به گزارش دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، هیدراته بودن بدن، بر کسی پوشیده نیست، اما آیا می‌توان در مصرف آب زیاده‌روی کرد؟ برای افرادی که کلیه ‌های سالمی دارند، به طور معمول، نوشیدن مقدار زیاد آب بی‌خطر است. در برخی موارد نادر، نوشیدن بیش از حد آب می‌تواند منجر به مسمومیت با آب شود. اگرچه مسمویت با آب اتفاقی نادر است.

بدن برای حفظ سطح هیدراتاسیون به آب و الکترولیت‌هایی مانند سدیم و پتاسیم نیاز دارد. الکترولیت‌ها نقش مهمی در حفظ عملکرد قلب، مغز و عضلات دارند و حفظ تعادل بین سطح الکترولیت و آب در بدن کلیدی است. نوشیدن بیش از حد آب می‌تواند منجر به مسمومیت با آب شود. هنگامی این اتفاق می‌افتد، آب اضافی توسط سلول‌های بدن جذب می‌شود و سبب تورم آن ها می‌شود. تورم سلول‌های مغزی می‌تواند موجب فشار بیش از حد در داخل سر شود که در نهایت منجر به گیجی، سردرد و خواب ‌آلودگی شود. حالت تهوع و استفراغ یا گرفتگی عضلات نیز ممکن است، رخ دهد.

«نوشیدن خیلی سریع آب پس از تمرینات بسیار طولانی بدون جایگزینی الکترولیت‌های از دست رفته»، «هوس بیش از حد آب، وضعیتی که به آن پلی‌دیپسی روانی می‌گویند»، «مصرف برخی داروها»، «ابتلا به بیماری یا نارسایی کلیوی»، «جایگزینی آب در شرایطی که سطح هورمون ضد ادراری (ADH) بالا است» و «شرکت در مسابقات نوشیدن آب» از علل مسمومیت با آب محسوب می‌شوند.

بدن انسان بر پایه تعادل پیش می‌رود و مصرف آب نیز از این قاعده مستثنی نیست. برای جلوگیری از مسمومیت با آب، مهم است که هنگام تشنگی آب نوشید و به نشانه‌های بدن خود گوش داد تا بدون مصرف بیش از حد، از هیدراته بودن بدنتان اطمینان حاصل کرد. میزان توصیه‌ شده‌ مایعات روزانه به عواملی مانند سن، جنسیت، فعالیت بدنی و سلامت کلی وابسته است. توصیه‌های روزانه حدود ۱۱.۵ فنجان برای زنان و ۱۵.۵ فنجان برای مردان است. در حالی که محدوده مشخصی وجود ندارد که چه میزان آب «زیاد» محسوب می‌شود، اما به طور معمول برای هیدراته نگه داشتن بدن نوشیدن مقادیر کم و مکرر آب بهتر از مصرف یکباره مقداری زیادی آب است. به عنوان یک دستورالعمل ایمن برای جلوگیری از مسمومیت با آب، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) توصیه می‌کند که بیش از ۴۸ اونس (یا ۶ فنجان) مایعات در ساعت ننوشید.

وقتی آب زیاد می‌نوشید چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟ در سطح سلولی، نوشیدن آب زیاد می‌تواند سبب کمبود سدیم در خون شود - وضعیتی به نام هیپوناترمی - که می‌تواند عوارض جدی در بدن شما ایجاد کند، به خصوص اگر به طور ناگهانی اتفاق افتد. عوامل بسیار دیگری نیز می‌توانند در کاهش سطح سدیم نقش داشته باشند و این وضعیت همیشه باید جدی گرفته شود.

تشخیص زودهنگام آن، نقش مهمی در جلوگیری از مشکلات جدی‌تر مانند تشنج، کما یا حتی مرگ دارد. از علائم مسمویت با آب آگاه باشید و در صورت بروز سردرد، حالت تهوع، استفراغ، گیجی، خواب‌آلودگی یا خستگی، عضلات ضعیف یا دارای اسپاسم‌ به پزشک مراجعه کرد.

یک روش آسان برای بررسی سطح هیدراتاسیون بدن، نگاه کردن به رنگ ادرار است. رنگ زرد کم‌رنگ به این معنی است که احتمالا وضعیت هیدراتاسیون بدن خوب است. هر چه رنگ تیره‌تر باشد، کمتر هیدراته هستید. اگر احساس تشنگی می‌کنید، مقداری آب بنوشید. اگر همیشه تشنه هستید یا احساس می‌کنید که نیاز به نوشیدن آب بیش از حد معمول دارید، با یک مراقب سلامت صحبت کنید. به یاد داشته باشید، بدن تعادل مایعات و الکترولیت‌ها را ترجیح می‌دهد، بنابراین ورزشکاران و کسانی که در ورزش‌های شدید شرکت می‌کنند باید با مصرف یک نوشیدنی الکترولیتی قبل و بعد از ورزش، الکترولیت‌های از دست رفته از طریق تعریق را جبران کنند.