برای رسیدن به لوکیشن این سریال باید 15 کیلومتر از انتهای اتوبان شهید بابایی جلو برویم و در جادهی باریک و کوهستانی که تنها رهگذران آن هستیم، به مسیرمان ادامه دهیم. طی کردن هر روزهی این مسیر که به طور میانگین دو ساعت وقت میگیرد، یکی از سختیهای کار در پروژهی «مسیر انحرافی» است که بازیگران و عوامل سریال، هر روز با آن دست و پنجه نرم میکنند.
***
گزارش خبرنگار سرویس تلویزیون ایسنا از پشت صحنه سریال «مسیر انحرافی» در زمان تصویربرداری این سریال به این شرح است:
نیمههای اسفند ماه را رد کردهایم و گرمای ناگهانی هوا، تهرانیها را شگفتزده کرده است؛ اما درست کمی آن طرف تر در محل تصویربرداری سریال مسیر انحرافی، روی تپههای کوهستانی دو طرف جاده، برف تقریبا زیادی نشسته که در طول مسیر ادامه دارد و نشان از سردی هوای منطقه دارد. سردی هوا نیز از دیگر دغدغههای گروه بود که حتی چند روزی وقفههایی را در ادامه کارشان ایجاد کرد. باید بعد از 13 کیلومتر در جاده کوهستانی وقتی تابلویی را دیدیم به سمت چپ بپیچیم. شیب تندی اینجا وجود دارد که حرکت ماشین را سخت میکند؛ در انتهای این شیب تند کلبهی محیطبانان واقع شده که با راهنمایی یکی از آنها به محل لوکیشن میرسیم.
ساعت تقریبا یک ظهر است که به ساختمانی در این منطقه کوهستانی راهنمایی میشویم. داخل اتاق، یک میز با تعداد زیادی صندلی که دورش چیدهاند وجود دارد و به نظر میرسد غذاخوری گروه باشد.
***
فرزاد حسنی که از صبح بازی داشته و حالا بازیاش تمام شده، روی یکی از این صندلیها نشسته و چای مینوشد تا رانندهی گروه برای رساندن او آماده شود. او هم مانند بقیهی کسانی که در اتاق هستند لباس گرم پوشیده است.
پشت میز غذاخوری، با فرزاد حسنی گفتوگویی داریم.
او دربارهی «مسیر انحرافی» میگوید: این کار، در راستایی حرکت کرده که به مخاطب احترام بگذارد و قرار نیست در آن با شلختگی مواجه شویم. این کار به لحاظ تکنیکی و درام یک کار بسیار فاخر است و از سبکهای مختلف کمدی در آن استفاده شده است؛ یعنی در عین حال که در فضای رئال کار میکنیم ناگهان لحظات سورئال هم داریم.
حسنی که یکی از نقشهای اصلی سریال «مسیر انحرافی» و نقش عارف ساتور را بازی میکند، ادامه میدهد: مجموعههای تلویزیونی ما با یک نوع شتابزدگی در ساخت همراه هستند و همهی مناسبتها برای ما ناگهان فرا میرسد؛ انگار خبر نداریم چند وقت دیگر عید، ماه رمضان یا دههی فجر است. این شتابزدگی به بازی بازیگر و کارگردانی لطمه میزند و باعث آزار و اذیت پخش تلویزیونی میشود و موزیسین کار را سر درگم میکند. کار خوب در یک فضای آرام و بیاسترس پرداخته میشود. «مسیر انحرافی» از این جنس است، ما شش ماه ضبط داشتیم و شش ماه پیش تولید آن طول کشید؛ با این حال ممکن است مخاطب این کار را ببیند و نپسندد و خوشش نیاید، ممکن هم هست که به این کار علاقهمند شود. مهم این است که هیچگونه شتابزدگی در کار دیده نمیشود و همه چیز با دقت و در فضای آرام انجام گرفته و سلیقهی کارگردان در آن اعمال شده است.
فرزاد حسنی که به گفتهی برنامهریز گروه از صبح زود آفیش بوده، آماده رفتن میشود.
مسیر انحرافی
***
اما این جا لوکیشن اصلی نیست.
همراه با پوریا عطابخشی، مدیر تولید سریال در یکی از اتومبیلهای سریال سوار میشویم تا راهی لوکیشن اصلی شویم. بعد از طی مسافتی کوتاه که بیش از دو ـ سه دقیقه طول نمیکشد، وارد یک مسیر جنگلی که دو طرف آن پوشیده از درخت است میشویم. دور تا دور ما و بین درختان، کلبههایی چوبی قرار دارد. عطابخشی توضیح میدهد که کلبهها را گروه «مسیر انحرافی» ساختهاند.
او سپس به مسیری که در آن هستیم اشاره میکند و میگوید: اینجا مسیری است که سقوط هواپیما را در آن بازسازی کردیم. دور تا دور اینجا از بدنه هواپیماهای واقعی که برای سقوط هواپیما آورده بودیم پرشده بود. برای جابهجایی آنها سه تریلی آوردیم تا بتوانند این قطعات بزرگ و سنگین را جابه جا کنند.
توضیحات عطا بخشی که به پایان میرسد سفر کوتاه ما تا لوکیشن اصلی «مسیر انحرافی» تمام میشود. پایان این مسیر، کلبهای است که سایر کلبهها بزرگتر است این کلبه قرار است در سریال، رستوران باشد.
مسیر انحرافی 20
***
پربازیگر بودن «مسیر انحرافی» از همین صحنه مشخص میشود. علی کاظمی، اکرم محمدی، ساعد هدایتی، عزتالله مهرآوران و رضا کریمی از جمله بازیگرانی هستند که هنوز بازی دارند. بعضی از آنها روی کندههای چوبی دور هم نشستهاند و صحبت میکنند. برخی هم آن طرفتر «بین درختان» روی زمین جایی را پیدا کرده و استراحت میکنند.
رستوران که به گفتهی فروزان جلیلیفر(طراح دکور) یکی از پیشرفتهترین سازههایی است که اهالی جزیره پیدا میکنند، کاملا از چوب ساخته شده و به سبک جزیره، کمی بالاتر از زمین بنا شده است. این ساختمان شکل «تی» (T) دارد و در ابتدای آن یک اتاقک کوچک به شکل انبار در طبقه بالا ساخته شده است. بالا رفتن از پلههای چوبی که فاصله زیادی از هم دارند کار سختی است، در این اتاقک کوچک، گونیهایی پر از غله و مواد غذایی قرار داده شده که انبار مواد غذایی ساکنین جزیره است.
در داخل رستوران، میز و صندلیهای چوبی قرار داده شده است. دکور اینجا هم کمی عجیب و غریب است؛ روی دیوار، مجسمههای چوبی از تمساح و ماهی و موجودات عجیب و غریب قرار دادهاند؛ یک پیشخوان تقریبا بزرگ در وسط رستوران قرار داده شده؛ صندوق، خمره قدیمی و پوست تمساح از دیگر وسایل داخل اتاق هستند. بچههای صحنه مشغول نصب تجهیزات نور هستند.
مسیر انحرافی
***
مدیر تصویربرداری، احمد احمدی است. او در این فاصله توضیح میدهد که گروه در حال حاضر در حال ثبت قسمت 13 هم هستند.
احمدی ادامه میدهد: نمیتوانم بگویم «مسیر انحرافی» سریال ایدهآل و تکی شده اما کار قابل قبولی است؛ کاری است که تا به حال در تلویزیون ما انجام نشده، مخصوصا در قسمتهای اول و دوم و سوم که ما از تکنیکهای 3D استفاده کردیم که از نظر وقت و هزیه، بیشتر است اما میبینیم که 90 درصد استانداردها در آن رعایت شده است.
او دربارهی ویژگیهای تصویری «مسیر انحرافی» نیز توضیح میدهد: ویژگیهای تصویری کار در چند چیز خلاصه میشود: اول، تجربهی دوربین روی دست است، حضور در جزیره هم از دیگر ویژگیهای آن بود یعنی کاری که خارج از شرایط محدود آپارتمان ساخته میشود. تجربهی دیگر، حضور تعداد زیادی از بازیگران سینما و تلویزیون با تیپها و کاراکترهای مختلف بود که تنوع خوبی به کار داده است. سکانسهایی داشتیم که اکثر این بازیگران حضور داشتند حضور این تعداد بازیگر، انرژی بیشتری برای ادامه کار میطلبد.
***
پس از این گفتوگو، همه برای ضبط یک سکانس آماده میشوند. احمد احمدی دوربین را روی دست میگیرد، بازیگران هم پشت دوربین جمع میشوند. تعدادی میوههای جنگلی و وسایل چوبی، روی میز مقابل رستوران گذاشته میشود.
در این صحنه رضا کریمی باید از رستوران بیرون بیاد و دیالوگی را بگوید. بعد از چند بار ضبط و راهنمایی بهرنگ توفیقی (کارگردان)، صحنهی دلخواه، ضبط میشود.
***
با اتمام این صحنه، سری به اطراف جنگل چنار میزنیم تا با لوکیشن سریال، بیشتر آشنا شویم. در گوشهای از جنگل و میان درختان، ساعد هدایتی با کت و شلوار و لباس پاره و سر و وضع بسیار آشفته و ژولیده روی زمینه نشسته است. وقتی دربارهی ظاهرش از او میپرسیم توضیح میدهد که لباسش در جریان سقوط هواپیما پاره شده و او در جزیره به جز یک پالتو که گاهی آن را میپوشد، لباس دیگری ندارد.
هدایتی دربارهی حادثهای که در حین ضبط صحنه سقوط هواپیما برایش رخ داد، نیز میگوید: در این کار که من را به درخت آویزان کردند به دو تا پاهایم طناب بستند، مدام کات میدادند و باز تصویربرداری از سر گرفته میشد؛ من را سر و ته آویزان کرده بودند. کاسه چشمانم پرخون شده بود. گذشته از آن تمام سنگینی و وزنم روی مچ پاهایم بود. به جایی رسید که پاهایم بیحس شد. وقتی از درخت من را پایین آوردند نمیتوانستم جایی را نگاه کنم. دیدم تمام پاهایم دارد خون میآید و طناب پایم را بریده بود. همهاش فکر میکردم مچ پایم قطع میشود. صحنه هم تکرار میشد و فکر کنم حدود 20 دقیقه تا نیم ساعت آویزان بودم و این سنگینی به مچ پایم فشار آورده بودم به مدت 10 روز هم با عصا راه میرفتم.
مسیر انحرافی 30
***
فروزان جلیلیفر، طراح صحنه «مسیر انحرافی» نیز امروز در پشت صحنه حاضر است.
او میگوید: صحبت ساخت این مجموعه، حتی خیلی قبلتر از پیش تولید، بود اما به خاطر فرم خاصش و این که دکورها ساخته شوند یا با پرداخت ویژهی آن کار شود یا فضاها به این شکل ساخته شود و بیشتر خارجی باشد، حرف و حدیث زیاد بود تا اینکه کار قطعی شروع شد، قرار شد یک سری کلبه داشته باشیم و تعریف این بود که این کلبهها بوده و پیدا میشوند؛ به خاطر همین است که خیلی بدوی نیستند. جلیلیفر ادامه میدهد: فرض بر این است که این کلبهها پیدا شده و زندگی قبلا در آنها در جریان بوده است و چون تعریف ما در این جا جزیره است، از سطح زمین بالاتر بودن کلبهها رعایت شده است. به هر حال از نوع طراحی کلبهها و ساخت، همه چیز با کارگردان و تهیهکننده کار چک شده و بعد از طراحی و صحبت، ساخته شده و چون داستان خرد خرد پیش رفت، ما هم همزمان با داستان پیش رفتیم. اول هیچ چیز نیست، بعد کلبهها را میبینیم، بعد رستوران که متمدنتر است پیدا میشود بعد به کلانتری که تمدن بیشتری در آن میبینیم بعد به جایی میرسیم که تمدن را میبینیم در حالی که مسافران هواپیما فکر میکردند که این جا تمدن نداشته اشت.
او در مورد یکی از سازههای دیگر جزیره نیز توضیح میدهد: ما در این جا سینمایی پیدا میکنیم که در طراحی آن خیلی فکر کردیم که چطور خاص باشد. این سینما روی زمین نیست که آن را در سریال خواهید دید.
***
چند سگ سیاه که از رفتارشان با عوامل صحنه مشخص است با تیم «مسیر انحرافی» دوست شدهاند، از دیگر اعضای لوکیشن سریال «مسیرانحرافی» هستند. آنها تا پایان تصویر برداری با گروه همراه هستند.
حالا هوا کمی سردتر شده و عوامل برای ضبط صحنهای دیگر آماده میشوند. در گوشهای پشت یکی از درختان بزرگ چنار به گفتوگو با برنامهریز سریال میپردازیم.
امین قوامی توضیح میدهد: برنامهریزی تفاوت زیادی با سایر کارهای یک گروه تصویربرداری دارد. برنامهریز باید روانشناسی بداند و روانکاو خوبی باشد.
او ادامه میدهد: تا به حال 125 جلسه تصویربرداری داشتهایم که گروه را باید با انرژی مثبت نگه داریم. چون انرژی منفی از سوی یکی از اعضای گروه وقتی به دیگران سرایت کند، عواقب خوبی نخواهد داشت و باعث خمودگی کلی گروه میشود.
برنامهریز «مسیر انحرافی» همچنین میگوید: این مجموعه گروه بازیگران زیادی دارد که جمع کردن آنها ساده نیست. برنامهریزی جزو پراسترسترین کارهای صحنه است که اگر چیزی سرجایش نباشد انگشت اشاره همه به طرف برنامهریز میرود و همه او را مقصر میدانند.
***
در حالی که همه برای ضبط یک سکانس داخلی در داخل رستوران آماده میشوند، کارگردان و دستیارش با مدیر تصویربرداری و بازیگران این صحنه صحبت میکنند. تصویربردار نیز در حالی که دوربین روی دستش را چک میکند منتظر است تا شروع صحنه را تصویربرداری کند.
بهرنگ توفیقی که پیش از این برای انجام مصاحبه از او درخواست کرده بودیم، مدت کوتاهی از گروه جدا میشود تا با ما صحبت کند.
وقتی از او دربارهی متفاوت بودن «مسیر انحرافی» نسبت به سایر سریالهای طنز تلویزیون میپرسیم، میگوید: اصراری بر متفاوت بودن نداشتم. دوست داشتم قصهی خودمان را تعریف کنیم و با جنسی که دوست داشتیم پیش برویم؛ تعمدی در متفاوت بودن وجود نداشت ولی امیدوارم این اتفاق افتاده باشد.
بهرنگ توفیقی همچنین با اشاره به تعداد زیاد بازیگران «مسیر انحرافی» عنوان میکند: این تعداد بازیگر کار را سخت میکند. وقتی قصهای را تعریف میکنیم که بازیگران زیادی در آن هستند، قطعا هم به تمرکز بیشتری نیاز دارد و زمان بیشتری میگیرد؛ ولی ما نمیتوانستیم از تعداد بازیگران کم کنیم چون برای تشکیل این جامعهی کوچک نیاز به حضور تک تک این بازیگران داشتیم.
مسیر انحرافی ـ پوستر
***
صحبتهایم که با بهرنگ توفیقی به پایان میرسد، دستیار کارگردان همراه با تعدادی از بازیگران که تازه به بقیه اضافه شدهاند از راه میرسند.
بهنوش بختیاری با لباس مخصوص مهمانداران هواپیما و شنل سفیدی که کمی عجیب به منظر میرسد درحالی که گریم شده، برای بازی به سمت رستوران میرود. حالا داخل رستوران پر شده از عوامل گروه که در ابتدای آن دوربین تصویربرداری و مانیتور مخصوص کارگردان قرار گرفته است.
بهنوش بختیاری نیز به همراه دو تن دیگر از مهمانداران پشت پیشخوان رستوران نشستهاند و صحبت میکنند.
میز و صندلیهای چوبی رستوران حالا میزبان عوامل پشت صحنه سریال «مسیرانحرافی» شده است. در گوشهی دیگری نیز چند ساز کوبهای قرار دارد و مشخص است که در روزهای گذشته تصویربرداری صحنههای مربوط به عروسی چند تن از کاراکترهای سریال ضبط شده است.
***
در فاصلهای کوتاه بین ضبط این صحنه و آماده شدن صدا و تصویر بهنوش بختیاری توضیح میدهد که این شنل سفیدرنگ لباس عروسی او است که از چمدان یکی از مسافران برداشتهاند.
او همچنین «مسیر انحرافی» را کار متفاوتی میداند و اظهار امیدواری میکند، مردم از دیدن این سریال لذت ببرند.
بختیاری در مورد نقشش نیز توضیح میدهد: من نقش یک مهماندار هواپیما را بازی میکنم که برای متفاوت کردن آن سعی کردهام لهجه جدیدی به آن اضافه کنم.
***
حالا سکانس هفتم از قسمت سیزدهم سریال آماده ضبط میشود و بهنوش بختیاری پشت پیشخوان رستوران و بهرنگ توفیقی پشت مانیتور خود مستقر میشوند.
ـ سه دو یک ضبط ...
دیالوگهای بهنوش بختیاری با لهجه عجیبی که خودش به نقش اضافه کرده، ادا میشود او در حین بازی چند باری چند دیالوگی فیالبداهه اضافه میکند و در هر برداشت این دیالوگها کمی تغییر میکند. به نظر میرسد بهرنگ توفیقی هم از این بازی فی البداهه بازی راضی است چون چیزی نمیگوید و در بعضی جاها او را تشویق میکند.
حالا دیالوگها نسبت به برداشت اول کمی تغییر کردهاند و در چند برداشتی که صورت میگیرد صحنهی مورد نظر کارگردان ضبط میشود.
شات بسته بهنوش بختیاری نیز ثبت میشود و همه برای سکانس بعدی آماده میشوند.
مسیر انحرافی عکس
***
گروه قرار است امروز تا ساعت چهار بعداز ظهر کار کنند؛ دستیار دو کارگردان در حالی که ساعت حدود سه بعد از ظهر است، اعلام میکند که سه صفحه دیگر از فیلمنامه باید همین امروز تصویربرداری شود به همین دلیل همه چیز سرعت بیشتری میگیرد. ما نیز در فاصلهی یک ساعت مانده به پایان کار گروه، لوکیشن سریال «مسیر انحرافی» را ترک و مسافران هواپیمای سقوط کرده را در جنگلی که گویی راه به جایی ندارد، به همان حال رها میکنیم.
نظر شما