بی شک معنایی که در قاموس هنر برابر واژه هنر دستی نوشته می شود تنها به یک شیء خاموش و زیبا محدود نمی شود بلکه صدای به غایت رسای پیشنیه یک ملت است.
جمعی از متولیان صنایع دستی و آنانی که دستی بر این هنر دارند در خبرگزاری جمهوری اسلامی گرد آمدند تا بار دیگر سفره دل باز کنند و در این مجال برای عبور از موانع و بهره برداری از فرصتی که در سایه تحولات و دیپلماسی نوین دولت و نظام ایجاد شده به رهیافت های برای توسعه و تقویت این هنر صنعت دست یابند.
در این میزگرد موانع و راهکارهای توسعه صنایع دستی استان اصفهان با حضور محمد حسین دهقانی معاون صنایع دستی استان اصفهان، سید عباس شیردل رئیس اتحادیه صنف صنایع دستی، جواد محمدی فشارکی مدیر بازرسی و نظارت اصناف استان اصفهان، سید محمد رضا پاک نژاد رئیس اتاق اصناف این استان، رضا برادران عضو هیات مدیره مجمع گردشگری، غلام علی فیض اللهی عضو هیات مدیره اتحادیه صنفی صنایع دستی استان اصفهان، محمدرضا شکراللهی دبیر و محمد سلطانمرادی رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا استان اصفهان و دست اندرکاران و مسئولان صنایع دستی این استان در ایرنا برگزار شد.
دراین میزگرد ضمن مروری برپیشینه صنایع دستی این استان، وضعیت فعلی این صنعت در دو بخش چالش ها، قابلیت ها و نقاط قوت مورد بررسی قرار گرفت و در خصوص راهکار های توسعه این هنر و نقش اطلاع رسانی در این زمینه بحث و تبادل نظرشد.
شرکت کنندگان در این میزگرد ضمن بیان دیدگاه های خود بطور مشترک بر ضرورت توجه بر امر پژوهش و تحقیق در این بخش و بهره گیری از یافته های پژوهشی در تولید و فروش محصولات صنایع دستی تاکید کردند.
** صنعت دستی درحال برخاستن از بستر است
محمد نکویی از مسئولان دبیرخانه اصفهان شهر جهانی صنایع دستی گفت: دولت تدبیر و امید زمینه ایجاد تغییرات مثبت در حوزه گردشگری و صنایع دستی را در تمام نقاط ایران فراهم کرده که بهره وری از این فرصت نیازمند کار علمی و پژوهشی است.
وی با تاکید بر جهانگردی و بازار شناسی در تولید صنایع دستی اضافه کرد: تمامی تلاش ها در حوزه صنایع دستی تا موقعی که منجر به صادرات این محصولات به خارج از کشور نشود همانند گذاشتن پول از یک جیب به جیب دیگر است.
دبیر دبیرخانه اصفهان شهر جهانی صنایع دستی گفت: صادرات نیازمند تحقیق و پژوهش و پژوهش نیز نیازمند افراد متخصص و سرمایه گذاری است.
وی ادامه داد: برای در اختیار گرفتن صنایع دستی و حضور در بازارهای جهانی نیازمند رصد نمایشگاههای داخلی و خارجی و شناخت کامل نسبت به بازارها و جوامع هدف هستیم ولی ابزارها و نیروی انسانی لازم را برای انجام این امور نداریم.
نکویی گفت: اغلب صنایع دستی از جمله فرش ایرانی از یک سو با چالش تحریم و از سوی دیگر با چالش عدم تحقیق و پژوهش مواجه است و طرح ها، نقشه، بافت و رنگ فرش ایرانی نیاز به تحول و روزآمدی دارد تا بار دیگر جای خود را در بازار جهانی باز کند.
دبیر دبیرخانه اصفهان شهر جهانی صنایع دستی، با اشاره به انتخاب اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی خواستار بهره گیری از این فرصت و برداشتن گامهای عملی برای توسعه و تقویت صنایع دستی شد و افزود: با گذشت دو ماه از کسب عنوان شهر جهانی صنایع دستی هنوز اتفاقی خاص در اصفهان نیفتاده است.
وی تصریح کرد: باید برای این موضوع دبیرخانه دائمی تشکیل شود و برنامه ریزی های مناسب صورت گیرد.
مسوول امور بین الملل اتحادیه صنایع دستی اصفهان افزود: صنایع دستی اصفهان همانند بیمار درحال احتضار است که به واسطه نبود پزشک و دارو سالهاست با خود درمانی و مقاومت غیرتمندانه خود را از مرگ نجات داده است.
وی گفت: درمجموع مهمترین چالش های صنایع دستی ایران عبارت از بی توجهی به پژوهش، رصد نکردن بازارهای جهانی و نبودن ارتباط مناسب بین حوزه گردشگری و صنایع دستی است.
وی با اشاره به ضرورت نقد رسانه ای، تصریح کرد: مخاطب رسانه ، نقد را می پسندد و لذا اگر وظیفه خود را بدرستی انجام دهیم نقدی متوجه ما نخواهد بود و اگرهم نقد شویم این نقد موجب اصلاح و رشد خواهد شد.
نکویی با اشاره به نوسانات شدید در بازار ایران، گفت: بخشی از گرانی کالاهای ایرانی بویژه صنایع دستی مربوط به نبود ثبات در بازار است و لذا عرضه کننده تلاش می کند در زمان اقبال بازار، جبران مافات کند.
وی همچنین با اشاره به نقش راهنماهای گردشگری در معرفی کالاهای ارزشمند و معرفی هویت اصیل ایرانی، افزود: نبض بازار صنایع دستی در دست راهنماهای گردشگری است.
دبیر اصفهان شهر جهانی صنایع دستی، همچنین به گران بودن هزینه اسکان در هتل های ایران اشاره کرد و تصریح کرد: برخی از هتل ها در بهترین نقاط گردشگری جهان مانند رم در مقایسه با اصفهان هزینه بسیار کمتر از گردشگر دریافت می کنند و گران بودن هتل ها موجب ریزش گردشگر می شود.

*** بازار تجارت صنعت دستی کشور نیازمند تغییر و تحول است
معاون صنایع دستی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز دراین میزگرد با اشاره به فعالیتهای انجام شده در این بخش گفت: پژوهش و تحقیق از مهمترین اهرم های سازنده برای برنامه های بلند مدت و اجرایی کردن اهداف است.
محمد حسین دهقانی افزود: تعامل و مشارکت دردوره های قبل وجود نداشت و اکنون بین دولت و بخش خصوصی همدلی بسیار نزدیک وجود دارد.
وی یادآوری کرد: در هیچ دوره ای مثل هم اکنون اتاق اصناف در کنار معاونت صنایع دستی قرار نداشت و هیچ وقت اتحادیه صنف همراه و همسو با این معاونت نبوده است و در این دوره با همدلی و مشارکت دو جانبه دولت و بخش خصوصی اتفاقات خوبی در حوزه صنایع دستی رقم خورده است.
دهقانی با اشاره به کسب عنوان شهر جهانی صنایع دستی برای شهر اصفهان گفت: همزمان با سالروز بزرگداشت این رخداد در یازدهم مهرماه سال 95 مجمع عمومی شورای جهانی صنایع دستی با حضور حدود 200 مهمان داخلی و خارجی در مدت 5 روز در اصفهان برگزار خواهد شد.
معاون صنایع دستی استان اصفهان، تعدد مدیریت در صنایع دستی را یکی از مشکلات این صنعت عنوان کرد و افزود: سازمان ها و ادارات مختلف در زمینه متولی گری صنایع دستی قدم بر می دارند.
دهقانی با بیان اینکه محصولات صنایع دستی به عنوان محصولات فرهنگی هنری در نظر گرفته می شود، افزود: در نگاه به هنر و فرهنگ نباید تفاوت بین متولی گری درحوزه فرهنگ، ادب و هنر وجود داشته باشد.
معاون صنایع دستی استان اصفهان گفت: دغدغه ها و خلاءهایی در اختیارات سازمانی ما به عنوان مسئول قرار دارد که مانع از برنامه ریزی های جامع و بلند مدت شده است.
وی با بیان اینکه امروز جوانان ما با صنایع دستی غریبه و نا آشنا هستند، تصریح کرد: اصفهان شهر جهانی صنایع دستی نام گرفته که این مهم به عنوان یک فرصت، تاثیر جدی در عرصه فروش و شناساندن صنایع دستی دارد.
وی با بیان اینکه هم اکنون شش هزار و 370 نفر در استان اصفهان زیرپوشش بیمه هنرمندان و شاغلان صنایع دستی قرار دارند، گفت: زری بافی از جمله رشته های صنایع دستی است که بطور کامل نه تنها در بخش دولتی بلکه در کارگاه ها هم احیا شده است.
معاون صنایع دستی استان اصفهان گفت: صنایع دستی عین اقتصاد مقاومتی است و یکی از بهترین زمینه ها برای تحقق اقتصاد مقاومتی است.
وی با بیان اینکه باید زمینه جذب نیروی شاغل در تولید صنایع دستی را فراهم کنیم افزود: برای ایجاد تحول در صنایع دستی باید بازار فروش و تجارت متحول شود و به دنبال آن چرخه تولید هم توسعه و گسترش پیدا خواهد کرد.
وی با اشاره به سیاست دولت و معاونت صنایع دستی در زمینه صنایع دستی گفت: اکنون مطالب و مستندات 10 شهر استان اصفهان گردآوری شده و دارای پیش نویس هستند و مطالب و مستندات 14 شهر دیگر استان هم تا پایان سال 95 جمع آوری خواهد شد.
دهقان با بیان اینکه ثبت صنایع دستی اصفهان برای ما بسیار حائز اهمیت است، تصریح کرد: پرونده سه شهر کاشان، شهرضا و برخوار در استان اصفهان برای کسب عنوان شهر جهانی صنایع دستی برای ارائه به شورای جهانی در سال 2016 آماده شده است.
معاون صنایع دستی اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان گفت: اکنون تنها دو شهر موفق به کسب عنوان شهر جهانی صنایع دستی شده اند و 9 شهر هم در سطح دنیا لقب شهر جهانی را در تک رشته های صنایع دستی در اختیار دارند.
وی با اشاره به وجود 366 رشته صنایع دستی در کل کشور گفت: اصفهان با دارا بودن 196رشته صنایع دستی یک اهرم و پایگاه بسیار توانمند در این حوزه است.
وی یادآوری کرد: به هر جهت در این حوزه کاستی هایی وجود دارد اما آن چیزی که به آن در دولت تدبیر و امید پرداخته شده، تعامل بسیار سازنده، خوب و مشارکت و همدلی بین دستگاههای دولتی و بخش خصوصی است.

*** تاثیر مستقیم صنعت دستی در اقتصاد کلان کشور
عضو هیات مدیره اتحادیه صنایع دستی به دیدگاه استاندار اصفهان مبنی بر وجود نگاهی جدید به اصفهان در زمینه هنر و صنایع دستی اشاره کرد و گفت: تلفیق و ارتباط بیشتر میان صنایع دستی و گردشگری و توجه بیشتر به آنها بسیار مهم است.
منصور حافظ پرست، با بیان اینکه شرایط ایده آل نیست اما بدنبال بهبود کیفیت هستیم، گفت: با انجام مطالعات و پژوهش باید نقاط ضعف رفع شود تا صنایع دستی به بهترین شکل فرهنگ و هویت ایرانی را معرفی کند.
به گفته عضو هیات مدیره اتحادیه صنایع دستی، بهبود در وضعیت صنایع دستی تاثیر مستقیم در یک جهش اقتصادی در استان و کشور دارد.
وی اضافه کرد: صنایع دستی، صنعتی است که می تواند خود را حفظ کند و خوشبختانه هر ایرانی و بخصوص شهروندان اصفهانی ارزش صنایع دستی را می دانند.
حافظ پرست به نقش موثر رسانه ها اشاره کرد و گفت: رسانه ها برای افزایش آگاهی ها و اطلاعات به مردم و فعالیت های موثر برای آیندگان هرچه بیشتر کوشا باشند، اوضاع با زمان کمتری بهبود پیدا می کند.

*** صنعت دستی کشور نیازمند بازنگری در قانون و اصلاحات ساختاری است
عباس شیردل رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان نیز گفت: شهر اصفهان تنها شهر کشور است که هم اتحادیه صنایع دستی و هم اتحادیه تولید کنندگان صنایع دستی را دایر کرده است.
وی افزود: در کنار همه این اقدامها باید در زمینه بهبود کیفیت صنایع دستی اصلاحاتی را فراهم کنیم و در این زمینه باید به طرح های تحقیقاتی و قانونمندی در بخش صنایع دستی توجه شود.
وی گفت: هنرمندان اصفهانی در گذشته با عشق و علاقه خاصی هنر آفرینی کرده اند و این هنرها اکنون به ما رسیده و ما باید برای حفظ، احیا و بقا آن تلاش کنیم اما درعین حال باید رسیدگی به هنرمندان صنایع دستی را جدی بگیریم .
وی ادامه داد: صنایع دستی در شهرهای تبریز وآذربایجان هنوز زیر نظر اتحادیه لوازم خانگی است اما هنرمندان اصفهانی توانسته اند دراین زمینه خوب عمل کنند.
وی با بیان اینکه در کشور تنها 10 درصد اختیارات در دست معاونت صنایع دستی است تاکید کرد: مجلس شورای اسلامی باید قانونی در این خصوص تصویب کند.
وی تصریح کرد: اکنون قدرت در دست فروشگاه های عرضه محصولات صنایع دستی است که آنها نیز در قالب سازمان صنعت ومعدن وتجارت فعالیت می کنند و بخش نمایشگاه ها و تولیدی ها نیز زیر نظر وزارت تعاون است و استانداری ها، شهرداری ها و وزارت ارشاد و ارتباطات نیز بصورت پراکنده متولی صنایع دستی شده اند.
وی ادامه داد: اکنون بعد از 37 سال فراکسیونی برای حمایت از از صنایع دستی ایجاد شده که متاسفانه یکی از نمایندگان استان اصفهان جزو آن نیست و در این زمینه نیاز به یک قانون با مدیریت واحد داریم.
شیردل با اشاره به بی مهری هایی که از سال های گذشته در حوزه صنایع دستی وجود داشت و مشکلات تحریم و گردشگری گفت: با اینکه بازارهای هدف از ما گرفته شده اما هنرمندان صنایع دستی با رسته های موجود همت خود را به منصه ظهور گذاشتند و شهر جهانی صنایع دستی بزرگ ترین نشانی بود که به اصفهان تعلق گرفت.
شیردل همچنین گفت: صنایع دستی از قوانین مالیات برارزش افزوده معاف بود و با وجود اینکه ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مس دنیاست و در تولید ورق مس و برنج مادر است اکنون می خواهند از ما مالیات برارزش افزوده بگیرند.

*** صنعت دستی از پژوهش کم بهره است
همچنین غلام علی فیض اللهی، عضو هیات مدیره اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان در این میزگرد گفت: اولین گام برای تقویت و توسعه صنایع دستی تقویت زیرساخت های این صنایع است که لازمه این امر انجام کار تحقیقی و پژوهشی است.
وی افزود: صنایع دستی درگذشته دور بدلیل استفاده کاربردی در اوج قرار داشت اما امروز بیشتر جنبه تزیینی به خود گرفته است و این موضوع یکی از موانع رونق بازار این صنعت است، لذا باید با فراهم کردن زیرساخت ها به سمت تبدیل صنایع دستی تزیینی به صنایع دستی کاربردی گام برداریم.
وی با بیان اینکه علاقه ها و سلیقه های مردم بعد از گذشت سالیان متمادی تغییر کرده است، افزود: هنرها و صنایع دستی مورد نیاز و علاقه کشورهای مختلف را نتوانسته ایم فراهم کنیم.
عضو هیات مدیره اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان گفت: امروزه صنایع دستی هنری و صنایع دستی کاربردی با هم به مخاطبان ارائه می شود، در صورتیکه این دو با یکدیگر تفاوت دارد.
وی با بیان اینکه هنرمند صنایع دستی و فروشنده صنایع دستی باید کار جداگانه خود را انجام دهد، گفت: فروشندگی صنایع دستی نیاز به مهارت دارد و به یک فن و هنر تبدیل شده است.
فیض اللهی گفت: توسعه صنایع دستی اشتغال زایی را به همراه دارد و از بروز ناهنجاری های اجتماعی و اقتصادی جلوگیری می کند.
وی با اشاره به مهمترین مشکلات صنایع دستی استان اصفهان گفت: نبود شناخت بازار هدف، کاربردی نبودن صنایع دستی، حمایت نکردن دولت از صنایع دستی، گران بودن مواد اولیه و شناخت ناکافی مردم از صنایع دستی از مهمترین مشکلات این صنعت است.
او، ناآشنایی هنرمندان با نظام جدید بازاریابی الکترونیکی، عدم ازائه امکانات به هنرمندان از جمله بیمه، نبود کارت خوان بین المللی، عدم حضور در نمایشگاههای بین المللی، ورود بی رویه صنایع دستی خارجی و نداشتن پژوهشکده صنایع دستی را از دیگر مشکلات صنایع دستی عنوان کرد.
وی گفت: باید از تجربیات دیگر کشورهایی که امروز بازار جهان را در اختیار گرفته اند، استفاده کنیم.
فیض اللهی با بیان اینکه اصفهان مهد صنایع دستی کشور است و باید از این افتخارات استفاده کنیم، گفت: اصفهان به عنوان شهر جهانی صنایع دستی نامگذاری شده و همین امر رشد ورود گردشگر را به دنبال خواهد داشت که از این فرصت مغتنم باید برای رشد و توسعه صنایع دستی استفاده کنیم .

***نگاه ویژه دولت تدبیر و امید به صنایع دستی
در ادامه این میزگرد، سید محمد رضا پاک نژاد رییس اتاق اصناف اصفهان با اشاره به اخذ اعتبار نامه اصفهان شهر جهانی صنایع دستی گفت: در دولت تدبیر و امید نگاه ویژه ای به مساله صنایع دستی شده است و همه مسوولان از رده های استانی تا کشوری به این مساله توجه ویژه ای دارند.
وی اضافه کرد: همه مسئولان و از جمله اتاق اصناف و اتحادیه صنایع دستی باید تلاش ویژه ای در راستای بهره گیری از این اعتبارنامه و معرفی کالای ایرانی داشته باشند.
رییس اتاق اصناف با تاکید بر حذف همایش های شعاری گفت: مشکلات عرصه صنایع دستی باید بصورت کاملا جدی و فعالیت های عملی پیگیری شود و گرنه همایش های شعاری رشدی در صنایع دستی ما به وجود نخواهد آورد.
پاک نژاد همچنین پیشنهاد داد: اضافه کردن پسوند 'ایرانی' برای اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان صنایع دستی می تواند زمینه لازم برای مقابله با عرضه کالاهای مشابه خارجی توسط برخی صنوف فراهم کند.
وی تصریح کرد: صنایع دستی معرف فرهنگ اسلامی، تاریخچه هنر ایرانی و حاصل نیاکان ما است و لذا حفظ صنایع دستی وظیفه مهمی بر عهده همگان است.
رییس اتاق اصناف اصفهان با اشاره به تلاش های اتحادیه صنف صنایع دستی اصفهان گفت: این اتحادیه تا کنون تلاش های خوبی داشته و در همین راستا اقدام به راه اندازی واحد حقوقی کرده است که در هیچ صنف دیگری وجود ندارد.
وی به ظرفیت صنایع دستی در تحول اقتصادی و اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و افزود: این ظرفیت می تواند همانند اقتصاد نفتی، نقش آفرینی داشته باشد.
پاک نژاد گفت: پروسه تولید صنایع دستی باید توسط رسانه ها برای مردم تبیین شود تا مخاطبان بدانند یک اثر هنری و صنعت دست چگونه پدید می آید.
وی با بیان اینکه درآمد های تولید کنندگان صنایع دستی کفاف زندگی آنها را نمی دهد، ادامه داد: مشاهده شده است که یک هنرمند برای امرار معاش به کارهای دیگری که برخی از آنها در شان یک هنرمند نیست پناه می آورد.
رییس اتاق اصناف اصفهان با تقدیر از صدور گواهی نامه عرضه صنایع دستی ایرانی توسط اتحادیه، گفت: این گواهی نامه باید علمی و دارای ترجمه باشد زیرا هدف از نصب آن در صنف، هویت بخشی و معرفی صنایع دستی ایرانی است و مخاطب خارجی باید آن را متوجه شود.
پاک نژاد، همچنین خواستار جایگزینی صنایع دستی در هدیه دادن های مردمی و هدایای دولتی شد و خاطر نشان کرد: این کار به فرهنگ سازی نیازمند است.
وی با بیان اینکه برخی از این هدایا کوچک ولی ارزش مادی و معنوی آن بسیار بالا است، افزود: باید با قرار دادن بروشورهایی در بسته بندی های این صنایع، افراد را نسبت به ارزش بالای مادی و معنوی این هدایا آگاه کرد.
رییس اتاق اصناف اصفهان خواستار ملزم شدن هتل ها، رستوران ها برای قرار دادن ویترینی از صنایع دستی ایرانی با هدف معرفی این محصولات در هتل ها و رستوران هایی دارای مشتری خارجی شد.
وی گفت: در آستانه عید کریسمس و مسافرت گردشگران به ایران، بازار قیصریه اصفهان برای تعمیرات وضعیت نامناسبی دارد و توجه ویژه ای به این مساله نمی شود.

** هزینه های گمرکی از مواد اولیه صنایع دستی حذف شود
مسئول حقوقی اتحایه صنایع دستی یکی از راهکارهای توسعه و تقویت صنایع دستی را حذف هزینه های گمرکی از مواد اولیه صنایع دستی دانست و افزود: این کار موجب کاهش قیمت تمام شده محصولات صنایع دستی می شود.
رضا برادران گفت: صنایع دستی با چالش های بسیاری از جمله فقدان قوانین بیمه ای مناسب، نبود قوانین تشویقی مناسب برای هنرمندان، نبود قوانین لازم برای برخورد با مشابه های خارجی و یکسان نبودن قوانین و مصوبات مواجه است.
عضو هیات مدیره گردشگری اصفهان گفت: در آمایش سرزمینی اصفهان به نقش هنر و گردشگری توجه ویژه ای شده است و لذا باید قوانین مناسب برای تکریم هنرمندان در نظر گرفته شود.
وی با اشاره به بالا بودن قیمت صنایع دستی، گفت: گران بودن مواد اولیه یکی از دلایل افزایش هزینه های قیمت صنایع دستی است و لذا ضروری است که عوارض گمرکی از مواد اولیه برداشته شود.
مسئول حقوقی اتحایه صنایع دستی گفت: هنرمندان ایرانی سفیر صلح و دوستی هستند و از همین رو برای حل اختلافات در این اتحادیه از روش میانجی گری و داوری استفاده می شود.
وی با بیان اینکه این دو روش اخیرا برای حل مشکلات و درگیری ها در حوزه صنایع دستی انجام می شود، افزود: تاکنون 120 پرونده از این طریق حل و فصل شده است.
در پایان این نشست رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان، رصد چشم انداز آینده، راهکارهای توجه بیشتر و روش های ارتقای کمی و کیفی صنایع دستی را از محورهای اصلی میزگرد برگزار شده مطرح کرد.
محمد سلطانمرادی اضافه کرد: با توجه به تحولات درعرصه بین المللی و بهبود ارتباط ایران با سایر کشورها زمینه لازم برای رشد و رونق بازار صنایع دستی به عنوان محور توسعه فراهم شده و موفقیت در این امر نیازمند کار علمی و پژوهشی است که خوشبختانه این مهم مورد تاکید دست اندکاران این صنعت و میزگرد قرار گرفت.
دبیر خبرگزاری جمهوری اسلامی استان اصفهان در این میزگرد با اشاره به این نکته که آمار ورود گردشگران به اصفهان در مدت دو سال اخیر سه برابر افزایش یافته است گفت: بررسی نقش صنایع دستی در ارتباط با مقوله گردشگری از اهمیت شایانی برخوردار است.
محمدرضا شکرالهی افزود: تحلیل مکانیزم های موجود در فرایند تولید، عرضه و صادرات صنایع دستی می تواند برای بهبود آن موثر واقع شود.