تنها خلیج دریای خزر در سواحل دو شهر مهم گلستان از جمله بندرگز و بندرترکمن خودنمایی می کند و طی سال های اخیر هر روز بیش از گذشته در حال پسروی است به طوری که ادامه این روند باعث می شود اثری از خلیج باقی نماند.

این مسئله نگرانی های زیادی را به دنبال دارد؛ خشک شدن آب خلیج باعث مرگ گروه های زیستی متنوعی این منطقه می شود که از بین رفتن هرکدام آسیبی جدی به اقلیم آن وارد می کند. از طرف دیگر اجرای طرح های مختلف و آزمون و خطای مدیران هم می تواند باعث شود ترکیب آب شور و شیرین در این منطقه تغییر کند و باعث دگرگونی اقلیم شود.

از طرف دیگر  از بین رفتن خلیج گرگان باعث می شود استان گلستان و استان های شرقی کشور که به جمع استان هایی که با مسئله ریزگردها درگیر هستند، اضافه شوند.

همچنین نباید  فراموش کرد که حیات مناطقی مانند تالاب میانکاله و جزیره آشوراده که تنها جزیره دریای خزر تحت مالکیت ایران است و بخش مهمی از جاذبه طبیعی استان و کشور به شمار می رود، وابسته به حیات خلیج گرگان است.

کمتر از ۶ ماه پیش، معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست کشور از تشکیل کارگروه ویژه ای برای بررسی مشکلات خلیج و احیاء آن خبر داده بود؛ کارگروهی که تا کنون خبری از آن منتشر نشده است.

کارگروه کمیته ملی خلیج گرگان صبح یکشنبه در دفتر استاندار گلستان تشکیل جلسه داد. صادقلو در این جلسه نسبت به آینده خلیج گرگان ابزار نگرانی کرده و گفت: برای اینکه خلیج گرگان به سرنوشت دریاچه ارومیه دچار نشود، باید به دنبال طرح های کارشناسی با بازه زمانی اجرایی کوتاه مدت باشد.

وی با تأکید بر اینکه حل مشکل خلیج گرگان مطالبه جدی مردم است، ادامه داد: برای احیاء هرچه سریعتر این خلیج نیازمند طرح های کارشناسی شده ای هستیم که در کوتاه مدت پاسخگوی نیاز آن باشد.

استاندار گلستان به ضرورت برنامه ریزی دقیق برای احیاء خلیج گرگان اشاره کرد و گفت: اگر این مهم به درستی مدیریت نشود باید شاهد بیشتر شدن ریزگردها در استان و سایر استان های شمالی باشیم.

وی راه حل مشکل خلیج گرگان را باز کردن مسیر کانال های چپاوقلی و خزینی به خلیج دانست و گفت: برای باز کردن مسیر حرکت آب دریای خزر به خلیج، این مسیرها باید لایروبی شود.

صادقلو ادامه داد: بی توجهی به لایروبی این دو کانال باعث شکل گیری مرداب و مانداب می شود که در نهایت این وضعیت سبب می شود تا خلیج گرگان مرکز انتشار ریزگردها باشد.

وی تصریح کرد: حجم وسیع گل و لای انباشته شده در این کانال ها به عنوان تنها مسیرهای ارتباطی خلیج گرگان با دریای خزر باعث می شود میزان خشکی این خلیج افزایش یابد.

صادقلو با بیان اینکه شرایط فعلی منجر به کاهش روز به روز کرانه آبی در خلیج گرگان می شود، ادامه داد: فرصت سوزی در هرگونه اقدام اجرایی برای نجات خلیج گرگان خطرناک است و خسارت های جبران ناپذیر بر آن وارد می کند.

وی با تأکید بر اینکه خلیج گرگان بستری برای تولید ریزگردها شده، ادامه داد: قرار بود کار مطالعاتی در سه ماه پایان یابد اما بعد از گذشت چند ماه هنوز خبری از طرح مطالعاتی نیست.

صادقلو با تاکید بر اینکه بی‌توجهی به احیای خلیج گرگان آن را به سرنوشت دریاچه ارومیه مبتلا می‌کند، افزود: اگر برنامه‌ای برای احیای خلیج گرگان نداشته باشیم سرنوشت خلیج به دریاچه ارومیه تبدیل می‌شود.

آسیب های اجرای طرح های شتاب زده

با این حال مسعود باقرزاده، معاون امور تالاب های سازمان محیط زیست معتقد است که لایروبی این کانال ها، باعث می شود آب خلیج کاملا خشک شود.

وی توضیح داد: بررسی های عمق سنجی در این زمینه انجام دادیم و متوجه شدیم که ارتفاع کف بستر تالاب از کف دریا بالاتر است و وقتی آب دریا پایین می رود، طبیعتا آب کمتری به تالاب می رود.

باقرزاده ادامه داد: تپه هایی که در دهانه خلیج قرار دارند به طور طبیعی موانعی بین تالاب و دریا بوده اند و اگر ما به بهانه اینکه می خواهیم آب دریا به تالاب بیاید، دهانه خلیج را لایروبی کنیم و آن تپه ها را برداریم، نتیجه معکوس می گیریم و آب تالاب به سمت دریا می رود و خلیج به طور کامل خشک می شود.

وی با تأکید بر اینکه این تپه ها از قبل به طور طبیعی بوده اما تراز آب بالاتر بوده و ما آن ها را نمی دیدیم، ادامه داد: سرعت رسوب گذاری ناگهان زیاده نشده تا به طور ناگهانی این تپه ها را ایجاد کند و دهانه را ببندد، این رسوب گذاری طی صدها و هزاران سال انجام می گیرد و همین باعث شده ترکیب آب تالاب به شکلی که اکنون هست برسد.

باقرزاده با اشاره به اینکه ترکیب آب خلیج گرگان باید دو سوم آب شور دریا و یک سوم آب شیرین رودخانه ها باشد و تنها با این ترکیب است که خلیج کارکرد زیستی خود را خواهد داشت، ادامه داد: مشکل اصلی ما نه از دریا بلکه در بالادست است که در همه رودخانه ها مانع ایجاد شده و آب را منحرف کرده اند و از ورود آب به تالاب ممانعت می کنند و سهم آب تالاب به توسعه کشاورزی اختصاص یافته است.