قدس آنلاین - انقلاب اســلامی ایران از ابتدای پیروزی در حوزه سیاست خارجی یک گفتمان منطقی، دقیق و حساب شده داشته که بر آن اصولی حاکم بوده است. در همین زمینه یکی از شعارهای انقلاب «نه شرقی نه غربی» بود که با فضای دوقطبی ای که آن ایــام در جهان حاکم بود، بیشــتر محمل و محل عرضه داشــت. علاوه بر آن اصل نفی راه اســت که برگرفته از مفاهیم دینی ماست و اشــاره به این موضوع دارد که در مذاکــرات و تعاملات خارجی نباید موجبات استیلا و برتری دولت های خارجی بر حکومت اسلامی ایجاد شود. در همین حال، مقام های کشورمان از ابتدا بر تعامل سازنده با دنیا با تکیه بر سه اصل عزت، مصلحت و حکمت تأکید داشــته اند تا شأن و جایگاه ما در نظام بین الملل ارتقا یابد و بر اساس همین رویکرد و خط مشی توفیقات زیادی را در طول چهار دهه گذشته در تعاملات خارجی خود کسب کرده ایم و توانســته ایم در روابط با قدرت های بزرگ و زیاده خواه، حقوقمان را استیفا کنیم. این ایستادگی جمهوری اسلامی بر مواضع خــود و نه گفتن به مطالبــات قدرت های جهانی در حالی است که فراموش نکرده ایم سال های قبل از انقلاب را که ایران در مقام غلام حلقه به گوش، با عنوان دل خوش کن ژاندارم منطقه، فرمایشات مقام های ایالات متحده را بــی چون و چرا اجــرا می کرد، مانند آنچــه امروز در برخی همســایگان شــاهد هســتیم که نمونه اخیر آن سفر ترامپ به عربســتان بود و شاهد بودیم که چطور مقام های آل سعود با رویکرد ضعف و انفعال سرمایه عظیمی را که به نحوی ودیعه مسلمانان در نزد آنان است، در اختیار آمریکا و جبهه اســتکبار قرار دادند تا در قبال آن تسلیحاتی را دریافت کنند که در نهایت علیه مسلمین بکار می روند. توجه بــه این نکته ضروری اســت که در چهار دهه گذشته به هر میزان که از اصول، ارزش ها و گفتمان انقلاب اســلامی فاصله گرفته ایم، صدمات جدی به منافع کشــور وارد شــده و آن هنــگام کــه در مذاکرات بین المللی، تعامل به صورت یک ســویه با همراهی در پازل قدرت های جهانی به پیش رفت، نتیجه ای جز خســران و محدودیت کشور در عرصه های مختلف در پی نداشته اســت. در یک نمونه بارز در هنگام اشغال افغانستان در ابتدای دهه ۸۰ با وجود آنکه ما حداکثر همکاری را با آمریکا و هم پیمانانش جهت حل بحران و تشــکیل دولت موقت داشــتیم در نهایت از سوی رئیس جمهور ایالات متحده به عنوان محور شرارت معرفی شدیم. در سال های اخیر هم پرونده هسته ای بعد از ۲۰ ماه مذاکره با ۶ کشــوری که مدعی رهبری در نظام سیاسی بین الملل هستند به توافقی منجر شــد که پس از گذشــت نزدیک به دو ســال از امضای آن نتایج بارز، مشــخص و در شــأن ملت ایران، آن گونه که مقام های سیاســی کشــور وعده اش را می دادند، در پی نداشت. عدم بهره بــرداری حداکثــری از برجام و در عیــن حــال امتیازات برجســته ای که به کشــورهای غربی در این مــدت واگذار شده، ناشــی از همین نگاهی است که در سیاست خارجی کشور در برخی از برهه ها حاکم شــده و آن فاصله گرفتن از اصول و ارزش های اصیل انقلاب اسلامی است. رهبر معظم انقلاب در بیاناتی با اشــاره به شرایط منطقه فرمودند: «بنده اصرار دارم که در زمینه ذکر مبانی اســلامی آحاد مردم و مسئولان صریح باشند. هیچ منافاتی ندارد حالا بعضی ها در فکر این هستند که دولت باید ارتباطات جهانی داشته باشد بنده هم موافقم، اما منافاتی ندارد». اینکه سیاســت خارجی کشور در مقاطعی از عزت شایسته ملت ایران دور بوده، ناشی از این اســت که در موقع لزوم از یک اقتدار و رویکرد باثبات در سیاست خارجی کشور بهره نبردیم و نتوانســتیم موضع خود را از نــگاه قدرت بیان و ارائه نماییم؛ بنابراین در مواقعی مجبور می شویم با عدول از جایگاه رفیع کشور ایران، شیوه های رایج در پیگیری حقوق قانونی را کنار گذاشــته و با رویکرد ملتمسانه توقعات مان را طلب کنیم. راه اجتناب از اتخاذ چنین رویکردی، توجه ویژه به ساخت درونی قدرت، تقویت اقتصاد داخلی و تکیه بر حمایت مردمی اســت که البته راز تحقق آن هم در باور به توان ملی نهفته است، اگر متولیان دستگاه دیپلماسی به قدرت کشورشان ایمان نداشته باشند، در اوج بحران و قرار گرفتن در تنگنا، راه حل را در زانو زدن پیش هر کس و ناکسی جست و جو می کنند، که البته این شیوه هم معمولاً راه به جایی نمی برد.