قدس آنلاین: روند نزولی دریاچه تاریخی ارومیه پس از دوران پرآبی در سال ۱۳۷۴، شروع گردیده و طی حدود بیست سال، تراز این دریاچه بیش از ۸ متر افت داشته تا جائی که موضوع خشک شدن آن در کتاب جغرافیای سال دهم دبیرستانهای استرالیا بعنوان یکی از مثال های تشریح موضوع انتقال آب و پیامدهای زیانبار آن مطرح شده است؛ اما هدایت فاضلاب های شهری و صنعتی به حوزه دریاچه ارومیه  به عنوان یکی از راه حل های خروج این دریاچه از بحران خشکی مطرح شده است. جاری شدن پساب های تصفیه نشده صنعتی و فاضلاب های شهری در حاشیه دریاچه ارومیه مشکلات زیست محیطی مختلفی را به دنبال داشته و در مواقعی زندگی جانوری در این نطقه را به مخاطره انداخته است.

اکنون این مسئله که جریان این پساب ها واقعا زیانی برای محیط زیست دارد یا خیر محل نزاع بسیاری از مسئولان استان و کشوری شده است.

فاضلاب های تصفیه نشده؛ مشکلی زیست محیطی

علی رغم اختصاص اعتبار لازم برای تصفیه فاضلاب ها ورودی به دریاچه ارومیه هنوز این امر به صورت کامل عملی نشده و حیات دریاچه با ورود فاضلاب های آلوده در مخاطره قرار دارد. امری که نادر قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس را به واکنش واداشته و از این وضعیت انتقاد کرد.

وی با بیان اینکه احیای دریاچه ارومیه دغدغه سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو نیست با هشدار نسبت به ورود فاضلاب‌های تصفیه نشده صنعتی به دریاچه ارومیه گفت: متأسفانه تنها ۵۰ درصد پساب‌های صنعتی و خانگی ارومیه تصفیه شده و مابقی به صورت تصفیه نشده به دریاچه ارومیه می‌ریزد که این موضوع زنگ خطری جدی برای حیات دریاچه محسوب می‌شود.

وی ادامه می دهد: در واقع این دو دستگاه مرگ دریاچه را رقم زده‌اند؛ متأسفانه زمان بارندگی، تصفیه‌خانه‌ها خاموش شده و تمامی پساب شهرک‌های صنعتی بدون تصفیه وارد دریاچه می‌شود.

وزیر نیرو نه‌تنها هیچ اقدامی در جهت حفاظت از دریاچه نداشته بلکه اجازه ورود فاضلاب شهری و پساب شهرک‌های صنعتی تبریز و ارومیه را از طریق رودخانه‌های منتهی به این دریاچه داده است.

قاضی پور با بیان اینکه متاسفانه دستگاه ها و نهادهای مربوط تا به این لحظه اقدامی را در این راستا انجام نداده اند و هنوز فاضلاب های مربوط به کارخانه های صنعتی در حوالی دریاچه ارومیه این دریاچه سرازیر می شود که بدون شک ادامه رویه فعلی از سوی برخی کارخانه ها در جهت واریز فاضلاب و زباله های خود به این دریاچه علاوه بر از بین بردن دریاچه ارومیه، آلودگی محیط زیستی را نیز نصیب مردم این منطقه خواهد کرد.

پساب ها تصفیه می شوند

اما برخی مسئولین محلی این نظر را قبول ندارند و معتقدند آنچه به دریاچه ارومیه می ریزد خالی از مشکل آلودگی زیست محیطی است. این موضع از آنجا ناشی می شود که ستاد احیای دریاچه ارومیه برای رفع مشکلات زیست محیطی اعتباری را برای تصفیه فاضلابها و پسابها ی ورودی به دریاچه اختصاص داده تا تبعات آلودگی های محیطی به حد اقل برسد. رسول اکبری، مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان غربی ضمن رد ادعاهای مربوط به ورود پسابهای آلوده به دریاچه گفت: با توجه به نظارت محیط زیست مطمئناً اگر این پساب استاندارد نباشد اصلاً تحویل حوضه آبریز دریاچه ارومیه نخواهد شد. در گذشته هم فاضلاب بسیاری از شهرها به دریاچه می‌رفته، مثلاً فاضلاب نقده که در ۱۰۰ کیلومتری دریاچه ارومیه است بدون تصفیه در رودخانه ریخته می‌شد و به چرخه دریاچه می‌آمد ولی برنامه ستاد احیا این است که این پساب را تصفیه کند و بعد وارد چرخه کند.

روزگاری آب‌های شفا دهنده، گل ولای ونمک‌های معدنی دریاچه ارومیه بستری مناسب برای آب درمانی و لجن درمانی را برای درمان انواع بیماری‌های رماتیسمی، پوستی و ... به شمار می رفت؛ اما سؤال اینجاست که آیا با وجود ورود بالای فاضلابها و تأمین آب مورد نیاز دریاچه ارومیه از پسابهای صنعتی  آیا می شود امیدی به شفابخشی و خاصیت درمانی آن داشت

بنابراین ورود پساب تصفیه شده به دریاچه هیچ مشکلی ندارد و در واقع همین پساب به صورت تصفیه نشده از سالهای قبل از شاهین‌دژ، بوکان، مهاباد، نقده، ارومیه و سلماس شروع می‌شده و به همان شکل فاضلاب تصفیه نشده به دریاچه می‌ریخته و مطابق اعتبارات اختصاص داده شده از این پس فاضلاب ها باید به صورت تصفیه شده به دریاچه وارد بشود .

فعلا جای نگرانی نیست

علی رغم وجود انتقادات به وضع موجود، مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی ورود فاضلاب شهری و پساب شهرک های صنعتی به دریاچه ارومیه را نگران کننده نمی داند و معتقد است فقط بخشی از فاضلاب که اضافه بر ظرفیت تصفیه خانه است به ویژه در روزهایی که باران می بارد به صورت خام به پایین دست دریاچه سرازیر می شود ولی در حال حاضر آب دریاچه کم است و این پساب فعلا با آب دریاچه مخلوط نمی شود و در قسمت پایین دست دریاچه می ماند.
مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی در این باره همچنین گفت:  از استاندار و فرماندار تا رئیس دادگستری پیگیر حل این مشکل هستند و امیدواریم این مشکل هستند. ولی بخشی از حرفهای آقای قاضی پور که می گوید فاضلاب و پساب تصفیه نشده به سمت دریاچه سرازیر می شود درست است ولی به خاطر اینکه فعلا آب خیلی پائین است این فاضلاب با آب دریاچه مخلوط نمی شود.

تصفیه خانه های جدید

امید یوسفی، رییس اداره نظارت بر حیات وحش سازمان محیط زیست آذربایجان غربی هم در این باره به خبرنگار قدس آنلاین گفت: تمامی فاضلاب های شهری و صنعتی ارومیه و فاضلاب تعدادی از روستاهای مسیر منتهی به دریاچه ارومیه پس از تصفیه وارد دریاچه می شود. اینکه ذات این کار، کار اشتباهی است یا نه ما معتقدیم که مشکلی در این زمینه وجود ندارد و ما از این فاضلاب های تصفیه شده به عنوان یکی از منابع تأمین آب دریاچه استفاده می کنیم . اما مشکلی که برخی مطرح می کنند و اختلاف نظری که در این زمینه وجود دارد در زمینه درصد تصفیه است که شاید مناسب نباشد. معتقدیم که باید برای اینکار برنامه ریزی صورت بگیرد و مقدار آلودگی که وارد دریاچه می شود را کنترل کرد که در همین زمینه قرار شده چند تصفیه خانه دیگر به تصفیه خانه ها اضافه بشود و بار آلودگی را کم کند.

وی در پاسخ به سؤال خبر نگار قدس آنلاین درباره تأثیر آلودگی ها بر محیط زیست و حیات جانوری منطقه گفت: نیمه دوم سال گذشته مرگ و میر پرندگان را در منطقه شاهد بودیم که آن هم دلایل مختلفی داشت و جریان فاضلاب را شاید بتوانیم به عنوان یکی از آن دلایل به حساب بیاوریم ولی از سال گذشته تا کنون گزارشی از فوت پرندگان در این محل گزارش نشده است.