هجدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی مریوان در حال برگزاری است. این جشنواره که یکی از معتبر رویدادهای هنری در ایران است، هر ساله در شهر مریوان و با مشارکت گسترده هنرمندان و مردم برگزار میشود. فرهاد قائمیان با نگاهی آموزشی و پژوهشی به نقش جشنواره تئاتر خیابانی مریوان، این رویداد را نمونهای از پیوند واقعی میان مردم و هنر دانست و تأکید کرد: این جشنواره از بطن جامعه و با مشارکت مردم شکل گرفته و به همین دلیل جایگاهی ویژه در میان آنان دارد. مردم مریوان تماشاگر صرف نیستند؛ آنها در جشنواره حضور دارند و آن را بخشی از زندگی خود میدانند. همین مشارکت فعال، رمز ماندگاری این رویداد فرهنگی است.
مردمی بودن؛ رمز ماندگاری جشنواره
او افزود: تفاوت مریوان با دیگر جشنوارهها در این است که از بالا به پایین اداره نمیشود. مردم خود در روند شکلگیری و اجرای آن نقش دارند و به همین دلیل جشنواره به مطالبه عمومی تبدیل شده است. این الگوی مردمی بودن، نقطه قوتی است که باید در سیاستگذاری فرهنگی کشور مورد توجه قرار گ
قائمیان تأکید کرد: تجربه مریوان نشان میدهد که هنر میتواند به عامل وفاق و نشاط اجتماعی تبدیل شود. اگر جشنوارهها به مردم نزدیک شوند، تأثیر آنها بسیار عمیقتر از هر برنامه رسمی خواهد بود. تئاتر خیابانی ابزار قدرتمندی برای ارتباط اجتماعی است و باید آن را در خدمت آموزش، گفتوگو و همدلی میان مردم به کار گرفت.
نیاز به آموزش و پژوهش منسجم
این هنرمند ضمن تاکید بر ضرورت آموزش در حوزه تئاتر خیابانی گفت: یکی از چالشهای جدی، نبود نظام آموزشی منسجم برای تربیت نسل جدید است. در بیشتر جشنوارهها، گروههای محدودی فرصت حضور دارند و زمینه برای بروز استعدادهای تازه فراهم نمیشود. قائمیان راهحل این مشکل را در ایجاد مرکز دائمی آموزش و پژوهش تئاتر خیابانی در مریوان دانسته و اضافه کرد: مریوان میتواند با همکاری دانشگاههای هنر، دورههای تخصصی بازیگری خیابانی، دراماتورژی و کارگردانی مردمی برگزار کند تا آموزش از حالت تجربی صرف خارج و به شکل علمی دنبال شود. جشنواره نباید فقط محلی برای اجرا باشد، بلکه باید کارگاه آموزشی و آزمایشگاه پژوهش اجتماعی نیز محسوب شود تا از دل اجراهای خیابانی دادههای فرهنگی استخراج و رفتار تماشاگران ر تحلیل شود و تئاتر خیابانی میتواند به شناخت دقیقتر جامعه کمک کند. تئاتر خیابانی آینهای از جامعه است و باید با نگاه علمی به آن نگریست.
تداوم فرهنگی بهجای مناسبتگرایی
این بازیگر با بیان اینکه جشنوارهها نباید فقط برای چند روز در سال برگزار شوند، گفت: جشنواره مریوان اگر به یک فرآیند مداوم فرهنگی تبدیل شود، میتواند نقش مؤثری در توسعه منطقه داشته باشد. برای این منظور لازم است در کنار دبیرخانه دائمی، بودجه پژوهشی و برنامه آموزشی سالانه در نظر گرفته ، شود. او تأکید کرد: متأسفانه در برخی استانها برگزاری جشنوارهها به یک اقدام موقت و مناسبتی تبدیل شده و بیشتر جنبه گزارشی دارد تا فرهنگی. ما باید از سیاست «تعداد جشنوارهها» به سمت «کیفیت و تداوم فرهنگی» حرکت کنیم. اجرای عمومی آثار منتخب در شهرها و روستاهای اطراف میتواند گام مؤثری برای پایداری فرهنگی باشد.
تئاتر خیابانی؛ موتور فرهنگی و اقتصادی مریوان
قائمیان با اشاره به تأثیر اقتصادی جشنواره مریوان گفت: این جشنواره علاوه بر جنبه فرهنگی، در رونق گردشگری و اقتصاد محلی نیز اثرگذار است. حضور گردشگران در ایام برگزاری باعث رونق بازارهای محلی، صنایعدستی و اقامتگاههای بومی میشود و به گردش سرمایه در منطقه کمک میکند.
او گفت: جشنواره تئاتر خیابانی مریوان به برند فرهنگی مریوان تبدیل شدهاست. همانطور که بسیاری از شهرهای جهان با اتکا به رویدادهای هنری توانستهاند هویت فرهنگی و اقتصادی خود را تثبیت کنند، مریوان نیز میتواند با تکیه بر تئاتر خیابانی به شهر مقصد گردشگری فرهنگی ایران تبدیل شود
نگاه آیندهمحور به سیاست فرهنگی
این بازیگر ادامه داد: برای تحقق این هدف، باید میان نهادهای هنری، شهرداری، بخش خصوصی و گردشگری پیوند برقرار شود. تئاتر خیابانی فقط هزینه فرهنگی نیست، بلکه سرمایهای اجتماعی و اقتصادی است که میتواند اشتغال پایدار ایجاد کند. جشنواره تئاتر خیابانی مریوان نمونه موفقی از پیوند میان هنر، مردم و جامعه است. اما برای حفظ و گسترش آن باید نگاه علمی و آموزشی جایگزین نگاه مناسبتی شود. تئاتر خیابانی زمانی به هدف واقعی خود میرسد که در زندگی روزمره مردم جریان داشته باشد، نه فقط در چند روز از سال.
او در پایان تأکید کرد: اگر سیاستگذاری فرهنگی کشور بر آموزش، پژوهش و استمرار فعالیتهای مردمی تمرکز کند، مریوان میتواند به عنوان شهر تئاتر خیابانی ایران شناخته شود؛ شهری که هنر در آن نه بر صحنه، بلکه در دل جامعه زندگی میکند.
نظر شما