گروه اجتماعی «قدس آنلاین»؛ بیماری های مربوط به تیروئید به سه دسته کلی تقسیم می شوند و شایع ترین مشکلات هورمونی را تشکیل می دهند و شامل تولید بیش از حد هورمون تیروئید همان پرکاری تیروئید، تولید اندک هورمون تیروئید که کم کاری تیروئید نامیده می شود و گوآتر که گره ها و یا ورم غده تیروئید است.

پرکاری تیروئید به این معناست که غده تیروئید میزان بیش از حدی از هورمون تیروئید را تولید می کند و این امر موجب افزایش متابولیسم می شود که مقدار زیادی از انرژی شما را مصرف می کند و عامل اصلی احساس خستگی در افراد مبتلا به بیماری پرکاری تیروئید است.

خیلی از افرادی که بیماری پرکاری تیروئید دارند همچنین افرادی عصبی و مضطرب اند و این موضوع خستگی رودر این بیماران را دو چندان می کند، پر کاری تیروئید قابل درمان است و نشانه های زیادی دارد و از آنجایی که در مبتلایان تمام فرآیندهای مربوط با سرعت بیشتری صورت می گیرد و نشانه های معمول عبارتند از احساس داغی، تنگی تنفس حین ورزش، ضعف، مشکلات مربوط به قاعدگی، کاهش وزن، افزایش ضربان قلب، اسهال و عوارض روانی همچون ترس و تندخویی و این نشانه ها معمولاً به طور همزمان در فرد مبتلا ظاهر نمی شوند.

گریوز و هاشمیتو بیماری های پرکاری و کم کاری تیروئید

در برخی از موارد ممکن است غده تیروئید بزرگ شود و شایع ترین عامل پرکاری تیروئید بیماری گریوز –Graves`disease- هست و در آن بدن فرد آنتی باکتری هایی تولید می کند و با تحریک غده تیروئید و در نتیجه تولید میزان زیادی از هورمون تیروئید رو در پی دارد که بیش از حد لازم برای عملکرد معمولی بدن است و بیماری گرویز همچنین می تواند مشکلاتی را برای چشم به وجود آورد.

کم کاری تیروئید بر خلاف پرکاری این غده به معنی این هست که غده تیروئید میزان کمی هورمون تیروئید تولید می کند و منجر به متابولیسم پایین بدن می شود، از نشانه های کم کاری تیروئید می توان به خستگی، احساس سردی، مشکلات قلبی، افزایش وزن، افسردگی، ریزش مو، گرفتگی و دو رگهه شدن صدا و مشکلات روه اشاره کرد.

یکی از شایع ترین عوامل کم کاری تیروئید بیماری هاشیمتو –Hashimoto`s disease- است که در آن بدن نوعی واکنش ایمنی به غده تیروئید از خود نشان می دهد که موجب کاهش عملکرد تیروئیدها می شود، کم کاری تیروئید ممکن است از درمان پرکاری تیروئید هم به وجود آید، اختلالات تیروئیدی همچنین می توانند از تغیراتی در ساختار یا شکل تیروئید به وجود آیند.

تشخیص بیماری تیروئید گاهی با تکه برداری ممکن است

در برخی از موارد تیروئید ممکن است بزرگ شود، گوآتر یکی از شایع ترین مشکلات تیروئیدی است، وقتی کسی گوآتر داشته باشد غده تیروئید او بزرگ شده و یک برجستگی روی گلوی او قابل مشاهده است و عوامل متعددی دارد چون عفونت، کبود ید، بیماری های خوش خیم و یا بد خیم البته اختلالات بد خیم بسیار نادر هستند کسانی که به گوآتر مبتلا هستند ممکن است در بلع غذا و یا تنفس دچار مشکل شوند، پیش از درمان گوآتر عامل اصلی اون باید شناسایی شود.

مشکلات تیروئید را می توان با آزمایش خون و گاهی اوقات هم با اسکن تیروئید یا نمونه برداری تشخیص داد و در باقی موارد ورم تیروئید حتی بدون درمان ناپدید می شود؛ کم کاری تیروئید را می توان با قرص های هورمون تیروئید درمان کرد، پرکاری تیروئید بسته به عامل ایجادی می تواند با تجویز دارو برای کاهش هورمون تیروئید درمان شود و درمان با ید رادیو اکتیو گزینه دیگر درمان به منظور متوقف کردن عملکرد سلول های تیروئیدی است البته جراحی هم می تواند در درمان پرکاری موثر باشد همچنین برای درمان گوآتر هم می توان از جراحی یا ید رادیواکتیو استفاده کرد.

شما هم مشکلات مربوط به بیماری های تیروئیدی را در خودتان می بینید؟ در این صورت حتماً با پزشک عمومی خود مشورت کنید.

بررسی های انجام شده توسط دفتر پیشگیری از معلولیت سازمان بهزیستی در کشور نشان می دهد: کم کاری تیروئید یکی از علل قابل پیشگیری عقب ماندگی ذهنی است که متأسفانه این آمار در ایران ۴ برابر آمار جهانی است. این در حالی است که کاهش میزان ترشح این هورمون سبب کاهش فعالیت اندامها شده و در نتیجه فرد دچار افسردگی، خستگی بیش از حد و کاهش ضربان قلب می شود و در صورت وقوع این حالت یا غده تیروئید دارای اشکال در عملکرد است یا تحریک های هیپوفیز کاهش پیدا کرده است.

افزایش وزن عامل شایع کم‌کاری تیروئید

دکتر ابــراهیم محسن زاده متخصص غدد و متابولیسم در مورد بیماری تیروئید می گوید: غده تیروئید نقش مهمی در متابولیسم (سوخت و ساز) بدن دارد بنابراین اختلال در آن می تواند در عملکرد بدن تأثیر بگذارد. اختلال در عملکرد تیروئید در بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید با کاهش وزن، تعریق و تپش قلب همراه است و در بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید ریزش مو، افزایش وزن غیرقابل توجیه، خشکی پوست و اختلالات قاعدگی را به دنبال دارد. چنانچه فردی با این علایم به پزشک مراجعه کند، حتماً باید آزمایش بدهد.

وی در مورد علائم کم کاری تیـروئید خــاطرنشان می کند: مهمترین علائم کم کاری تیروئید شامل ورم، افزایش وزن، خشکی پوست، احساس سرما، گرفتگی های عضلانی، تنگی نفس، یبوست، خستگی، اختلال در نظم و حجم قاعدگی، اختلال در تمرکز، کاهش حافظه، ریزش و خشکی مو، شکنندگی ناخنها، افزایش فشارخون، چربی خون و در موارد شدیدتر کاهش عملکرد قلبی وعروقی است که هر چقدر که کمکاری تیروئید شدیدتر باشد، این علایم هم وخیم تر می شود.

این استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این مطلب که نحوه درمان کم کاری تیروئید اغلب به شرایط بیمار بستگی دارد، می گوید: اگر کم کاری تیروئید در مراحل اولیه که هنوز خفیف است، تشخیص داده شود، می توان خیلی ساده و با تجویز دارو آن را کنترل و درمان کرد. البته گاهی این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده نمی شود، به همین دلیل پیشرفت آن و تخریب بافت تیروئید افزایش مییابد و بیمار باید داروی بیشتری را برای درمان مصرف کند.

دکتر کیوان حریرچی متخصص غدد نیز در مورد تیروئید سمی می گوید: تیروئید سمی یا «تیروتوکسیکوز» به مجموع های از علائم ظاهری و آزمایشگاهی گفته می شود که بر اثر افزایش بیش از حد طبیعی هورمون تیروئید به وجود می آید.

افزایش هورمون تیروئید بیمار را عصبی و تندخو می کند

وی با بیان این مطلب که مهمترین علت تیروئید سمی، بیماری هایی است که باعث افزایش مداوم تولید هورمون ازغده تیروئید می شوند، می افزاید: به طور کلی ۳ عامل اصلی باعث ایجاد این بیماری میشوند؛ ترشح بیش از حد هورمون محرک غده تیروئید، برخی از بیماریها مانند «گریوز» یا برخی از تومورها که مانند یک محرک غیرطبیعی بر ترشح تیروئید اثر میگذارند و اختلال در خود غده تیروئید.

این متخصص غدد در مورد شایعترین حالتهایی که بر اثر افزایش هورمون تیروئید در افراد دیده میشود خاطرنشان میکند: حالتهای عصبی، نبود ثبات خلق، کم خوابی، تعریق بیش از حد و بی تحملی در برابر گرما، کاهش وزن، تپش قلب و تنگی نفس است که حالت های عصبی بیشتر در بیماران جوان و علائم درد قلبی بیشتر در بیماران مسن دیده می شود.

وی با اشاره به این مطلب که یکی از مهمترین عوارض پرکاری تیروئید، بیرون زدگی چشمها از داخل حدقه است که باعث کشیدگی عصب چشم و آسیب به آن می شود تأکید می کند: برای از بین بردن تمام حالت های یک بیماری و جلوگیری از عوارض جبران ناپذیر پرکاری تیروئید، مراجعه به پزشک متخصص و پیگیری درمان منظم و ثمربخش اهمیت بسیاری دارد. پزشک معالج با توجه به نتایج آزمایش ها و معاینه بیمار، بهترین راه درمان را برای معالجه انتخاب خواهد کرد. درمانهای دارویی، استفاده از ید رادیواکتیو و برداشتن تمام یا قسمتی از تیروئید با جراحی جزو درمان های رایج پرکاری تیروئید است.

تیروئید افسردگی می‌آورد

دکتر رضا حسینی روانپزشک هم می گوید: تیروئید غده ای است که هورمون تنظیم کننده بسیاری از کارکردهای حیاتی بدن از جمله هضم و جذب غذا، سیستم عصبیو  درجه حرارت بدن را تنظیم می کند و با ترشح هورمونهای۳ Tو۴ T، سوخت و ساز (متابولیسم) بدن را کنترل می کند. سوخت وساز را میتوان پایه همه اعمال بدن دانست که تیروئید نقش بسیار مهمی در تنظیم آن دارد بنابراین بیماری های تیروئید بر بسیاری از اعمال بدن تأثیر می گذارد.

وی با بیان این مطلب که متأسفانه در جامعه ما بیماری تیروئید بسیار شایع است و افزایش آگاهی عمومی در پیشگیری از این بیماری ها و عوارض آنها تأثیر بسزایی در ارتقا و بهبود کیفیت زندگی افراد دارد، می افزاید: معمولاً بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید با علائمی مانند افسردگی، حالتهای عصبی، ناامیدی، کاهش توجه و تمرکز، اختلال حافظه، خواب آلودگی، افزایش وزن و افزایش اشتها، بی توجهی به محرکهای بیرونی، بی تفاوتی و کندی و محدودیت در ابراز عواطف و هیجانات مواجه هستند و این در حالی است که بروز این علائم زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می دهد و ممکن است وی در رویارویی با برخی از مشکلات عصبی از حل مشکلات ناامید شود.

تغییرات وزن بیماران اعتماد به نفس آنها را کاهش می‌دهد

این روانپزشک می افزاید: اضافه وزن یا کاهش وزن غیرقابل توجیه باعث کاهش اعتماد به نفس بیمار می شود اگرچه علائم فوق با تجویز داروهای تیروئید تا حد زیادی کاهش می یابد اما آگاهی داشتن از عوارض بیماری و چگونگی برخورد با آن می تواند تا حدودی این بیماری را تحت کنترل فرد در بیاورد.

وی با اشاره به این مطلب که درمان کم کاری تیروئید در نوزادان اهمیت خاصی دارد تأکید می کند: در ۲ سال اول زندگی، رشد و تکامل مغز صورت می گیرد و اگر تأخیری در درمان این بیماری پیش بیاید، لطمه های جبران ناپذیری در رشد مغز به وجود می آید که می تواند به کاهش ضریب هوشی بچه ها منجر شود. در صورتی که فرد مبتلا به اختلالات تیروئید، افسردگی شدید داشته باشد، مشاوره با روانپزشک و روان درمانی و مصرف داروهای ضدافسردگی به وی توصیه می شود.