علی تیموری، صبح امروز و در نشست رسانه ای که به مناسبت هفته منابع طبیعی برگزار شد در پاسخ به قدس آنلاین، درباره روند پیشرفت طرح کاشت یک میلیارد نهال و عمده چالش های پیش روی آن گفت: این طرح از اسفند ۱۴۰۱ و همزمان با هفته منابع طبیعی، با تأکید مقام معظم رهبری آغاز شده است و تاکنون۱۴۰ شهرستان در این طرح درگیر شده‌اند.

وی با اشاره به این که سازمان متبوعش تلاش کرده تا رویکرد تازه‌ای را در برنامه‌های مرتبط با منابع طبیعی و مشارکت مردمی اتخاذ کند، افزود: در راستای اجرای طرح یاد شده ۲۰۰ نهالستان در سطح کشور فعال شده و در طول سال ۱۴۰۲ حدود ۲۴۰ میلیون اصله نهال غرس شده که نیمی از این فعالیت‌ها از سوی بخش خصوصی و شرکت‌های بزرگ انجام شده است.

وی در همین زمینه از غرس ۱۶۰ میلیون اصله نهال درسال جاری خبرداد و گفت: علاوه بر این ۶۵ میلیون نهال مثمر هم به کشاورزان داده می شود.

تیموری با بیان این که می توانیم در سال آینده حدود ۲۰۰ میلیون اصله نهال راغرس کنیم، تأکید کرد: البته بنده معتقد نیستم که طرح کاشت یک میلیارد نهال فقط باید در قالب مدت زمان مشخص ۴ ساله پیش برود بلکه باید بر اساس پشتوانه علمی و پژوهشی و با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی و منابع آبی استان های مختلف اجاریی شود جلو برود.

وی سپس به عمده چالش های اجرای طرح مذکور اشاره کرد و گفت: در اجرای کاشت یک میلیارد اصله نهال بحث تأمین منابع مالی اهمیت زیادی دارد این درحالی است که در سال جاری فقط ۴ درصد از کل اعتبارات پیش بینی شده برای کاشت ۲۵۰ میلیون اصله نهال را پرداخت کردند.

وی ادامه داد: همین الان ۲۰ شهر و ۸۰۰۰ روستا در معرض سیل قرار دارد و یا سرانه فضای سبزدر کشور ۱۷۰۰ متر مربع است و اجرای این طرح ما را در رسیدن به این شاخص در جهانی که ۵۲۰۰ مترمربع فضای سبز برای هر نفر است کمک می کند،افزود:

تیموری در اجرای هرچه بهتر طرح کاشت یک میلیارد اصله نهال تامین منابع آبی و مشارکت مردمی را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: اگر همه قوا هم جمع بشوند نمی‌توانند به اندازه مردم در حفظ منابع طبیعی موثر باشند.

او در پاسخ به پرسشی مبنی اینکه آیا طرح کاشت یک میلیارد درخت شکست خورده است؟ گفت: نباید این موضوع را به صورت صفر و صدی نگاه کرد بلکه باید به اراده و همتی که در سازمان ها و میان مردم در اجرای این برنامه است، دقت کرد.

وی با بیان این که از مجموع ۱۳۴ میلیون هکتار اراضی طبیعی موجود در داخل کشور، حدود ۳۱ میلیون هکتار به دلیل شرایط نامساعد به بیابان تبدیل شده است گفت: از این میزان، ۱۵ میلیون هکتار جزء نقاط بحرانی محسوب می‌شوند.

وی با اشاره به اهمیت نقش آبخیزداری در مقابله با پدیده بیابانزایی، تصریح کرد: عرصه منابع طبیعی حدود ۱۳۴ میلیون هکتار است که از این میزان ۱۷.۵ میلیون عرصه جنگلی و بیشه زار است. ۸۴ میلیون هکتار مراتع در کشور داریم و بیش از ۵۰ درصد از عرصه منابع طبیعی مراتع است که ۸.۵ درصد آن دارای تراکم‌ مناسب است و بیش از ۶۶ درصد تراکم کمی دارد.

وی ادامه داد: ۳۲ میلیون هکتار از عرصه های کشور بیابان است که از این رقم ۱۵ میلیون هکتار از نقاط بحرانی است اولویت ماست.

تیموری با بیان اینکه نقاط نیازمند آبخیزداری بیش از عرصه طبیعی بعضی استان هاست، گفت: ۱۲۵ میلیون هکتار عرصه با قابلیت آبخیزداری داریم که حدود ۳۱ یا ۳۲ میلیون را آبخیزداری کرده‌ایم یا در دست اجرا داریم.

وی با اشاره به این که ۲۵ میلیون هکتار حوضه آبخیز مرزی داریم که مدیریت آنها بسیار اهمیت دارد، افزود: اگر آنها را مدیریت نکنیم توسعه اقتصادی نقاط مرزی کشور دچار چالش و بحران می شود و باید شاهد مهاجرت مردم از روستا ها و شهرهای مرزی به کلانشهرهای کشور باشیم.

به گفته وی ۵ میلیون هکتار حوضه های آبخیز مرزی مطالعه شده و تا کنون نیز آبخیزداری در دو میلیون هکتار اجرا شده است.

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با اشاره به وضعیت اعتبارات این سازمان گفت: سال گذشته اعتبارات مناسبی نداشتیم و کمتر از دو همت بود اما با حساسیتی که نمایندگان داشتند در سه هفته گذشته در مجموع ۳۵ همت در صحن تصویب شده که دو سوم آن یعنی حدود ۲۵ همت مرتبط با آبخیزداری است.

او تاکید کرد: باید سالی ۴ میلیون هکتار آبخیزداری در دستور کار قرار داده شود و این امر با اعتباری که مجلس در اختیار سازمان قرار داد، عملیاتی خواهد شد. امیدواریم در سنوات بعد نیز این کار را ادامه دهیم.

به گفته وی حدود ۳۵ درصد سدها از رسوبات پُر می شود که اگر بتوانیم مدیریت در حوضه آبخیز را اعمال کنیم، جلوی رسوبات گرفته می شود.

تیموری، با بیان اینکه کشور در شاخص فرسایش خاک شرایط مناسبی ندارد، اظهارکرد:طبق گزارش پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری سالانه بیش از ۲ میلیارد تن فرسایش خاک در کشور داریم یعنی بیش از ۱۵ میلیون تن در هر هکتار.

او با تاکید بر اینکه مدیریت در حوضه آبخیز و آبخیزداری باید صورت گیرد، گفت: نگاه برخی دستگاه‌ها به میزان ذخیره آب است و به تبخیر آن توجه نمی شود. سالانه ۴۰۰ میلیارد متر مکعب نزولات آسمانی است که ۲۸۰ میلیارد متر مکعب آن تبخیر می شود. مدیریت حوزه آب یک جانبه نگری است اما مدیران منابع طبیعی در این بخش نگاه مدیریت پایدار دارند.

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در ادامه گفت: ۱۴ میلیون هکتار از اراضی مستعد آبخوانداری است اما در کمتر از ۴۰۰ هزار هکتار آبخوانداری انجام شده است.

تیموری درباره عملکرد سازمان منابع طبیعی در حوزه جنگل اظهار کرد: از ۶۰ سال گذشته که اداره کل جنگل ایجاد شد، مدیریت جنگل با نگاه بهره برداری چوب را در دستور کار داشتیم. سالانه مقادیر قابل توجهی چوب از جنگل های شمالی تأمین می شد . سال ۱۳۹۶ بهره‌برداری چوب از جنگل های شمالی ممنوع شد. اگر چه که این نگاه و تغییر مدیریت جنگل های شمالی در سازمان نیز وجود داشت، در برنامه ششم توسعه، طرح صیانت تصویب شد و مدیریت پایدار جنگل های شمال در دستور کار قرار گرفت. هفت یا هشت سال است که طرح مدیریت پایدار این جنگل‌ها در جریان است. در ۱۰۳ حوزه در این خصوص طرح مدیریتی نوشته شده است و باید برنامه مدیریت پایدار با نگاه اکوسیستمی را عملی کنیم.

رئیس سازمان منابع طبیعی ادامه داد: یکی از برنامه‌های معاونت جنگل، تهیه طرح مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی و عملیاتی کردن آن است. البته طرح مدیریت حفاظتی جنگل‌های شمالی تاکنون اجرا شده است.

تیموری ادامه داد: مدیران ارشد یا میانی دستگاه‌های دولتی قانون بالادستی را مد نظر دارند بنابراین بر اساس برنامه هفتم توسعه بحث جمع آوری چوب‌های شکسته، ریشه کن شده و چوب‌های کنده شده ناشی از سیل در دستور کار قرار گرفت و مقرر شده تا جمع آوری آنها به دستور رییس سازمان منابع طبیعی اتفاق بیفتد البته با توجه به حساسیت ها تاکنون اقدامی در این خصوص انجام نشده اما با بازدید میدانی و اقناع سازی جوامع محلی و رسانه ها امیدواریم این قانون را نیز اجرایی کنیم.

تیموری در خصوص پنجره واحد زمین نیز گفت: بیش از ۳۱ دستگاه و اشخاص حقیقی و حقوقی که متقاضی اختصاص زمین در عرصه‌های منابع طبیعی هستند باید به‌صورت شفاف از طریق سامانه پنجره واحد زمین اقدام کنند.ضمن این که از طریق همین سامانه موضوع بررسی و پاسخ داده می شود. با این اقدام امضاهای طلایی که پیش تر به صورت موردی انجام می‌شد، حذف می‌شود.

تیموری سپس به هفته منابع طبیعی اشاره کرد و گفت: امسال هفته منابع طبیعی را با روش دیگری پیش گرفتیم که شاهد تغییر رویکرد مردم و تشکل‌ها در حوزه منابع طبیعی و ترغیب آنان باشیم. امسال برای اولین بار نمایشگاهی را در سازمان برگزار می‌کنیم. این نمایشگاه ۱۴ اسفندماه با حضور مقامات ارشد کشور افتتاح خواهد شد. هر روز از هفته را به مبحثی اختصاص داده و تعریف کرده‌ایم. یکی از موضوعاتی که در وضع قوانین و اعتبارات کمک کننده است شناخت مردم و مسئولان از اقدامات مرتبط با منابع طبیعی است.

وی با بیان این که وضعیت کشور در برخورداری از نیروی انسانی برای حفاظت از منابع طبیعی بد نیست، افزود: یعنی در این زمینه به نسبت کشورهای همسایه مانند ترکیه شرایط برابری داریم. در واقع مشکلات ما در حفاظت منابع طبیعی در قیاس با دیگر کشورها به عوامل دیگر بر می گردد. مثلاً ما در این ارتباط نیاز به فناوری‌ها و دانش جدید داریم. همچنین نگاه به لزوم مدیریت حوضه آبخیز نیز باید در سطح مسئولان کشور ایجاد شود.

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در خصوص برنامه‌های پیشگیری از آتش‌سوزی جنگل‌ها در تابستان نیز گفت: برنامه‌ها در این زمینه آغاز شده است و حتماً باید دو مانور در استان‌های شمالی و زاگرس انجام شود. لازم است نیروهای هلال احمر و مدیریت بحران آماده شوند. در هفته منابع طبیعی به صورت وبینار با دهیاران روستا جلسه داریم که حفاظت منابع طبیعی را در دستور کار قرار دهند که یکی از مسایل أتش‌سوزی جنگل هاست.

او درخاتمه گفت: بیش از ۹۵ درصد آتش سوزی جنگل‌ها دارای عوامل انسانی است که عمدتاً غیر عمدی است. باید در زمینه ترویج فرهنگ پیشگیری از آتش‌سوزی فعال باشیم.