محمد شریفی؛ دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه یزد، شامگاه ۲۴ اسفندماه در در نشست «راه‌های کسب و افزایش رزق و روزی» از سلسله نشست‌های سی شب سی آیه که از سوی انجمن علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد در حال برگزاری است با اشاره به این روایت که «الصوم لی و انا اجزی علیه(به)» گفت: روایت دیگری را ابن عباس از پیامبر(ص) نقل کرده است که؛ کل عمل ابن آدم هو له غیر الصیام هو لی و انا اجزی به. روایت دوم محل بحث بنده است که می‌فرماید هر کدام از اعمال انسان برای خود اوست جز روزه که یا پاداش آن من هستم و یا خودم پاداش آن را می‌دهم که هم علامه طباطبایی و هم امام فرمودند هر دو برداشت درست است.

وی افزود: روزه چه چیزی دارد که جهاد و شهادت و امر به معروف و نهی از منکر هم به پای آن نمی‌رسد و خدا پاداش روزه را به خودش نسبت داده است؟ علامه طباطبایی در شرح این حدیث گفته سایر اعمال جنبه ایجابی دارد یعنی وقتی نماز می‌خوانیم و حج می‌رویم و جهاد می‌کنیم مستلزم کار انجام دادن است ولی روزه سلبی است یعنی یکسری کارها را نباید کرد لذا تنها عبادتی است که خالصانه است و دیده نمی‌شود.

شریفی با طرح این پرسش که روزه چه چیزی دارد که خدا پاداش آن را می‌دهد یا خودش پاداش آن است، مگر پاداش سایر اعمال با خدا نیست، گفت: جواب در همان جواب اول است یعنی در اینجا خدا بی واسطه پاداش می‌دهد ولی پاداش سایر اعمال توسط ملائکه است آن هم به خاطر اخلاص روزه‌دار است.

دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه یزد با اشاره به عوامل افزایش روزی، اظهار کرد: بر اساس روایات، گناه نکردن، توبه‌ کردن، دعا برای برادران دینی، خوش اخلاقی و داشتن نیت خیر، پرداخت حقوق مردم مانند ارث و حق الله مانند خمس و زکات، قناعت، نیکی به اهل خانه و مهمانی‌دادن، ازدواج و کمک به فقرا، نماز شب، شکر نعمت کردن و قرائت تسبیحات حضرت زهرا(س) بعد از نماز، روشن‌کردن چراغ پیش از غروب آفتاب در خانه، زیارت امام حسین(ع)، کمک به برادران دینی به خصوص شیعیان از جمله راه‌های افزایش رزق و روزی است.

شریفی افزود: دادن قرض، صله رحم، قرائت ذکر لا حول و لا قوه الا بالله، توسل به امام جواد(ع)، دعا بین الطلوعین و بیدار ماندن سحر تا طلوع خورشید که درهای آسمان باز است، گفتن ۷۰ بار ذکر «یا فتاح»، گفتن ذکر یا غنی، خواندن آیت‌الکرسی و ... از دیگر راه‌های افزایش رزق و روزی است.

قرائت سوره‌های افزیش‌دهنده رزق

وی با بیان اینکه قرائت برخی سوره‌ها عامل افزایش رزق است که معروف‌ترین آن سوره واقعه است، گفت: امام صادق(ع) فرمودند هر کسی، هر شب سوره واقعه را بخواند چند اثر دارد که یکی از آنها این است که در دنیا سختی و گرفتاری و آفت دنیایی نخواهد دید و از دوستان امام علی(ع) خواهد بود. به خصوص اگر این سوره را در نماز مستحبی وتیره بخوانیم. سوره همزه از دیگر سوره‌های افزایش رزق است؛ سوره لیل هم که پیامبر(ص) فرمود که هر کسی این سوره را بخواند خدا آنقدر به او خواهد بخشید تا راضی شود و او را به سختی نیندازد؛ سوره دیگر هم مزمل است که پیامبر(ص) فرمودند سختی از انسان در دنیا و آخرت با قرائت این سوره برطرف خواهد شد. در مورد سوره ذاریات هم فرمودند هر کسی آن را روزانه بخواند روزی فراوان به دست خواهد آورد و فقر از او برطرف می‌شود؛ سوره ممتحنه، نجم و ابراهیم و ... هم برای توسعه رزق سفارش شده است. برخی دعاها هم برای افزایش رزق بیان شده است.

شریفی با اشاره به بخش پایانی آیه دوم و همه آیه سوم سوره طلاق؛ وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا؛ وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ ۚ وَمَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْرًا، اظهار کرد: این دو آیه چون در بین آیات طلاق قرار گرفته است برخی از مفسران آیه را به روزی‌رسانی خدا بعد از طلاق تفسیر کرده‌اند ولی بیشتر مفسران به خصوص شیعه آن را به همه شئون زندگی ربط داده‌اند؛ سبب نزول آیه سوم را به عوف بن مالک اشجعی از صحابه نسبت داده‌اند؛ فرزند وی اسیر شده بود و خیلی بی‌تابی می‌کرد و نزد پیامبر(ص) رفت و ایشان توصیه به صبر فرمودند و بعد از مدتی او از اسارت برگشت و مقداری غنائم هم از دشمن با خود آورده بود که در حقیقت روزی غیرمنتظره بود لذا گفته‌اند هر کسی دنبال روزی غیرمنتظره است به این آیه پایبند باشد.

روزی غیرمنتظره چیست

وی افزود: بیشتر مفسران آیه سوم را در لفظ و معنا مرتبط با آیه دوم می‌دانند و می‌گویند روزی غیرمنتظره از نتایج تقواست. تقوا هم در منظر مفسران انجام واجبات و ترک محرمات است. در تفسیر البرهان گفته شده که فهم روایات اهل بیت(ع) بدون سختی و رنج، روزی غیرمنتظره است زیرا در دوره حضور ائمه(ع) اخذ حدیث از امام(ع) بسیار دشوار بوده است. مفسران گفته‌اند این دو آیه را زیاد بخوانید ولی از کار دست نکشید زیرا روزی غیرمنتظره هم باید با تلاش باشد؛ در روایتی فرموده‌اند اگر انسان فقط دعا کند ولی کار نکند دعای او مستجاب نخواهد شد؛ اهل بیت(ع) هم برای کسب روزی عرق می‌ریختند و زحمت می‌کشیدند.

دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه یزد، اضافه کرد: آیه تاکید دارد که شما با تقوا باشید و کار را به خدا بسپارید و خدا کار خودش را بلد است و در این صورت از تحریم و آمریکا و ... نخواهیم ترسید؛ طبرسی در مورد «ان الله بالغ امره» گفته است این برای زمان طلاق است ولی عمده مفسران گفته‌اند عام است نه فقط برای طلاق. این قسمت آیه طبق برخی روایات بر روی انگشتری امام حسین(ع) و امام مجتبی(ع) هم حک شده بود یعنی بین تقوا و توکل ارتباط وجود دارد و برخی مفسران این آیه را امیدبخش‌ترین آیه دانسته‌اند که جان را صفا می‌دهد.

وی افزود: گفته شده است هر کسی دو آیه (بخش پایانی آیه دوم و همه آیه سوم) را سه بار در پایان نمازهای واجب و بعد از سه بار صلوات بخواند و دوباره سه بار صلوات بفرستد عامل افزایش رزق و روزی است. این دو آیه نشان می‌دهد راه رهایی از هر مشکلی، تقوا است؛ همچنین در مدیریت مشکلات تمسک به قرآن و تقوا عامل گشایش برای انسان است و حتی زن و شوهر اگر طلاق هم بگیرند ولی تقوا را رعایت کنند مشمول این دو آیه هستند.