طبسی- معتمدی: ایجاد و حفظ اشتغال و توسعه و رونق بازار بدون شک به فعالیت و چرخیدن چرخ کارخانجات و بنگاه‌های تولیدی که عمدتاً توسط بخش خصوصی اداره می‌شود، بستگی دارد. مادامی که تولید و فعالیت بنگاه‌ها و شرکت‌های تولیدی و صنعتی ادامه داشته باشد کارگری بیکار نخواهد شد.
اکنون باید دید در شرایطی که رکود بر بخش‌های مختلف اقتصاد کشور حاکم است حال و روز کارخانجات صنعتی و تولیدی چگونه است برای این منظور به عنوان نمونه راهی شهرک صنعتی توس مشهد شدیم.
سکوت تولید در شهرک
به محض ورود به این شهرک با بیش از ۴۰۰ هکتاروسعت و استقرار بیش از ۵۰۰ واحد صنعتی و تولیدی و برآورد اشتغال حدود ۱۰ هزار نفری انتظار می‌رفت شاهد ترافیک تردد خودروها و وسایل نقلیه حامل کالاها، محصولات تولیدی مواد اولیه و کارکنان در این شهرک باشیم که خود نشان از رونق تولید و کار دارد اما خلوت تر از آنی بود که قابل تصور باشد.
سکوت و خیابان‌های خلوت که هر از گاهی خودرویی از آن عبور می‌کرد این مسئله را نمایان می‌کرد که تحرک در این شهرک با اینکه ساعت حدود ۱۰ صبح بود کم جان و بی‌رمق است و این در حالی است که شهرک صنعتی توس مشهد یکی از شهرک‌های صنتعی مهم کشور تلقی می‌شود و تولیدات و محصولات آن علاوه بر استان به سایر نقاط و خارج از کشور نیز صادر می‌شود.
تعطیلی تولید و اخراج کارگران
وارد یکی از خیابان‌های دانش(دانش ۶) می‌شویم از کارگری وضعیت کار و فعالیت واحدهای تولیدی را می‌پرسیم که پاسخ می‌دهد سؤال کردن ندارد سکوت این جا نشان می‌دهد وضعیت چگونه است اکثر واحدها تعطیل و نیمه تعطیل است و کارگران خود را اخراج کرده‌اند.
وی می‌گوید:شما در این خیابان آیا صدای تولید را می‌شنوید؟ کارخانجات عمدتاً تعطیل و یا نیمه تعطیل و برخی با یک و چند کارگر کار می‌کنند و اکثر دستگاه‌ها خاموش است.
وی اضافه می‌کند:چند سال پیش در شرکت فناوری ... واقع در یکی از خیابان‌های صنعت کار می‌کردم اما اکنون این واحد تولیدی با ۲۷۰ کارگر دو سال است که تعطیل است.
انبار داری به جای تولید
به سراغ یکی ازشرکت‌های سازنده دستگاه‌ها و ماشین آلات مورد نیاز کارخانجات قند می‌رویم که با اینکه در اصلی کارخانه بسته است اما حضور یک کارگر توجه مان را جلب می‌کند .این کارگربا اشاره به اوضاع بد تولید می‌گوید: از سال ۸۶ وارد این شرکت تولیدی که سابقه ایجاد آن به سال ۸۰ بر می‌گردد، شدم اما به دلیل مشکلات، اکنون تولید این شرکت خوابیده است و از ۳۴ پرسنل تنها پنج نفر حضور داریم و کارمان در حد انبارداری است و تولیدی نداریم.
وی با بیان اینکه اگر سفارش باشد قادر به تولید صفر تا صد قطعات و دستگاه‌های مورد نیاز کارخانجات قند هستیم اضافه می‌کند: وقتی سرمایه در گردش و نقدینگی نباشد شرکت‌ها چگونه کار کنند ضمن اینکه یکی از کارخانه‌های قند واقع در این شهرک تعطیل و کار خوابیده است.
درهای بسته
وی که دارای تحصیلات کارشناسی در یکی از رشته‌های مهندسی است،می گوید:تنها واحد ما با این مشکل مواجه نیست بلکه یکی از شرکت‌های تولید قطعات خودرو که تا چندی پیش سه شیفته کار می‌کرد اکنون با یک شیفت کار می‌کند بنابراین اوضاع تولید نیاز به گفتن ندارد شما اگر توجه کنید در اکثر واحدها بسته است یا با نیروهایی به تعداد انگشتان دست کار می‌کنند که عملاً تعطیل هستند.
وی ادامه می‌دهد: کارگران در این شرایط کاری داغون شده‌اند و کسی هم پیگیر کار آنان نیست. اکنون عیدی سال ۹۳،۹۴ و ۹۵ را هنوز نگرفتیم و فقط یک ۵۰۰ تومان عیدی سال ۹۳ پرداخت شد و حقوق ها به موقع پرداخت نمی‌شود.
وی اضافه می‌کند: کسی به فکر نیروی کار و مشکلات این قشر نیست. چندی پیش بازرس کار به این واحد مراجعه و ما مشکلاتی مانند بیمه، حقوق و عیدی معوقه را بیان کردیم اما پاسخ دور از انتظار بازرس این بود که کارفرما آخرش باید این جا را بفروشد اون موقع پول شما را می‌دهد! نگران نباشید.
شرکت تولیدی با یک کارگر
به واحد دیگر مراجعه می‌کنیم که در اصلی آن بسته است با زنگ ما کارگری در را باز می‌کند و وقتی می‌فهمد جویای اوضاع و احوال تولید و کار هستیم، می‌گوید: این واحد کارش تولید ورق فلزی و آهنی است اما دو سال است که هیچ تولیدی ندارد و از ۱۲ کارگر تنها من هستم آن هم به عنوان نگهبان و اکنون هیچ تولیدی شرکت ندارد.
وی ادامه می‌دهد: این جا بیشتر شرکت‌ها با این شرایط مواجه‌اند اکنون همین واحد روبه‌روی شرکت ما زمانی با ۳۰ نیرو در بخش تولید دستگاه تراش فعال بود اما این واحد هم دو سال است تعطیل است و فعالیتی ندارد و یا یک واحد تولید قطعات خودرو نیز به صورت نیمه تعطیل فعال است در حالی که قبلاً با دو شیفت کار می‌کرد اما اکنون یک شیفته کار می‌کند.
وی می‌گوید: همین واحد کنار شرکت ما که کارش تولید کولرهای صنعتی است دو سال است تعطیل شده و در آن را با زنجیر بستند و کسی نیست. توی این خیابان حدود ۲۰ شرکت تولیدی مستقر است اما حداقل دو تا پنج واحد آن تعطیل است.
کاهش نیرو
به هنگام خروج از این خیابان کارگری در خصوص شرایط کاری و فعالیت در شهرک صنعتی توس می‌گوید:در فاز یک شهرک تعداد واحدهای تعطیل شده خیلی بیشتر از این فاز است به عنوان مثال یک کارخانه تولید چای با ۳۰۰ نیرو اکنون با حدود ۵۰ کارگر مشغول به کار است و یا یک شرکت تولید پتو که مدتی در آن مشغول به کار بودم جمع کرد و از محل فروش لوازم و مواد اولیه پول کارگرانش پرداخت شد.
از تولید لوله به انبار لامپ
وی ادامه می‌دهد: بسیاری از کارخانجات در این شهرک بعد از تعطیل شدن تبدیل به انبار می‌شوند مثلاً شرکتی که در تولید نوعی لوله فعال بود اکنون بعد از تعطیل شدن به انبار لامپ تبدیل شده است.
وی که به گفته خودش اکنون در فروشگاهی مربوط به تابلو برق صنعتی مشغول به کار است، گفت: اوضاع کار خیلی خراب است و چون کارخانجات درآمدی ندارند عمدتاً نصف کارخانه را برای انبار اجاره می‌دهند و حتی کارخانجات معروف که محصولاتشان صادراتی بوده است تعدیل نیرو دارند.
بعد از گفت‌وگو با این کارگر وارد خیابان دانش ۹ با ۱۶ شرکت و واحد تولیدی شدیم این جا اوضاع بهتر بود و تقریباً همه واحد ها فعال و در کارخانجات باز و تردد و صدای ماشین آلات حکایت از کار و تولید داشت.
درهای قفل زده
در خیابان دانش ۱۲ حداقل دو واحد تولیدی تعطیل و بر در آن قفل زده شده بود.
در یکی از واحدهایی که باز بود را زدیم تا از اوضاع کار و شرایط تولید از زبان کارگران این واحد که در بخش ذوب فلزات و قالب‌بندی قطعات مورد نیاز راه‌آهن فعال است، خبردار شویم که یکی از کارگران ما را به مدیریت ارجاع می‌دهد.
مدیر این شرکت وقتی متوجه پرسش و هدف تهیه گزارش ما می‌شود درد و دلش باز می‌شود و می‌گوید: در حال حاضر وضعیت کار خوب نیست و رکود شدیدی بر بازار ذوب فلزات حاکم است.
کشوری می‌گوید:در این شرایط برای جزئی ترین هزینه ماندیم و اسفند سال گذشته ناچار و ناخواسته به تعدیل و تسویه حساب با هشت نیروی کار شدیم و از ۳۸ نفر نیروی کار با دو شیفت کاری رسیدیم به یک شیفت با ۱۱ نیرو و از بهمن ماه تاکنون هم سفارشی نداشتیم.
وی اضافه می‌کند: اکنون هم فقط سفارش کوچکی از راه آهن در حوزه تأمین قطعات مورد نیاز قطارها مانند لنت ترمز داریم واین یعنی تنها استفاده از ۲۰ درصد ظرفیت و ۸۰ درصد ظرفیت خالی است.
وی تصریح می‌کند: اوضاع بد کاری از زمانی شروع شد که در سال ۹۰ مواد اولیه در این بخش از هر کیلو ۲۵۰ تومان به یکباره به ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ تومان رسید و حاشیه سود فعالیت ما را از بین برد؛ بنابراین از آن زمان فلج شدیم و برای تأمین هزینه‌هایی مانند بیمه و حقوق و دستمزد ماندیم و با مشکل معوقات بانکی مواجه شدیم.
وی ادامه می‌دهد: در دولت یازدهم هر چند شرایط ثبات یافت اما قیمت افزایش یافته مواد اولیه کاهش نیافت و متأسفانه دو سه ماهی است که ۲۰ درصد گران شده است.
بسته حمایتی فراموش شده بخش تولید
وی می‌گوید:از سال ۸۲ با برداشته شدن یارانه‌ها قیمت برق این واحد به یکباره از یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به ۷ تا ۸ میلیون تومان رسید در حالی که قرار بود بسته حمایتی برای صنعت ارائه شود که این وعده نه در دولت قبل و نه دولت فعلی عملیاتی نشد و یواش یواش پرداخت این هزینه‌ها جزو هزینه‌های واجب و بایدی شد واکنون شرایط به گونه‌ای شده است که اگر پول برق پرداخت نشود مأمور شرکت برق بدون توجه به شرایط و رکود و نبود تولید اقدام به قطع می‌کند.
حمایت‌های شعاری
وی با بیان اینکه صحبت از اشتغالزایی و حمایت از تولید فقط در حد حرف و شعار است،می افزاید:چندین بار برق این واحد را قطع کردند و مأمور در این خصوص پاسخ می‌داد که شرکت گفته است اگر برق واحدهای بدهکار را قطع نکنید حقوق خودتان قطع می‌شود. و شرکت گاز هم بی‌رحمانه و بدون اطلاع در صورت داشتن بدهی، گاز را قطع می‌کند.
وی با اشاره به اینکه هیچ کس دلش به حال تولید و سرمایه‌گذاری در این بخش نمی سوزد،می گوید:مالیات هم وحشتناک فشار آورده است و به کوچک‌ترین مسئله دفاتر را رد و نسبت به صدور مالیات به صورت علی رأس اقدام می‌کند و اگر ظرف یک ماه پرداخت نشود هر آنچه به نام شرکت ثبت است توقیف می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: برای خودم من یکبار این اتفاق افتاد و تا خودرو، و حتی تلفن همراه را توقیف و ظرف پنج روز به حراج گذاشتند حال سؤال این است با این شیوه و عملکرد انگیزه‌ای برای کار و تولید و ایجاد اشتغال برای کارفرما و سرمایه گذار باقی می‌ماند؟
کارفرما مستأصل‌تر از کارگر
وی با بیان اینکه هزینه تولید بسیار بالاست و قادر به رقابت با کالای چینی نیستیم، می‌گوید: چشم همه دستگاه‌های دولتی به تولید این است که این بخش خیلی سود دارد در حالی که اینگونه نیست و اکنون استرس چک برگشتی، پرداخت بیمه و حقوق همین اندک کارکنان باقی مانده جزو لاینفک زندگی ما شده است و معتقدم در این شرایط وضعیت کارگران با همه سختی‌ها بهتر است اما کارفرما وقتی میلیاردها تومان سرمایه گذاریش بخوابد چه باید بکند کارگر کم و بیش سر ماه حقوقش را می‌گیرد اما ما می‌مانیم و معوقات بانکی، چک‌های برگشتی، وصول نشدن مطالبات و هزینه‌های بیمه آب و برق و گاز و ده‌ها مسئله دیگر.
وی می‌گوید: سال ۹۰ زمینی برای احداث کارخانه جدید خریداری اما بعد از ۶ سال با سرمایه گذاری ۲ میلیارد تومانی به بهره‌برداری نرسیده است در حالی که ۹۰ فرصت شغلی برای آن تعریف شده است اما همچنان درگیر بروکراسی دریافت مجوز برای ایجاد این کارخانه هستیم بنابراین اصلاً همکاری ارگان‌های دولتی با کسی که بخواهد در بخش تولید و صنعت کار و تولید و اشتغال ایجاد کند وجود ندارد که خروجی این نگاه هم وضع بیکاری موجود است.
خاک مرده
وی اضافه می‌کند: شعار و حرف در حوزه حمایت از تولید و صنعتگر زیاد و آمارها کذایی و دروغ است. اکنون همین شهرک صنعتی توس جزو پنج شهرک صنعتی و تولید مهم ایران است اما به ندرت خودرویی تردد می‌کند و سکوت محض حکمفرماست و انگار خاک مرده در آن پاشیده شده است.این همه می‌گویند چند هزار شغل ایجاد شده است این شغل‌ها کجاست برخی شرکت‌های تولیدی در همین شهرک تبدیل به انبار شده و تولیدی دیگر ندارد و اکثر شرکت ها بحث تعدیل نیرو دارند و تعطیل و نیمه تعطیل هستند.
نظر شما