به گزارش قدس یک شرکت دانش‌بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، موفق به طراحی و ساخت دستکش کنترل هوشمند، از ایده تا محصول شدند که قابلیت استفاده برای کنترل ربات از راه دور را دارد.
این شرکت دانش‌بنیان، در زمینه تله رباتیک و بیونیک با محصولات دانش‌بنیان و فناوری بالا ازجمله دستکش کنترل هوشمند و دست مصنوعی هوشمند فعالیت می‌کند.
تولید این شرکت دانش‌بنیان مبنی بر دستکش هوشمند، به کاربران این امکان را می‌دهد که داده‌های حرکتی مفاصل دست کاربر را بادقت بسیار زیاد و بدون تأخیر به محیط شبیه‌ساز منتقل کند و یا برای کنترل یک ربات از راه دور استفاده شود.

در همین رابطه با دکتر رضا الماسی؛ مدیر شرکت پیشروان فناوری زیست گونه مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران به گفت‌وگو نشستیم.
چه محصولی را تولید کردید؟
یکی از محصولات دانش‌بنیان ما دستکش کنترل هوشمند است که از حرکات دست انسان به‌صورت دقیق داده‌برداری می‌کند.
محصول تولیدی شما چه کاربردهایی دارد؟
دستکش هوشمند کنترل ساخت این شرکت، حرکات ظرفیت دست را به محیط شبیه‌ساز و یا هر سخت‌افزار دیگری منتقل می‌کند و در زمینه‌های AR و VR، هوش مصنوعی، جراحی از راه دور، توان‌بخشی، حوزه نظامی و غیره کاربرد دارد.
داده‌ها با تأخیر بسیار ناچیزی به رایانه برای نوع کاربری‌ها منتقل می‌شود. این کاربردها شامل استفاده از حرکات دست کاربر برای کنترل یک ربات از راه دور و یا تعامل با محیط مجازی در شبیه‌سازها هست.
از این کاربری‌ها در صنایع متنوعی ازجمله بازی‌سازی، انیمیشن‌سازی، فیلم‌سازی، شبیه‌سازهای آموزش پزشکی یا صنعتی و یا کنترل انواع ربات از راه دور می‌توان یادکرد.
این دستکش درواقع به‌صورت زمان واقعی، داده‌برداری می‌کند؛ یعنی حرکات دست را ثبت می‌کند. ثبت حرکات دست انسان بسیار پیچیده است و اگر یک انیمیشن‌ساز یا فیلم‌ساز می‌خواهد حرکات دست انسان را به‌صورت انیمیشن دربیاورد، این کار با نرم‌افزارهای انیمیشن‌سازی کار بسیار سختی است. یکی از کاربری‌های این دستکش این است که می‌توان آن را به نرم‌افزار متصل کرد و حرکات دست انسان واقعی را به نرم‌افزار منتقل کرد که انیمیشن حرکات دست انسان را داشته باشد.
یا به‌عنوان نمونه شخصی که این دستکش را می‌پوشد می‌تواند یک رباتی را در جای دیگری از دنیا با حرکات ظریف دستش کنترل کند. یک دست مصنوعی یا بازوی رباتیک را در نظر بگیرید که در یک جای خیلی خطرناکی با مواد خطرناک کار می‌کند و حضور انسان در آنجا خطرناک است.
در حوزه پزشکی چه کارکردهایی دارد؟
به‌عنوان نمونه در شرکت داروسازی با مواد خطرناک میکروبی ممکن است کار شود. یک رباتی را می‌توانیم در آن شرکت گذاشته و تکنسین برای کنترل ربات، از راه دور می‌تواند این کار را انجام دهد. یعنی تکنسین دستکش را می‌پوشد و با حرکات دستش ربات هم آن حرکات را انجام می‌دهد. یعنی دستکش می‌تواند حرکات دست ربات را انجام دهد. کاربری دیگر این محصول در زمینه توان‌بخشی و درمان تشویقی است. با طراحی سیمولاتور (شبیه‌ساز) مخصوص به برای بیمارانی که دچار سکته مغزی شده یا حرکات دست آن‌ها مختل است، با پوشیدن این دستکش می‌توانند با دیدن آن نرم‌افزار تشویق شده تا حرکات ظریف دست را بازگردانند. در حالت عادی بیمار این حرکت‌ها را انجام نمی‌دهد. در طراحی این محصول از هوش مصنوعی استفاده‌شده است. برای اینکه ما بتوانیم از این حسگرها بهترین استفاده را ببریم، از الگوریتم‌های پیچیده هوش مصنوعی استفاده‌شده است که همه داده‌ها به‌صورت بدون خطا در کنار هم بتوانند کار کنند.
تا چه میزان با نمونه‌های داخلی و خارجی قابلیت رقابت دارید؟
محصول ما نمونه داخلی ندارد و با محصولات کشورهای دیگر ازنظر قیمت، دقت و ظرافت در ثبت داده‌های حرکات دست انسان کاملاً قابل‌رقابت است. برتری این شاخص‌ها در مقاله‌ای که به‌تازگی در مجله‌های معتبر خارجی به ثبت رسیده است، قابل‌ارزیابی است.
آیا به مرحله تجاری‌سازی نیز رسیدید؟
دستکش کنترل هوشمند و محیط شبیه‌ساز محصول این شرکت در مرحله تجاری‌سازی است و قابلیت فروش و سرمایه‌گذاری در این مرحله را دارد.
باتوجه‌به زیرساخت‌های این شرکت ازجمله فناوری‌های حوزه رباتیک و هوش مصنوعی و زیرشاخه‌های فنی رشته‌هایی موجود در این شرکت ازجمله مهندسی مکانیک، بیومکانیک، بیوالکتریک، هوش مصنوعی، مهندسی نرم‌افزار، مهندسی مواد، مهندسی صنایع، طراحی صنعتی، و وجود روابط گسترده و همکاری با دانشگاه‌های برتر کشور، آماده ارائه خدمات تحقیق و توسعه به دیگر شرکت‌ها، تیم‌های تحقیق و توسعه و سازمان‌هاست.
برای تولید این محصول چقدر زمان صرف کردید؟
دستکش هوشمند، حاصل بیش از دو سال تلاش بی‌وقفه تیم تحقیق و توسعه است. این محصول دانش‌بنیان از پیچیده‌ترین و به‌روزترین فناوری‌های حوزه کنترل و حسگرها بهره می‌گیرد.
به مدت دو سال یک تیم چهارنفره فنی و تیم دونفره کسب‌وکار به‌طور تمام‌وقت با حمایت کامل زیرساختی شرکت پیشروان فناوری زیست گونه بر این پروژه کارکردند.
این پروژه برای چند نفر توانسته اشتغال‌زایی کند؟
این محصول یکی از محصولات شرکت است که به‌طور مستقیم برای ۶ نفر و غیرمستقیم برای چهار نفر اشتغال‌زایی کرده است.
آیا تاکنون از این محصول به دیگر کشورها صادرات داشته‌اید؟
خیر. اما با پیگیری‌های انجام‌شده برای کسب مجوزهای لازم در نظر داریم در آینده نزدیک این محصول را به کشور امارات صادر کنیم.
این محصول تا چه اندازه نیاز داخلی را تأمین می‌کند؟
این محصول می‌تواند صددرصد نیاز کشور را برطرف کند. به‌گونه‌ای که کشور در هیچ‌یک از جزئیات این فناوری نیازی به دیگر کشورها نداشته باشد. اما این موضوع که کشور ما نیز در آینده بتواند این مزیت را حفظ کند، نیازمند افزایش سرعت عمل و جدیت در سرمایه‌گذاری در این حوزه است.
تحریم‌ها و گرانی ارز چه مشکلاتی برای شما به همراه داشته است؟
مهم‌ترین قطعاتی که در کشور تهیه آن گران است، حسگرها و ساخت بدنه آن با قالب‌سازی است. تحریم‌ها در محدودیت تأمین قطعات با فناوری بسیار بالا تا حدی مؤثر بوده است. گرانی ارز و تورم نیز حس ناامنی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند و توجه را از سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیران بر فناوری، به سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک‌تر و غیرفناورانه سوق می‌دهد.
اکنون با چه مشکلات و محدودیت‌هایی درزمینهٔ توسعه تولیدات مواجه‌اید؟
مهم‌ترین گام اجرایی در حال حاضر، سرمایه‌گذاری بر روی تولید صنعتی و هزینه‌های بازاریابی است. خداروشکر ازنظر دانش و فناوری محدودیتی در تیم محصول احساس نمی‌شود.
از دولت جدید و مسئولان چه توقعی دارید؟
انتظار ما از مسئولان این است که با ایجاد مشوق و کاهش تورم، جذابیت سرمایه‌گذاری در حوزه‌های فناوری را در کشور افزایش دهند.
کارهای پیچیده‌ای که راحت می‌شود
دستکش‌های هوشمند که از بازخورد لمسی و هوش مصنوعی برای آموزش مهارت‌های جدید استفاده می‌کند در آینده بسیاری از کارهای سخت را راحت‌تر به سرانجام می‌رساند.
فناوری موجود در این دستکش‌ها، حرکات دست و انگشتان کاربر، مانند معلم، جراح ماهر یا اپراتور ماشین را ضبط و آن‌ها را به‌عنوان پیام‌های لمسی برای یادگیرنده بازتولید می‌کند. برای مثال، این فناوری برای آموزش به نوازندگان مبتدی پیانو برای یادگیری سریع آکوردها، مقیاس‌ها و ملودی‌های ساده و همچنین آموزش از راه دور به ربات‌ها برای یادگیری مانند یک انسان مورداستفاده قرار گرفته است.
این دستکش‌های هوشمند برای کمک به دانش‌آموزانی طراحی شده‌اند که با لمس و کنترل می‌توانند وظایف یا مهارت‌های جدید را بهتر درک کنند. دستکش‌ها را می‌توان به‌گونه‌ای سفارشی طراحی کرد که کاملاً متناسب با ویژگی‌های بدنی کاربر باشد، و یک عامل یادگیری ماشینی می‌تواند بازخوردها را برای هر کاربر تنها در ۱۵ ثانیه تنظیم کند. این دستکش همچنین به گِیمرها کمک می‌کند تا ریتم رقابت خود را در بازی‌ها بالا ببرند و امتیازات بیشتری در مسابقات بدست بیاورند.
از این دستکش‌ها برای آموزش سیستم‌های روباتیک نیز استفاده شده است تا یاد بگیرند اشیا را بدون آسیب‌زدن بگیرند. امکانات این فناوری بی‌پایان است و می‌توان از آن برای ارائه تجربه‌ای شخصی‌تر و مبتنی بر لمس در دوره‌های آموزش مجازی جراحان، آتش‌نشانان و خلبانان استفاده کرد، یعنی در مواردی که دقت در اولویت است. با افزایش داده‌های کاربری، این فناوری می‌تواند به کارهای پیچیده‌تری مانند پرواز با هواپیما کمک کند. در حال حاضر، سیستم هوشمند این دستکش‌ها فقط می‌تواند حرکات نسبتاً ساده را مدیریت کند، اما تیم محقق و سازنده این فناوری بر این باور است که عامل هوش مصنوعی با دریافت داده‌های بیشتر می‌تواند به‌زودی بازخورد لمسی قوی‌تری ارائه دهد و بازخوردگیری از قسمت‌های دیگری از بدن مانند پاها را نیز انجام دهد.