خداوند در قرآن مجید از شب قدر به بزرگی یاد کرده و سوره‌ای نیز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است. با توجه به آیات می‌توان به فضیلت‌های شب قدر پی برد. در تمام سال، شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی‌رسد. شب قدر، شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است. عبادت در شب قدر برتر از عبادت هزار ماه است. در این شب، مقدرات یک سال انسان‌ها و روزی‌ها، عمرها و امور دیگر مشخص می‌شود. ملائکه در شب قدر بر زمین فرود می‌آیند، نزد امام زمان(عج) می‌روند و آنچه را برای بندگان مقدر شده بر ایشان عرضه می‌دارند. شب‌زنده‌داری، تلاوت قرآن، مناجات و عبادت در شب قدر، بسیار توصیه و تأکید شده است.

آن طور که نبی مکرم اسلام فرمودند، شب قدر به عنوان هبه‌ای از سوی خداوند متعال بر امت اسلام عرضه شد. سوال مطرح می‌شود مگر شب قدر در دوران قبل از بعثت نبی مکرم اسلام وجود نداشت؟ آن طور که روایات و آیات قرآن اشاره می‌کنند، شب قدر نیز مانند بسیاری از احکام اعتقادی دیگر از زمان حضرت آدم علیه السلام به عنوان اولین انسان و نخستین پیغمبر خدا وجود داشته و هر سال در شب قدر، امور مردم بر نبی خدا عرضه می‌شد. اما گویا جلوه‌گری برکات و فضایل شب قدر برای مسلمانان بیشتر شده و خدای رحمان، برکات ویژه‌ای را برای امت اسلام در نظر گرفته است.

چرا یک شب قدر نداریم؟

حجت‌الاسلام سیدرضی علوی، استاد حوزه درباره برگزاری ۳ شب قدر در گفت‌وگو با قدس گفت: در روایات شب مشخصی برای شب قدر تعیین نشده است. آمده که تقدیر در شب نوزدهم نوشته می‌شود، در شب بیست‌ویکم ابرام، یعنی محکم و امضای آن در شب بیست‌وسوم انجام می‌شود. بنابراین برای تعظیم خود شب قدر، چند شب را برای آن ذکر کردند.

این استاد حوزه در مورد اینکه چرا نسبت به احیای شب های دیگر سفارش نشده است تشریح کرد: عبادت در شب قدر بهتر از هزارماه است، چون حوادث و تقدیر یک‌سال برای انسان تعیین تکلیف می‌شود پس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لذا شایسته این است که مومنین در این شب‌ها مشغول عبادت باشند تا بهترین‌ها برای آن‌ها رقم بخورد.

وی در ادامه افزود: در مورد شب‌های به‌جز شب قدر در قرآن داریم( وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ‌) یعنی، و پاره‌ای از شب پس بیدار باش برای نمازی که زیادتی است برای تو بر واجبات. و این به جهت آن است که نماز شب بر حضرت ختمی مرتبت صلّی اللّه علیه و آله و سلّم واجب بود، ولکن بر غیر آن سرور واجب نبوده و نیست. عبادت کردن در دل شب یک امر مطلوب و پسندیده است؛ همچنین بیتوته کردن در عتبات و اماکن منظور عبادت و تقرب جستن به درگاه خداوند متعال سفارش شده است.

حجت‌الاسلام علوی در مورد چگونگی استغفار در شب قدر بیان کرد: به صورت کلی استغفار در هر موقعیتی توصیه شده و یک امر پسندیده است؛ در بعضی از روایات داریم که پیامبر روزی ۳۶۰مرتبه استغفار می‌کردند. اما استغفار در شب قدر اعتراف به گناه در نزد پروردگار عالم است. استغفار در شب قدر یعنی همراه شدن روح استغفار با ذکر آن است.به طوری که پشیمانی از گناهی که انجام دادیم دیده شود. اگر استغفار ما در ظاهر و باطن انجام شود، رزق‌های معنوی و مادی خداوند شامل حال ما خوهد شد.

وی با تاکید بر اینکه شب قدر شب ولایت است اظهار کرد: ملائکه علیه‌السلام در شب قدر بر امام زمان عجل‌الله نازل می‌شود؛ و در همین زمان است امام عصر عجل‌الله تقدیری که برای امت تعیین شده است را امضاء می‌کنند. از طرفی امیرالمومنین علیه‌السلام در چنین شبی به شهادت رسیده‌اند. بنابراین باید یکی از مطالبات مومنین در شب قدر از خداوند ظهور حضرت ولی عصر عجل‌الله باشد و نعمات که با ظهور این منجی شامل حال ما خواد شد را بخواهیم.

در شب قدر به جوانان گوش دهیم

این استاد حوزه در مورد وجود شب قدر قبل از بعثت پیامبر اسلام گفت: مفسرین با استفاده از آیات ابتدایی سوره الدخان (فیها یفرق کلّ أمر حکیم)می‌گویند که در این شب هر امر حکیمی فرق گذاشته می‌شود. یعنی اینکه سنت الهی است که بین هر امر حکیمی فرق گذاشته می‌شود. پس شب قدر قبل از بعثت رسول‌الله هم بود است.

حجت‌الاسلام علوی با بیان اینکه شهادت امیرالمومنین علیه السلام به شب قدر جایگاه ویژه‌ای داده است اظهار کرد: شهادت اول مظلوم عالم به شب قدر جایگاه ویژه‌ای داده است. اولین امام شهید شده و آخرین ولی هم هنوز ظهور نکرده است؛ باید از خداوند مطالبه کنیم تا در تقدیر ما ظهور منجی نیز رقم بخورد و مردمی که در این زمین گیر کرده اند را نجات بدهند.

این استاد حوزه نیافتن جواب درست به سوالات را یکی از عوامل کم اعتقادی جوانان نسبت به دین دانست و در پایان گفت: یکی از دلایلی که جوانان امروزی مسائل اعتقادی را خیلی جدی نمی‌گیرند به این برمی‌گردد که جواب سوالات خودشان را دریافت نکرده اند. افرادی که با جوان‌ها سروکار دارند باید با حوصله‌مندی تمام پای صحبت‌های آن‌ها بنشینند و حرف‌ها آن‌ها بنشوند. پیشرفت تکنولوژی و مسائل حاشیه آن آرامش را از جوانان گرفته است.

خدابخش حکیمی_ خبرنگار تحریریه جوان قدس