بنابراظهارات کارشناسان، کاهش نرخ سود بانکی اگر در یک فضای رقابتی رخ دهد با درنظر گرفتن برخی مفروضات هزینه تولید را پایین میآورد و توجیه اقتصادی برای سرمایهگذاری و توسعه فعالیت را افزایش میدهد.
همچنین کاهش نرخ سود سپرده بانکی برای بازارسرمایه که رقیب بازارپول محسوب میشود یک خبرخوب به شمار میرود و بر این فرض استوار است که حرکت نقدینگی از بازار پول به سمت بازار سرمایه آغاز خواهد شد و سهم این بازار دراقتصاد ایران افزایش مییابد.
سهم بازار پول در تجهیزمنابع اقتصاد
دراین باره بررسیها نشان میدهد سهم بازار سرمایه در تأمین منابع مالی اقتصاد بین 5 تا10 درصد برآورد میشود و درمجموع این بازار پول بوده که تاکنون بین سهم 85 تا90درصد منابع مالی مورد نیاز اقتصاد را تأمین میکند.
البته کاهش نرخ سود بانکی میتواند درتجهیز سرمایههای داخلی و خارجی دربازارسرمایه وبویژه بورس نقش مؤثری داشته باشد، موضوعی که دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری به آن تصریح میکند و میگوید: اگر قرار باشد در فضای بینالمللی تأمین مالی کنیم، کسی حاضر نیست با نرخ 20 درصد تأمین مالی از طریق بازار پول انجام دهد؛ بنابراین میتوان گفت تصمیم شورای پول و اعتبار در خصوص کاهش نرخ سود بانکی منطقی است.
خدا رحمی ادامه میدهد: اگر نرخ سود سپرده بانکی تعدیل نشود، جذب سرمایهگذاران خارجی به سمت بازار سرمایه نگران کننده است، چون اگر نرخ بازدهی بازار پول بیشتر از بازار سرمایه باشد، سرمایه گذاران خارجی جذب بازار پول میشوند، بنابراین سرمایه به بخش مولد اقتصاد که بازار سرمایه است ورود نمیکند، مگر اینکه نرخها تعدیل شود.
نادیده گرفتن سهم قدرت بازارهای خرابکار
اما این دیدگاهها کمی خوشبینانه به نظر میرسد و بر مفروضاتی استوار است که نشان میدهد احتمالاً خروج نقدینگی بدون انحراف به سمت بازار سرمایه مسیر خود را تغییر میدهد، هرچند تجربه نشان داده خروج منابع از بانکها به سمت بازارسرمایه میل نداشته و تنها به سرگردانی نقدینگی خواهد انجامید و درمجموع قدرت بازارهای دلالی را دست کم گرفته است، بازارهایی که برای سالها دردسرهای زیادی برای مردم و مسؤولان به وجود آورده است. هر چند، هزینه و ریسک تجهیز منابع در بازارهای دلالی به مراتب کمتر از بازارهای مولد و رسمی بوده است .
اما در مورد شبکه بانکی باید گفت با وجود انتقادهای زیادی که به آن وارد است در تجهیز منابع رویکرد موفق تری داشته است، برای مثال بانکها با پرداخت 266 هزار میلیارد تومان تسهیلات در 9 ماهه منتهی به آذر ماه امسال بیش از 62 درصد آن را به سرمایه در گردش اختصاص داده اند.
عملکرد تسهیلات پرداختی بانکها در 9 ماهه 1394 نشان میدهد میزان تسهیلات پرداختی در این دوره حدود 9/11 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته و به 266 هزار و 500 میلیارد تومان رسیده است.
به هرحال نقدینگی مردم در بازار پول و بویژه بانکها بخشی از همان نقدینگی است که دراقتصاد ایران جریان دارد، درصورتی که شاید نیمی از نقدینگی 950 هزارمیلیاردی دردیگر بازارها فریز شده است.
دراین فضا، کارشناسان تصریح دارند حرکت سرمایه از شبکه بانکی به سمت بازار سرمایه با کاهش نرخ سود بانکی امکانپذیر است، اما این فرضیه زمانی قطعیت پیدا میکند که در اقتصاد ایران پیش نیازهایی برای تسهیل سرمایهگذاری در بورس و در دیگر بخشهای اقتصادی فراهم شود. دراین ارتباط برخی کارشناسان معتقدند خروج نقدینگی از بانکها و مدیریت بد فرایند انتقال این منابع به بازارهای مولد، ممکن است اهدافی که از کاهش نرخ سود بانکی برای آن متصور بوده را به دست ندهد. آنان اذعان میکنند حجم گستردهای از سپردههای بانکی مردم به سپردههای خرد اختصاص دارد که افرادی که تجربه خوشایندی در سرمایهگذاری در بورس نداشته اند و در فضای ریسک پذیر بورس زیان کردهاند، در صورتی که در بانکها این ریسک به صفر نزدیک بوده است. همچنین این خطر وجود دارد که با خروج سرمایهها از بانکها و برآورده نشدن توقع سپردهگذاران، میل به مصرف در فضای غیر تورمی نسبت به پسانداز تقویت شود.
درهرحال، در کنار بورس که تشنه جذب منابع جدید است، بازارهای دیگری هم مترصد جذب نقدینگی آزاد شده نظام بانکی است و در صورت عدم مدیریت خروج منابع از بانکها جز اینکه بانکها را در تأمین منابع دچار مشکل میکند و دیگر بازارها را به دردسرخواهد انداخت، رهاوردی نخواهد داشت و مسؤولان باید تاوان زیادی برای مدیریت این بازار پرداخت کنند؛ تاوانی که باید برای مدیریت بازارهایی چون ارز، سکه، مسکن و دیگر بازارهایی که استعداد دلالی دارد پرداخت کنند.
نظر شما