفهجویی اقتصادی به همراه دارد و روزانه از هدررفت ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز جلوگیری میشود. این طرح، علاوه بر کاهش مصرف گاز، تضمینی برای تأمین پایدار انرژی صنایع و جلوگیری از تعطیلی واحدهای تولیدی در فصل سرما خواهد بود. در همین زمینه با آقایان سجاد اعیانی کارشناس انرژی و همچنین کریم یزدیخواه کارشناس حوزه سیاستگذاری به گفتوگو پرداختیم که در ادامه خواهید خواند.
راهکاری برد-برد برای صنایع، خانوادهها و دولت
سجاد اعیانی، کارشناس انرژی درباره اهمیت تعویض بخاریها با تأمین مالی صنایع در حل ناترازی گازی صنایع گفت: یکی از اصلیترین رویکردها در کنترل مصرف گاز در بخش خانگی به غیر از مسئله اصلاح قیمتگذاری و حذف یارانه انرژی پرمصرفها، مسئله بهبود تجهیزات گرمایشی است که با تعویض بخاریهای فرسوده با بخاریهای مدل جدید و با بازدهی بالا نظیر هرمتیک میتوانیم بخش مهمی از ناترازی گاز در زمستان را جبران کنیم.در این میان، یک راهکار مؤثر که میتواند به تسریع این روند کمک کند، سرمایهگذاری صنایع در جایگزینی بخاریهای فرسوده در بخش خانگی است. با اجرای این سیاست، صنایع میتوانند در تأمین هزینههای تعویض بخاریهای خانگی مشارکت کنند و در ازای این سرمایهگذاری، از گاز صرفهجوییشده برای تأمین نیازهای خود در فصل زمستان بهرهمند شوند.
وی با اشاره به کاهش هزینههای انرژی برای صنایع و بازگشت سرمایه با تأمین مالی تعویض ۵ میلیون بخاری فرسوده توسط صنایع گفت: با جایگزینی بخاریهای فرسوده، میزان قابلتوجهی از مصرف گاز در بخش خانگی کاهش یافته و این منابع به صنایع اختصاص داده میشود. در نتیجه، واحدهای تولیدی میتوانند بدون نگرانی از کمبود گاز در فصل سرما، به فعالیت خود ادامه دهند و کشور با بحران تعطیلی صنایع مواجه نشود. سرمایهگذاری صنایع در این طرح نهتنها یک اقدام ملی و راهبردی محسوب میشود، بلکه از نظر اقتصادی نیز برای این بخش سودآور خواهد بود. با کاهش مصرف گاز در بخش خانگی، هزینه تأمین گاز برای صنایع نیز کاهش خواهد یافت و به ازای میزان سرمایهگذاری انجامشده، هزینه گاز مصرفی صنایع با نرخ کمتری محاسبه خواهد شد. این روند موجب میشود صنایع هم از لحاظ تأمین گاز و هم از نظر کاهش هزینههای انرژی، منفعت ببرند.
این کارشناس حوزه سیاستگذاری افزود: صرفهجویی قابلتوجه در مصرف گاز و کاهش ناترازی اجرای این طرح در مقیاس ملی میتواند تأثیر چشمگیری بر مدیریت مصرف انرژی و کاهش ناترازی گاز کشور داشته باشد. اگر بخاریهای سنتی با مدلهای هوشمند جایگزین شوند، حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز در سال صرفهجویی خواهد شد که این میزان دقیقاً برابر با کل ناترازی گاز کشور در ایام پیک مصرف زمستانی است. این بدان معناست که با یک اقدام هدفمند و استراتژیک، میتوان نهتنها مشکل ناترازی گاز را برطرف کرد، بلکه از تعطیلی صنایع و کاهش تولید ملی نیز جلوگیری نمود.
وی گفت: باید فرایند نوسازی بخاریهای خانگی با حمایت صنایع بهصورت گسترده اجرا شود و در اولویت برنامههای صرفهجویی انرژی کشور قرار گیرد. این اقدام، یک راهکار برد-برد برای صنایع، خانوادهها و دولت خواهد بود. صنایع به منابع گازی پایدار دسترسی پیدا میکنند، خانوادهها از سیستمهای گرمایشی کارآمدتر و کممصرفتر بهرهمند میشوند و دولت میتواند از فشار ناترازی گاز و بحرانهای ناشی از آن بکاهد.
۲۰ میلیارد دلار عدمالنفع
سهیل محمودیان، کارشناس انرژی درباره اهمیت تحقق صرفهجویی حاصل از تعویض بخاریهای فرسوده گفت: با وجود منابع فراوان گازی در کشور، مصرف گاز نیز به همان اندازه تولید بالا، بسیار بالاست که نتیجه آن ناترازی گاز است. در سالیان اخیر با توجه به رشد میانگین ۷درصدی مصرف در مقابل رشد میانگین کمتر از یک درصدی تولید گاز، کشور با ناترازی گاز، بهویژه در ماههای سرد زمستان که تقاضای گاز به دلیل نیازهای گرمایشی افزایش مییابد، دست و پنجه نرم میکند. بخش خانگی، بهویژه سیستمهای گرمایش سنتی، به طور قابلتوجهی در این ناترازی نقش دارد و منجر به کمبود گاز برای تولیدات صنعتی و درنتیجه خاموشی و قطعی گاز صنایع شده است.
وی ادامه داد: با کاهش دما، تقاضا برای گرمایش افزایش مییابد و منجر به افزایش مصرف گاز میشود. بخاریهای فرسوده که برای کارایی طراحی نشدهاند، این وضعیت را تشدید میکنند. یکی از مؤثرترین راهها برای کاهش مصرف گاز در بخش خانگی، جایگزینی بخاریهای قدیمی با مدلهای مدرن و کممصرف و با بازدهی بالا مانند بخاریهای هرمتیک است. این سیستمهای جدید برای بهینهسازی مصرف گاز و کاهش قابلتوجه ضایعات طراحی شدهاند.برآوردها نشان میدهد با چنین تغییری تقریباً ۲۰درصد از کل مصرف گاز صنایع کشور صرفه جویی میشود که برابر با صرفهجویی سالانه حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز است.
این کارشناس انرژی از ضرورت حضور صنایع در تأمین مالی طرح تعویض ۵ میلیون بخاری در فصول سرد سال گفت و اضافه کرد: یکی از مؤلفههای کلیدی تحقق این راهکار، مشارکت صنایع در تأمین مالی جایگزینی بخاریهای فرسوده با بخاریهای هرمتیک است. با سرمایهگذاری در این ابتکار، صنایع میتوانند بار اقتصادی ارتقای سیستمهای گرمایشی را کاهش دهند و در عین حال از کاهش مصرف گاز بهرهمند شوند. سپس گاز ذخیره شده میتواند برای رفع نیازهای صنعتی در ماههای بحرانی زمستان هدایت شود. این رابطه همزیستی نهتنها از صنایع حمایت میکند، بلکه به توزیع متعادل انرژی در میان بخشها نیز کمک میکند.وی در مورد پیامدهای مستقیم اقتصادی چنین تصمیمی اظهار کرد: جایگزینی ۵ میلیون بخاری فرسوده میتواند به منافع اقتصادی قابلتوجهی منجر شود. صرفهجویی سالانه ۳میلیارد دلاری ناشی از کاهش مصرف گاز نهتنها به کاهش فشار مالی بر خانوارها کمک میکند، بلکه با اطمینان از اینکه صنایع میتوانند بدون وقفه کار کنند، اقتصاد را تقویت میکند. علاوه بر این، جلوگیری از هدررفت ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز، مدیریت انرژی ایران را به میزان قابلتوجهی ارتقا خواهد داد.
با این تفاسیر به نظر می رسد راهکار مربوط به حل ناترازی گاز در کشور بهخصوص در بازه زمانی پیک مصرف که منجر به قطع گاز صنایع میشود؛ تمرکز بر تعویض وسایل گرمایشی غیربهینه مانند بخاریهای فرسوده است. دولت چهاردهم با تعویض ۵ میلیون بخاری فرسوده و جایگزینی آنها با مدلهای جدید، بازدهی بالاتر و کارآمدتر با تأمین مالی مستقیم صنایع نهتنها مصرف بخش خانگی را بهینه خواهد کرد بلکه از این طریق میتواند گاز صرفهجویی شده را به صنایع صادراتمحور تخصیص دهد و از طرف دیگر نیز به عدمالنفع حاصل از تعطیلی صنایع برای بخشهای مختلف اقتصادی و همچنین عدم رشد اقتصادی کشور پایان دهد.
نظر شما