بد نیست بدانید که خیلی از این رفتارها ریشه در نوعی از اختلالات شخصیتی دارد که برای درمان آنها نیاز به مشاوره های تخصصی است. اگر دوست دارید بیشتر با این مقوله آشنا شوید، توضیحات آقای دکتر اکرمی نژاد، روان پزشک و استاد دانشگاه را بخوانید.
شیوع اختلالات شخصیت بین 11 تا 23 درصد است. افراد دارای این اختلالات در توانایی های زندگی و کاری مشکلات فراوانی دارند. آنها تحصیلات کمتر، تجرد، اعتیاد و خلافکاریهای جنسی بیشتری دارند. به صورت معمول، مشکلات زناشویی دارند و بیکارند. در بیشتر جرمهای خشونت آمیز و غیر خشونت آمیز، افراد اختلالات شخصیت نقش دارند.
نیمی از بیماران روان پزشکی اختلال شخصیت دارند. عوامل شخصیتی در پاسخ درمانی بیماریهای روان پزشکی تداخل می کنند و روند درمان طولانی تر می شود و نسبت به درمان مقاوم می شوند. اختلال شخصیت عامل مستعدکننده بسیاری از بیماریهای روان پزشکی مانند سوء مصرف مواد، خودکشی، اختلالات خلقی، اختلالات کنترل تکانه، اختلال خوردن و اضطراب است.

اختلال شخصیت پارانوئید
بی اعتمادی و شکاکیت نافذ نسبت به دیگران و بدخواهانه تعبیر کردن انگیزه ها، خصوصیت بارز افراد مبتلا به این اختلال است. چنین شخصی بدون علت کافی ظن می برد که دیگران از او سوءاستفاده می کنند یا فریبش می دهند. بدون دلیل کافی وفاداری و قابلیت اعتماد دوستان و بستگان خود را مورد سؤال قرار می دهد. در اعتماد به دیگران مردد است؛ چون می ترسد از اطلاعات او علیه خودش استفاده کنند.در اشارات و اتفاقات خوش خیم، معانی تحقیرآمیز و تهدیدکننده می بیند. مدام کینه می ورزد؛ یعنی تحقیر و بی اعتنایی و اهانت را نمی بخشد. حملاتی بر رفتار و شخصیت خود برداشت می کند که بردیگران روشن نیست. در پاسخ خشمگین و حمله متقابل سریع است. سوءظن مکرر و بدون پایه، نسبت به وفاداری همسر یا شریک دارد.

اختلال شخصیت اسکیزوئید
الگوی نافذ گسستگی از روابط اجتماعی و محدودیت طیف تجربه و ابراز هیجان در موقعیتهای بین فردی را می توان در این بیماران به خوبی مشاهده کرد. این فرد از روابط نزدیک از جمله عضو یک خانواده بودن نه لذت می برد و نه تمایلی به آن دارد. بصورت تقریبی، همیشه فعالیتهای انفرادی را انتخاب می کند. اگر هم علاقه ای به رابطه جنسی با فردی دیگر داشته باشند، بسیار اندک است. فعالیتهای معدودی هست که می تواند از آنها لذت ببرد. غیر از بستگان درجه یک خود دوست نزدیکی ندارد. نسبت به تعریف و یا انتقاد دیگران بی تفاوت است. سردی هیجانی، گسستگی یا سطحی بودن عواطف در او وجود دارد.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
افراد مبتلا به این اختلال نواقصی در روابط اجتماعی و بین فردی، اعوجاجات شناختی یا ادراکی و رفتار نامتعارف دارند. افکار انتساب به خود نه هذیان،اعتقادات عجیب یا افکار جادویی که با خرده فرهنگ همخوان نیست( خرافاتی بودن، اعتقاد به غیب بینی، تله پاتی یا حس ششم)، تجارب غیرمعمول درکی، تفکر و تکلمی عجیب (مبهم، حاشیه پردازانه، استعاره ای، با شرح و تفصیل مفرط و یا قالبی)، شکاکیت یا افکار پارانوئید، حالت عاطفی نامتناسب یا محدود، رفتاری آشکارا عجیب، نامتعارف یا مخصوص به خود، نداشتن دوستان صمیمی، اضطراب مفرط در جمع به علت ترس و افکار پارانوئید و نه قضاوت منفی در مورد خودش از مهمترین حالات این بیماران است.

اختلال شخصیت نمایشی
الگوی نافذ هیجان زدگی و توجه طلبی در چنین شخصیتی وجود دارد. در موقعیتهایی که کانون توجه نیست، احساس ناراحتی می کند. تعامل او با دیگران معمولاً با رفتار اغواگرانه و برانگیزنده جنسی مشخص است. ابراز هیجانات، به طور سطحی و با تغییرات سریع است. از ظاهر فیزیکی برای جلب توجه استفاده می کند. سبک برداشت گرایانه و فاقد جزئیات در گفتار و بیان و هیجانات مبالغه آمیز، نمایشی و همراه با خودنمایی دارد. تلقین پذیر است و به آسانی تحت نفوذ دیگران و موقعیتها قرار می گیرد. روابط را صمیمانه تر از آنچه هست، تلقی می کند.

اختلال شخصیت خودشیفته
چنین فردی احساس خود بزرگ بینانه مبنی بر مهم بودن خود (مبالغه دراستعدادها و دستاوردهای خود)، اشتغال ذهنی با تخیلات موفقیت، قدرت، استعداد، درخشندگی، زیبایی و عشق ایده آل دارد. معتقد است فردی خاص و استثنایی است و فقط افراد استثنایی می توانند او را بفهمند و با او نشست و برخاست کنند. فاقد هم حسی و عدم تمایل به درک احساسات دیگران است. نیازمند تمجید افراطی است. احساس صاحب استحقاق و شایستگی، انتظارات غیرمنطقی برای مدارای خاص یا موافقت با توقعات دارد. در روابط بین فردی استثمارگر و بهره کش است.

اختلال شخصیت ضداجتماعی
بی اعتنایی و زیر پا نهادن حقوق دیگران مشخصه بارز این افراد است که از15سالگی شروع می شود. ناتوانی برای سازگاری با موازین اجتماعی در ارتباط با رفتار قانونی و پی در پی اقدام به رفتارهایی که زمینه بازداشت و زندان را فراهم می کنند.
فریبکاری، دروغگویی مکرر، استفاده از نامهای غیرواقعی برای نفع ولذت شخصی، رفتار تکانشی و ناتوانی برای پیش بینی نتایج اعمال، تحریک پذیری وپرخاشگری که با نزاع وحملات فیزیکی مکرر تظاهر می کند، بی احتیاطی نسبت به ایمنی خود و دیگران، نداشتن احساس مسؤولیت مستمر و ناتوانی برای حفظ رفتار شغلی باثبات یا احترام گذاشتن به تعهدات مالی و نداشتن احساس پشیمانی، بی تفاوتی یا دلیل تراشی نسبت به آزار، بدرفتاری و دزدیدن مال دیگران از دیگر خصوصیات آنهاست.

اختلال شخصیت مرزی
بی ثباتی در روابط، عواطف و خودانگاره و رفتار تکانشی بارز را می توان مهمترین خصوصیات افراد مبتلا به این اختلال دانست. اقدامهای دیوانه وار برای اجتناب از ترک شدن، الگوی بی ثبات و پرتنش روابط بین فردی با نوسان بین دو قطب آرمانی کردن و بی ارزش کردن، اختلال هویتی بی ثباتی بارز و مستمر در زمینه خودانگاره، رفتار تکانشی حداقل در دو زمینه که احتمال ضرر شخصی دارد(ولخرجی، سوء مصرف مواد، رانندگی بی احتیاط و دوره های پرخوری)، تهدید، ژست یا رفتارهای انتحاری پی در پی یا آسیب زدن به خود، بی ثباتی عاطفی به دلیل ماهیت واکنشی خلق، احساس مزمن پوچی، خشم شدید و نامتناسب یا اشکال در کنترل خشم و تفکر پارانوئید موقت وابسته به استرس یا علائم تجزیه ای شدید نیز در آنها دیده می شود.

اختلال شخصیت وابسته
نیاز عمیق و مفرط برای مورد مراقبت واقع شدن که به رفتار مطیعانه و وابسته و ترس از جدایی می انجامد. کسی که چنین شخصیتی دارد قادر به گرفتن تصمیمات روزمره بدون راهنمایی و اطمینان بخشی مفرط دیگران نیست. احتیاج دارد که دیگران مسؤولیت بیشتر زمینه های مهم زندگی او را بپذیرند. اشکال در ابراز مخالفت با دیگران به دلیل ترس از قطع حمایت و مقبولیت دارد.
در شروع برنامه ها به تنهایی به دلیل نداشتن اعتماد به نفس مشکل دارد. در طلب محبت و حمایت دیگران افراط می کند تا حدی که داوطلب کارهای ناخوشایند می شود.

اختلال شخصیت دوری گزین
الگوی نافذ مهارشدگی اجتماعی، احساس بی کفایتی و حساسیت مفرط نسبت به ارزیابی منفی خصوصیت بارز افراد مبتلا به این اختلال است. از فعالیتهای شغلی که مستلزم تماس بین فردی قابل ملاحظه با دیگران است به دلیل ترس از انتقاد، اجتناب می کند. بدون اطمینان از اینکه مورد محبت قرار گیرد، میل به معاشرت نشان نمی دهد. به خاطر ترس از شرمساری و مورد تمسخر قرار گرفتن روابط صمیمانه محدودی دارد. اشتغال ذهنی همراه با انتقاد و طرد دارد.

اختلال شخصیت وسواسی جبری
اشتغال ذهنی با جزئیات، اصول، فهرستها، ترتیب، سازمان یا برنامه به گونه ای که نکته اساسی فعالیت گم شود، در این افراد به خوبی دیده می شود. همچنین کمال طلبی تا حد تداخل در تکمیل امور، علاقه مندی مفرط به کار به بهای کنار گذاشتن فعالیتهای تفریحی و آمد و رفت با دوستان (بدون ضرورت اقتصادی واضح)، انعطاف ناپذیری و جدیت بیش از حد در امور اخلاقی (بدون رابطه با همانندسازی فرهنگی یا مذهبی) در آنها دیده می شود. این فرد خود را در دور انداختن اشیای بی ارزش ناتوان می داند. در تفویض امور یا همکاری با دیگران تردید دارد، مگر تسلیم مطلق روش او باشند. در پول خرج کردن برای خود یا دیگران خست دارد و سرسختی و عدم انعطاف نیز در رفتارش دیده می شود.

اختلال شخصیت منفعل-مهاجم
منفعلانه در انجام تکالیف اجتماعی و شغلی مقاومت می کند. از اینکه دیگران او را درک نکرده و قدرش را نمی دانند، شکایت می کند. ترشرو و اهل جر و بحث است. به طور غیرمنطقی انتقاد و به اولیای امور اهانت می کند. نسبت به کسانی که در ظاهر، بخت بیشتری دارند، ابراز رشک و نفرت می کند. به طور اغراق آمیز و مستمر از بدبختی ها شکایت می کند. بین نافرمانی خصمانه و تواضع دایم نوسان دارد.