نشریه تحلیلی فارن افرز در گزارشی به بحران پیش‌ِروی کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) پرداخته و تأکید کرده که تصمیمات رئیس‌جمهور آمریکا، تعهد واشنگتن به دفاع جمعی از اعضای ناتو را با تردیدهای جدی مواجه کرده است.

این نشریه تأکید کرده که اظهارات و اقدامات ترامپ، از جمله تهدید به عدم دفاع از کشورهای عضوی که به گفته او «سهم خود را پرداخت نمی‌کنند»؛ موجب نگرانی شدید رهبران اروپایی شده است.

این نگرانی زمانی افزایش یافت که ایالات متحده در فوریه ۲۰۲۵، برخلاف تمامی اعضای ناتو، از محکومیت حمله روسیه به اوکراین در سازمان ملل خودداری کرد. همچنین، تهدیدهای ترامپ علیه کانادا و گرینلند، تزلزل در تعهد آمریکا به ماده ۵ ناتو – که حمله به یک عضو را حمله به همه اعضا تلقی می‌کند – را آشکار کرده است.

هرچند بر اساس قانونی که در سال ۲۰۲۳ تصویب شد؛ خروج آمریکا از ناتو نیازمند تأیید کنگره است اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ترامپ در صورت تمایل، می‌تواند این قانون را نادیده بگیرد. در چنین شرایطی، آینده ناتو بدون ایالات متحده به یک موضوع حیاتی تبدیل شده است.

تکاپوی اروپا برای تقویت توان دفاعی

مقامات اروپایی به‌سرعت در حال اتخاذ تدابیری برای تقویت توان دفاعی خود هستند.

اتحادیه اروپا اخیراً ۱۵۰ میلیارد یورو برای افزایش تولید تسلیحاتی اختصاص داده و محدودیت‌های بودجه‌ای در حوزه دفاعی را لغو کرده است. همچنین، آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا، قوانین بودجه‌ای خود را تغییر داده و ۴۰۰ میلیارد یورو برای تقویت دفاعی کنار گذاشته است.

بااین‌حال، کارشناسان نظامی معتقدند که اروپا برای جایگزینی نقش آمریکا در ناتو، علاوه بر افزایش بودجه نظامی، به زمان و همکاری محدود آمریکا نیاز دارد.

تأمین قابلیت‌هایی مانند سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته، ارتباطات ماهواره‌ای و توانایی اجرای عملیات رزمی گسترده، چالش‌هایی هستند که اروپا در کوتاه‌مدت قادر به حل آن‌ها نخواهد بود.

کارشناسان پیش‌تر هشدار داده بودند که اتکای قاره سبز به تسلیحات ایالات متحده بیش‌ازپیش، این قاره را در موضع ضعف قرار داده است.

«کلید خاموشی» مفهومی است که مدت‌هاست توسط تحلیل‌گران مطرح می‌شود. برخی معتقدند که آمریکا در هواپیماها و برخی از تسلیحات خود قابلیتی را قرار داده است که می‌تواند هرگاه که بخواهد؛ این سیستم‌ها را از کار بیندازد و این تسلیحات را برای اروپاییان غیرقابل‌استفاده کند.

بدین ترتیب با کاهش اعتماد اروپا به تعهدات امنیتی آمریکا، ناتو در آستانه تغییرات بنیادین قرار گرفته است.

رهبران اروپایی اکنون با چالش بزرگی روبه‌رو هستند: ساختن یک ساختار دفاعی مستقل، بدون اتکا به ایالات متحده، آن‌هم در زمانی که تهدیدات امنیتی بیش از هر زمان دیگری جدی هستند.

از سوی دیگر برخی تحلیلگران هشدار داده‌اند که این اقدامات آمریکا کشورهای بیشتری را به سمت ساخت تسلیحات هسته‌ای سوق می‌دهد و در نتیجه می‌تواند در آینده به جنگ‌های هسته‌ای دامن بزند.