نمدمال! بگو که پشمهای الوان را دقایق بسیار درهم میپیچانی تا زیراندازی پُررنگ و لعاب شود که بیفتد زیر نگاه خسته ما. این را بگو که سالهاست دستان طراحت، استادِ کار نمدند و حدود 60 سال به هم کوفتن پشم و کُرک را نسل به نسل نگه داشته اید.
از بافتههایت، از این صنعت دستیِ در حال تمام شدن بگو... از رنجی که به پای هر تولدی ریخته ای و از مویی که در این حرفه سپید کردهای.
از رفاقت خود با چوب پنجه و قیچی و کمان حلاجی بگو. از نقش نمدهایی که چشم سیر نمیشود از تماشایشان. از آرامشی بگو که هنوز از رد ساعدهای عاشق تو خبر میدهند.
نمدمالِ نازنین ! کاش دسترنج هایت تا ابد با ما حرف بزنند و نگاه مبهوت و تحسین گر ما را به قعر شکوه خویش بکشانند. کاش این دست بافتهای سخنگو تا همیشه به دنیا بیایند.
جایت در «لپاسر» خیلی خالی است
حاجعلی حلاجیان، نمدمال پیشکسوت و چیره دست مازندرانی برای همیشه با این حرفه خداحافظی کرد.این خبر، بسیار کوتاه بود و مرا در حسرت مصاحبه ای که در ذهن طراحی کرده بودم، گذاشت.
مدام به دنبال فرصتی بودم تا از ساری به «لپاسر» رامسر بروم و پای درد دل این نمدمال قدیمی بنشینم و از نوستالوژی این حرفه بنویسم، اما واقعاً گاهی چقدر زود دیر میشود.
این نمدمال مازندرانی که همیشه عکس پسرش «ابوالقاسم» را در محل کارش قرار میداد، به آرزوی دیرینه دیدار با فرزند طلبه شهیدش نایل شد و برای همیشه رفت.
حاج علی حلاجیان در سال 1313 در روستای لپاسر شهرستان رامسر به دنیا آمد و از 15 سالگی در کنار پدرش به نمدمالی رو آورد و سالها با قالب، حصیر، دارچوبی، پنجه و كمان زندگی کرد و كلاه، كوله، دوش نمد و فرش نمدی بافت.
این استاد زبردست توانست با زنده نگه داشتن این هنر فراموش شده، نمدمالی را رونق دهد و در کنار دیگر استادان انگشت شمار مازندرانی همچون شاه نظری و قنبری، هنر سنتی نمدمالی را ارتقا دهد.
کسب مُهر اصالت یونسکو
معاون صنایع دستی اداره کل گردشگری مازندران درباره این نمدمال باسابقه و چیره دست میگوید: استادعلی حلاجیان این نقوش ذهنی را سینه به سینه از پیشینیان و قدیمیهای این حرفه آموخته بود و آثارش توانست در سال 1391 مُهر اصالت بین المللی یونسکو را دریافت کند که این موضوع افتخار بزرگی برای مازندران میباشد.
سیدرحیم موسوی میافزاید: استاد حلاجیان معتقد بود، اگر بخواهیم غنیترین هنر دستی کشور را بهصورت میراثی ماندگار نگاه داریم، باید شکل سنتی و بومی آن در زمینههای تولید و ساخت حفظ شود که در غیر این صورت ارزش اصلی خود را از دست خواهد داد.
وی اضافه میکند: نمدمالی هنری است که بیشتر ارزش معنوی آن قابل توجه بوده و رونق این صنعت دستی کهن بیشتر در میان دامداران رواج داشت و دو نیاز عمده فرش کردن زمین و پوشش زمستانی مناسب و سالم را برآورده میکرد.
معاون صنایع دستی اداره کل گردشگری مازندران یادآور میشود: از نمد به منظور یک زیرانداز سنتی و همچنین پوشش استفاده میشود و عمر آن به حدود هزاره اول برمیگردد.
موسوی میافزاید: حتی پوشش و کلاه ملتزمان پارسی و میهمانان مادها که نقش برجستههای تخت جمشید- در ردیفی که ملازمان و میهمانان را بر دیوار بار عام به قصد شرفیابی به محضر پادشاه نمایش میدهند- از قدیمیترین مستندات تصویری این نوع دست بافته
است.
وی با اشاره به اینکه محدوده مناطق کوهستانی و دامنههای سلسله جبال البرز مهد تولید این صنعت دستی ارزشمند است، ادامه میدهد: با توجه به خاصیت گرمایی و نیز مطلوب بودن این هنر دستی به عنوان عایق رطوبتی میتوان گفت، این محصول به دست مردمی ساخته شده که خطر سرما و رطوبت، بیشتر از دیگران زندگی شان را تهدید میکرد.
وی با اشاره به اینکه تولید نمد به قدرت بدنی نیاز داشته و از این رو مردان، میراث دار این هنر به شمار میآیند، میگوید: این هنر با گذشت سالها همچنان پیوند عمیق و استوار خود را با فرهنگ غنی و باورهای بومی منطقه حفظ كرده است و اكنون در غرب مازندران رواج دارد.
موسوی یادآور میشود: اكنون نمدمالان غرب مازندران با خلق آثار برجسته، زینت بخش گنجینههای بزرگ و مراكز هنری جهان هستند و پیوسته تحسین بازدیدكنندگان آثار فرهنگی را برمیانگیزند.
نظر شما