قدس آنلاین- بابک رحیمیان:  مزار بی بی دوست، زیارتگاهی است که در ده کیلومتری شمال شرق زابل و در مسیر و نقطه اتصال جاده زابل به شهر هیرمند قرار گرفته است. این زیارتگاه را شاید بتوان تنها زیارتگاهی دانست که ورود آقایان به آنجا ممنوع است.

بی بی دوست قصه فرجام سیده ای پاکدامن است که برای خلاص از ارتکاب به گناه از زمین می خواهد او را ببلعد تا دست نامحرم بدن او را لمس نکند، از این رو به اعتقاد مردم بی بی دوست حاجت دختران را برآورده می سازد.

روی مقبره با پارچه سبز رنگ پوشیده شده و همواره عده ای به قصد نذر و تبرک از آن پارچه با خود می برند و در صورت اجابت درخواستشان، به جای آن شال سبز رنگ دیگری پهن می کنند.

یک درخت کهنسال گز در کنار مقبره وجود دارد که گویی مقبره را در بر گرفته و مردم برای این درخت هم احترام بسیار زیادی قائلند و کسی اجازه ندارد به این درخت آسیب برساند و یا شاخه ای از آن را جدا کند. عروس های منطقه هم به رسم موجود، روز سوم پس از ازدواج، برای دعا و درخواست خوشبختی در زندگی به زیارت این مکان می روند و اگر نذری به گردن داشته باشند ادا می کنند و برای تداوم خوشبختی در زندگی، در مکانی در نزدیکی مقبره، شمع روشن می کنند که تقریبا همیشه شمع های بسیاری در زیارتگاه بی بی دوست در حال سوختن است.

سفر ۵ هزار ساله

سیستان که قدمتی پنج هزار ساله دارد، در کتاب اوستا به عنوان یازدهمین سرزمینی که اهورمزدا آفریده معرفی شده و منسوب به زادگاه رستم دستان قهرمان اسطوره ای شاهنامه فردوسی است و محل استقرار اولین فرمانروای ایرانی پس از اسلام به نام یعقوب لیث صفاری نیز هست.

تنها بلندای دشت سیستان، کوه خواجه نامیده می شود که می گویند پیامبر دین زرتشت از آنجا ظهور کرد و همچون نگینی زیبا در انگشتری دریاچه هامون که هنوز یادمان جشن های نوروزی زرتشتیان بر پیکره آن خودنمایی می کند.

شهر سوخته که در ۵۶ کیلومتری زابل در منطقه سیستان واقع شده، شهری باستانی است که بیش از پنج هزار سال قدمت دارد و گنجینه باستان شناسان به شمار می رود و آنچه از دل خاک آن بیرون آمده، ثابت کرده که زندگی در این شهر با دوران آغاز شهرنشینی در فلات مرکزی ایران و بین النهرین همزمان است.

تخت جمشید خشت و گلی

دهانه غلامان شهر ۲۵۰۰ ساله و شگفت انگیز پادشاهان هخامنشی در منطقه سیستان معروف به تخت جمشید خشت و گلی، از دیگر آثار باستانی سیستان است که خشت خشت این محوطه باستانی حتی خرابه های بسیاری که در اطراف آن وجود دارد به ما می فهماند جایی که ایستاده ایم زمانی دوره های شکوفایی تمدن و فرهنگ در تاریخ هستی بوده است.

سیستان، موزه تاریخ و آثار باستانی

ابراهیم زاده، عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان درباره تاریخ این استان باستانی می گوید: حماسه ملی ایران آمیزه ای است از اسطوره و تاریخ انبوهی از داستانهای پهلوانی ایران باستان که بیشترشان پیشینه اساطیری دارند و گونه های جدید و نو پرداخته افسانه های کهن اند و مبالغی اخبار پراکنده تاریخی که آنها نیز اغلب با افسانه آمیخته به شیوه حماسی بازگو شده اند.

به گفته ابراهیم زاده علاوه بر آثاری که در دوران کهن پدید آمده مثل انواع اساطیر بخصوص اساطیر دینی که در اوستا ثبت شده انواع حماسه ها و روایات پهلوانی مثل حماسه های مربوط به گرشاسپ، رستم و سام، هر یک بر غنای فرهنگ ناحیه سیستان و کل فرهنگ و تمدن ایران افزوده اند.

وی تصریح کرد: اگر محدوده سیستان را چنان که در گذشته بوده و بسیار بزرگتر از سیستان امروز در نظر بگیریم در آن صورت آثار بسیار بیشتری را باید به این ناحیه منسوب داشت.

عضو هیأت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: از افتخارات علمی این ناحیه همین بس که اولین رصدخانه دنیا برای رصد ستارگان در این ناحیه ساخته شده است.

بهشت باستان شناسان

دشت سیستان در شمال سیستان و بلوچستان منطقه وسیعی است که آثار باستانی فراوانی را در خود جای داده است. وسعت آثار به جا مانده از گذشته های دور و تاریخ چندین هزار ساله از تمدن بشر در این دشت، به آن، بهشت باستانشناسان،  لقب داده است.

شهر سوخته با بیش از پنج هزار سال قدمت، دهانه غلامان، کوه خواجه، قلعه سام، دَمّ کُهَک ، آتشکده کرکویه، کُندُر و رام شهرستان مربوط به دوره اشکانیان و زاهدان کهنه، منطقه تاریخی حوض دار، بانک ایران و انگلیس، کنسولگری انگلیس، میل نادر و کاروانسرای فرهنگی مربوط به دوره اسلامی بخشی از آثار به جا مانده از تاریخ کهن سیستان است.

بدیع ترین آثار به جای مانده در تاریخ بشر

شهر سوخته  بدیع ترین آثار به جای مانده در تاریخ بشر را در خود جای داده است که تا کنون در نوع خود در جهان بی نظیر بوده است.

تصاویر متوالی یک بز بر روی یک ظرف سفالی که هنگام چرخش ظرف، متحرک به نظر می رسد، جمجمه جراحی شده و چشم مصنوعی  کشف شده در کاوش های شهر سوخته اولین آثار باستانی از  این نوع در جهان است که شهرتی جهانی برای منطقه باستانی شهر سوخته به ارمغان آورد.

​خبرنگار و عکاس:بابک رحیمیان